IBAN
Özellikle bankacılık işlemleriyle uğraşanların sık sık karşısına çıkan İBAN nedir? IBAN numarası nasıl öğrenilir? IBAN sorgulama, IBAN doğruluma nasıl yapılıyor? Bu makalede bu sorulara yanıt vermeye çalıştık. TC Merkez Bankası tebliği gereği Türkiye'de 1.1.2010 tarihinden itibaren zorunlu olarak IBAN kullanılıyor.
IBAN NEDİR? NE ANLAMA GELİYOR?
Peki, IBAN nedir ve IBAN ne anlama geliyor?
IBAN, para transferlerinin hızlı ve hatasız gerçekleştirilmesi amacıyla belli standartlara göre oluşturulan uluslararası banka hesap numarasıdır. İngilizcesi
“International Bank Account Number” olan IBAN'nın Türkçe karşılığı “Uluslararası Banka Hesap Numarası” anlamına geliyor. Terim, İngilizce ifadesinin baş harfleri alınarak kısaca IBAN olarak kullanılıyor.
IBAN, uluslararası standartlara sahip bir banka hesap numarası. Her ülkenin IBAN uzunluğu farklı olabilir ancak en fazla 34 haneden oluşabilir.
IBAN Türkiye'de 26 karakterden oluşuyor. İlk iki hane ise ülke kodunu gösteriyor ve Türkiye için bu kod TR'dir. IBAN numarası içinde ülke kodunun yanı sıra banka kodu ve hesap numarasına dair de bilgiler bulunuyor.
Türkiye IBAN’ı 26 haneden oluşmaktadır. İlk 2 hane ülkemizin uluslararası kodu olan TR’dir. İzleyen 2 hane kontrol basamaklarını oluşturmakta ve IBAN’ın doğrulanmasında kullanılmaktadır. Sonraki 5 hane banka kodunu ifade etmektedir. Rezerv olarak ayrılan alan tek basamaklı olup, değiştirilene kadar sıfır olarak kabul edilmiştir. Son 16 hane ise banka hesap numarasını belirtmektedir.
IBAN'IN AMACI NEDİR?
IBAN'ın amacı, bankalardaki her bir müşteri hesap numarasını uluslararası standartta tanımlamak suretiyle, para transferlerinin hatasız ve hızlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlamaktır. IBAN bankalara, işlemlerin güvenilir, otomatik ve hızlı bir biçimde yapılması imkanını sağlamıştır. IBAN’ın en önemli avantajı, içerdiği kodlar ve kontrol rakamları sayesinde başka, hatta yabancı bir bankaya bile ait olsa, formatının geçerliliğinin sorgulanabilmesidir. Böylece banka müşterileri, para gönderecekleri kişinin kendisine verdiği IBAN’ın geçerli bir formata sahip olup olmadığını öğrenebilmekte, yapılması muhtemel yanlışlıklar işlem
yapılmadan önce önlenebilmektedir.
IBAN NEREDE, NASIL KULLANILIR?
IBAN numarası, yurt içi havale ve EFT işlemlerinde, yurt dışına para transferlerinde kullanılır.
IBAN NUMARASI NASIL ÖĞRENİLİR?
Peki, IBAN numarası nasıl öğrenilir? 10 Ekim 2008 tarih ve 27020 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Uluslararası Banka Hesap Numarası Hakkında Tebliği” uyarınca tüm hesaplar için birer IBAN numarası oluşturulmuştur.
IBAN, bir müşteriye ait hesap numarasını tanımlar. Bu nedenle müşterinin para transferine konu olan her hesabı için bir IBAN’ı vardır. Bir müşterinin birden fazla hesabı olabileceği için birden fazla IBAN’ı da olabilir. Hesabı bulunan banka müşterileri IBAN numaralarını banka şubelerinden, bankanın telefon bankacılığı, internet bankacılığı veya mobil bankacılık uygulamalarından öğrenebilirler.
IBAN SORGULAMA
İnternet Bankacılığı üzerinden de IBAN numaranızı sorgulayabilirsiniz. Hesabınızın bulunduğu bankanın internet bankacılığı sistemine girerek IBAN numarasını aradığınız
hesabın bulunduğu şube kodunu ve hesap numarasını girerseniz karşınıza IBAN numaranız çıkacaktır.
Bankaların
IBAN sorgulama, IBAN bilgisi öğrenme, IBAN hesaplama gibi isimlerle internetten hizmete sundukları modülleri üzerinden şube kodu ve hesap kodunuzu doğru olarak girerek IBAN numaranızı öğrenebilirsiniz. Ancak uygulamada sistem girilen bilgilerin geçerli bir hesap numarası olduğunu kabul ederek IBAN formatına uygun bir IBAN numarası oluşturur. Sorgulama sırasında Şube Kodu ve Hesap Numarası alanlarına girilen bilgilerin doğruluğu kontrol edilmez. Bu nedenle yazacağınız rastgele sayılar da herhangi bir hesap numarası olarak kabul edilerek IBAN gösterilebilir. Bu yüzden doğru şube kodu ve hesap numarası girmek önemli.
IBAN DOĞRULAMASI
IBAN ile hesap numaraları belli bir standarda göre ve belli bir algoritma kullanılarak düzenlendiği için bankalar, havale yapılacak hesap numarasının geçerli bir IBAN olup olmadığını kontrol edebilmektedir. Bu kontrol hesap numarasının IBAN formatında veya standardında olduğunu veya olmadığını gösterir. Bankaların internet şubelerinden de IBAN numarası doğrulama ve sorgulama işlemi yapılabilir. Ancak burada IBAN numarasının standart formata uygun olup olmadığı kontrol edilir. Yani hesap sahibi ile hesap numarasının doğru olup olmadığı kontrol edilmez. Bu nedenle doğru olarak bildiğiniz şube kodu ve hesap numarasını girip IBAN sorgulama ve IBAN hesaplama yapabilirsiniz.
Türkiye Bankalar Birliği'nin internet sitesinde üzerinden de herhangi bir IBAN kodunun doğruluğunu kontrol edebilirsiniz.
Özetle IBAN doğrulaması, IBAN’ın standarda uygun formatta oluşturulup oluşturulmadığını kontrol eder. Örneğin bir başka ülkeye ya da bankaya para transferi yapmak isteyen bir müşteri, alıcının IBAN'ını gönderici bankaya verdiğinde, transfer yapılmadan önce alıcının IBAN'ı gönderici banka tarafından kontrol edilir. IBAN hatalı ise, para karşı bankaya gönderilmez ve hatalı işlem yapılması en başta engellenir.
