Envanter Ne Demek? Envanter Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Bir kişiye ya da bir kuruma ait olan varlıkların değer bakımından ve sayısal olarak ölçülüp dökümünün çıkarılması envanter olarak adlandırılıyor.

Genel olarak muhasebe terimlerinden biri olarak kullanılan envanter kavramı, ticari anlamda faaliyet göstermekte olan bir işyerinin, belirli tarih aralıklarında gelir, varlık ve borçlarının sayımı ve kontrolünün yapılması sonucu çıkan miktarları ifade ediyor.

Bunun yanında satılabilen mallar ve bu malların üretim aşamasında kullanılan malzemeler de işletmeler tarafından yapılan envanter hesaplamalarının içerisine dahil ediliyor.

6762 sayılı TTK'nın (Türk Ticaret Kanunu) ilgili maddelerinde envanter kavramı; mevcutlar, alacaklar, borçlar ve işletmeye dahil iktisadi kıymetler şeklinde açıklanıyor. Vergi Usul Kanunu’na (VUK) göre ise ticari alanda faaliyet gösteren tüm işletmeler, bilançoyu esas alarak defter tutan kişi ve kurumlar envanter hesaplaması yapmak zorunda olan kurumlar olarak tanımlanıyor.

Envanter işlemlerinin isimleri yapıldığı dönem ve yapılış amacı gibi faktörlere göre değişiklik gösterebiliyor. Bu isimlere Dönem Başı Envanteri, Dönem Sonu Envanteri, Devir, Kuruluş Envanteri ya da Tasfiye ve İflas Envanteri örnek olarak verilebiliyor.

Envanter Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Envanter hesaplamaları da çeşitli örnekler üzerinden de açıklanabiliyor. Örneğin belirli ürünlerin satışını gerçekleştiren bir işletme, elinde olan ve satılabilir durumdaki ürünlerin envanterini çıkarmak istiyorsa bunun için işletmenin stoklarında yer alan ürünlerin sayımını gerçekleştirmesi gerekiyor.

Aynı zamanda fiziki olarak sayımı gerçekleştirilen ürünlerin stok envanter listelerine kaydedilmesi ve belirli sıra numaraları ile kodlanması da işletmenin yerine getirmesi gereken işlemler arasında yer alıyor.

Bu sayede işletmeler ürünlerin kontrollerini daha düzenli bir biçimde yapabiliyor. Stoklarda bulunması gereken ürün miktarını belirleyip maliyeti azaltabiliyor.

Elde edilen sonuç ile birlikte işletme, çeşitli düzenleme ve ayarlama işlemlerini de daha kolay tamamlıyor.

Envanter Çeşitleri Nelerdir?

Firma kaynaklarını kontrol altında tutmaya yardımcı olan envanter çeşitleri aynı zamanda bir işletmenin kazancını maksimize etmeye yardımcı olur. Muhasebe dünyasının vazgeçilmezi olan iki envanter yöntemi şu şekilde sıralanabilir;

Muhasebe İçi Envanter: Envanter sayım, tespit ve değerleme gibi işlemler muhasebe dışı envanter olarak adlandırılıyor. Bu işlemler tamamlandıktan sonra çıkan sonuçların ilgili muhasebe kayıtları ile karşılaştırılmasına muhasebe içi envanter deniyor. Muhasebe içi envanterde ilk olarak geçici ve kesin mizanın çıkarılması gerekiyor. Daha sonra envanter bilançosu ve gelir tablosu hazırlanıyor.
Muhasebe Dışı Envanter: Deftere kayıtlı olan ilgili varlıkların mevcut işletmede olup olmadığının tespiti, varlıkları tartma, sayma, ölçme ve değerlendirmelerin yapılıp dökümünün alınmasına muhasebe dışı envanter deniyor. Muhasebe dışı envanterin sonuçları alındıktan sonra muhasebe içi envanterler ile karşılaştırma yapılıp envanter koruma modunu etkinleştirmek mümkün oluyor.

Envanter defteri ise ticari olan işletmelerin bütün hesap dönemlerini izleyen ilk 90 gün içinde menkul kıymetler, alacaklar ve borçlar, hazır değerler, stoklar, taşınmazlar ve maddi duran varlıkların sayıldıktan sonra kaydedilmesi zorunlu olan bir defter türü oluyor. Günümüzde genel olarak online ortamda yazılan bu defterlerin dökümünde kayıt edilen tüm unsurlar bir sıra numarası ile kaydediliyor. Envanter listesi pek çok sayıda unsurdan oluşan işletmeler, düzenlemiş oldukları listelerin bir özetini alarak deftere kayıt etmek zorunda oluyor.

Envanter testi ise bireylerin pek çok özelliğini bilimsel yöntemleri kullanarak ölçmeye yarayan bir kişilik testi oluyor. Bu testler genel olarak iş başvurularında kullanılıyor. Özellikle son yıllarda oldukça popüler hale gelen envanter testi, kişilerin bulundukları ortama daha iyi adapte olmalarını sağlıyor. Genellikle kurumların uyguladığı bu test, kişilerin kendilerine uygun bir işe yönelmesini sağlıyor.