Asgari ücrete yapılan yüzde 15 zammın ardından gözler özel sektöre döndü. İK şirketlerinin araştırmalarına göre, ücret zamları yüzde 16 dolayında olacak. Yabancı şirketlerde daha yüksek olan bu oran yerlilerde ise yüzde 13-15 arasında kalacak.
AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
[email protected]
Yeni yılın gelmesiyle birlikte ücret artış oranları özel sektör çalışanlarının en önemli gündem maddeleri arasına girdi. Yılbaşında asgari ücrete yüzde 15 zam yapıldı. Yaklaşık 7 milyona yakın çalışanı ilgilendiren asgari ücret brüt 2 bin 943, net 2 bin 324 TL olarak açıklandı.
Asgari ücretin açıklanmasının ardından gözler özel sektöre çevrildi. Yaklaşık 17 milyona ulaşan özel sektör çalışanları şirketlerinden gelecek zam haberini bekliyor.
Sektörlere göre değişmekle birlikte, insan kaynakları şirketlerinin yaptığı araştırmalara göre, özel sektörde zam oranlarının yüzde 16 civarında olması bekleniyor. 2020 yılında ücret artışlarını etkileyen en önemli faktör her zamanki gibi enflasyon oranı olacak.
50 ŞİRKETİN 2020 İŞE ALIM PLANLARI: 47 BİN İSTİHDAM FIRSATI
Diğer taraftan ekonomik kriz riski, kur riski ile jeopolitik riskler de ücret artışlarını etkileyen önemli faktörler arasında yer alıyor.
EN DÜŞÜK ÜCRET HİZMETTE
2019 yılında en yüksek ücretler finans ve satış/pazarlama sektörlerinde, en düşük ücretler ise endüstriyel hizmet sektöründe verildi.
Şirketlerin yüzde 95'i 2019 yılında bir kez ücret artışı gerçekleştirirken yılda iki kez ücret artışı politikasını uygulayan şirketler ise ağırlıklı olarak yabancı sermayeli şirketler oldu.
Oxygen Consultancy Genel Müdürü Zeynep Doğrul Aşar, Türkiye'deki yüksek enflasyon, kur değişim oranları gibi beklenmeyen ekonomik koşulların şirketlerin ücret yönetiminde önemli değişimlere gitmesine neden olduğunu belirtiyor.
2020 ücret artış oranı beklentisi ise yüzde 16 dolayında. Bu oran şirketlerin büyüklüklerinden ziyade, 2019'u nasıl geçirdikleri ve 2020'ye ilişkin beklentilerinin ne olduğundan besleniyor.
Yabancı sermayeli şirketler için bu oran yüzde 16 olarak gözüküyor. Hem tüm şirketler hem de yabancı sermayeli şirketler göz önüne alındığında müdürlük, uzmanlık ve mavi yaka seviyeleri için de artış yüzde 16 olarak belirlenmiş durumda. Yerli şirketler için zam oranlarının ise yüzde 13-15 aralığında olması bekleniyor.
MAKAS KAPANIYOR
Elbette artışlar pozisyonlara göre değişiklik gösteriyor. 2020 yılı planlanan ücret artışı tüm şirketlerde üst yönetim için yüzde 15 dolayında. 2020 yılı planlanan ücret artış oranlarına seviye bazlı olarak bakıldığında, üst yönetim için zamların diğer çalışanlardan yüzde 1 daha az olduğu görülüyor.
Mercer Türkiye CEO'su Dinçer Güleyin, bu nedenle üst düzey yöneticiler ve diğer çalışanlar arasındaki makasın oransal olarak artmayacağını söylüyor.
Diğer taraftan şirketler piyasada bulmakta zorluk çektikleri bazı pozisyonların ücret artışlarında farklılaştırmaya gidiyor. Teknoloji, bilişim ve ihracata dayalı sektörlerde, veri analistleri, tasarım uzmanları, yazılım uzmanları, yapay zeka ve dijital dönüşüm ile ilgili işler, finans müdürleri ile satış ve pazarlama pozisyonlarında ücret artışlarının yüksek olması bekleniyor.
