Dokuz Eylül Üniv. Öğr. Görevlisi İnşaat Mühendisi Şeref Alpago:
- Oradan gelen görsellere bakınca şunu görüyoruz. Binalar zemin katta patlıyor. Üst taraf ayrılmadan çöküyor. Bunlar ağırlıkta olan görseller. Bu şunu gösteriyor. Binaların zemin katıyla oynanmış. Deprem binaya zaten önce alttan geliyor, doğal olarak zaten zeminden geliyor. İlk geldiği yerde onu durduracak bir yapı kalmıyor çok fazla. Kolon kiriş sistemi savaşa bildiği kadar savaşıyor.
- Binalarda bir de üst üste bisküvi şeklinde yaprak şeklinde çökmeler var. Bunun sebebi de kolon ve kirişlerin düğüm noktası dediğimiz noktaların artık sallantıda birbirini tutamaması ve açılmasıdır. Böylelikle açıldığı anda zaten kolonlar devre dışı ve döşeme dediğimiz ya da zeminler üst üste çıkıyor, en ağır yıkım gerçekleşiyor.
- Devrilen binalar var. Bunların sebebi de, binanın yükü temelE, temel de zemine üçlemesi vardır bizde. Temel ve zemin ilişkisinin iyi çözülmediği ya da iyi uygulanmadığını görüyoruz. Ya projesinde ya uygulamasında bir sıkıntı var.
Uzmanlara göre deprem esnasında beton ve demirin ayrışmaması, birbirini tutması gerek. Depremin şiddeti arttıkça eğer bina da uygun koşullarda yapılmamışsa bu durum güçleşiyor.
Kentsel dönüşüm uzmanı, mimar Nihat Şen:
Deprem 2 şekilde oluyor. Öncelikle P dalgası dediğimiz alttan yukarıya doğru itme oluyor. Bunun akabinde de S dalgası dediğimiz bir yer hareketi olur. Zemin yapısına göre bu S hareketi eğer zemin yumuşaksa deprem şiddetini artırıcıdır. S dalgasında binalar hareket ediyor. Binaların taşıyıcılarının, dikey ve yatay taşıyıcılarının bağlantı noktalarının çok sağlam olması lazım. Yatak ve dikey taşıyıcı sistemin birleştiği yani iki parmağın birleştiği donatı, donatı sağlamlaştırmasının mutlaka olması çok önemli. Eğer bu bölgede bir donatı zaafiyeti varsa, sallantı anında buralar hemen kopar. Çoğu yıkılan binalara bakıyoruz pasta dilimi gibi, üst üsteo depremin yarattığı şiddetle binaların zemin katından başlayarak üst kata kadar keser ve üst üste yığılır.
Bölgeye gidip incelediğimizde gördük ki binaların çoğu 2000 yılı öncesi yapılan binalar. Adeta toprak gibi elinize aldığınızda un ufak olabiliyor. İçinde doğru dürüst agrega yok, yıkanmamış kumlar... Yuvarlak demir kullanılmış. Beton agregası doğru olmadığı taktirde yuvarlak demirle betonun ayrışması çok kolay oluyor.