SEKTÖREL DAĞILIM
İlaç sektörü yüzde 18 ile en yüksek ücret zammı beklenen sektör olurken, bankacılık sektörü ise yüzde 12 ile ücret artışı beklentisi en düşük sektör konumunda. Yabancı şirketler yaz aylarında enflasyon beklentilerinin yüksek olmasından dolayı, bütçelerini yüzde 15-18 bandında tutuyor.
Yıl sonunda enflasyonun düşüş göstermesine rağmen ücret artış bütçeleri yüzde 16 bandında kaldı. Ücret artışları konusunda geçen yılı daha durgun geçiren hızlı tüketim ve ilaç sektörlerinin 2020 yılında daha avantajlı oldukları görünüyor.
Bunun temel nedeninin ise şirketlerin geçen yıl çalışanlarının yaşadığı kayıpları bu yılki ücret artışlarıyla kompanse etme çabaları olduğu belirtiliyor.
ARAÇ YERİNE YAN HAK!
Yan haklar 2020 yılında şirketler için önemli bir yer tutacak. Mercer'ın gerçekleştirdiği ara anket sonucuna göre, şirketlerin yüzde 21,8'i yeni bir yan hak yapılandırmayı ve yan haklar programına yatırım yapmayı planlıyor.
Oxygen Consultancy Genel Müdürü Zeynep Doğrul Aşar, "Şirketlerin çalışan bağlılığını artırmayı sağlayan rekabetçi yan hak paketleri arasında esnek çalışma imkanı, finansal olmayan ödüller, ek izinler, kâr payı, bireysel emeklilik, performans primi var.
Döviz kurlarındaki dalgalanmaların devam etmesi durumunda, çalışanlara leasing maliyetleri yüksek olan araçlar tahsis etmek yerine düşük maliyetli yan haklara yönelim olacağını öngörüyoruz" diyor.
YETENEK YÖNETİMİ ÖNE ÇIKIYOR
Ücret artışlarında enflasyon oranlarının yanı sıra farklı etkenler de söz konusu. Doğru yeteneği bulmak ve işe yerleştirmek için şirketler artık daha uzun bir süreye ihtiyaç duyuyor.
Her şirkette yıldız kategorisindeki yeteneklerin toplam çalışanlar içindeki oranı yüzde 10-15 arasında. Şirketlerin mevcut yetenekleri elinde tutma konusunda 2020 yılında da ciddi bir rekabet içinde olması bekleniyor.
Ergene Consulting & HGA Türkiye Başkanı Murat Ergene, yeteneklerini elde tutan şirketlerin yüksek düzeyde rekabet üstünlüğü elde ettiğini ve bu doğrultuda kurumlarına önemli kazanımlar sağladığını söylüyor.
Çalışanın kuruma bağlılığı, üretkenlik, ürün ve hizmet kalitesi ile müşteri memnuniyeti gibi alanlarda iş performansını pozitif etkiliyor.
Ergene, bu nedenle yüksek performans gösteren yeteneklerin şirketlerine olan bağlılıklarının uzun soluklu olması için motivasyonlarının doğru yönetilmesinin önemli bir stratejik karar olduğunu vurguluyor.
DİNÇER GÜLEYİN / MERCER TÜRKİYE CEO'SU
"ANLIK ÖDÜLLENDİRME SİSTEMLERİ ÖNE ÇIKIYOR"
"Şirketlerin zam bütçelerini performans bazlı dağıtma yöntemlerine göre, standart performans gösteren bir çalışanın yüzde 16 oranında zam aldığı durumda, yüksek performanslı bir çalışanın bunun yüzde 4 daha üzerinde zam almasını bekliyoruz.
Şirketlerin yüksek performanslı çalışanları takdir ederken kullandığı ve son yıl içerisinde uygulama oranı bir hayli artan diğer yöntem ise 'anlık ödüllendirme sistemleri' oluyor.
Şirketler bu yöntemle çalışanların ekstra çabalarını veya üstün başarılarını yıl sonunu beklemeden hızlıca ödüllendirmeyi hedefliyorlar."
