Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, 2024'te AVM ciro endeksinin yüzde 65 arttığını belirterek, "AVM'ler 2024'te 55 milyar dolar ciro elde ederek kayıt içi ekonomiye destek oldu. AVM yatırımcıları doğrudan 600 bin, dolaylı olarak da 2,1 milyon kişiye istihdam sağlıyor." dedi.
AYD ile Akademetre tarafından ortaklaşa oluşturulan AVM Perakende Ciro Endeksi'nin 2024 sonuçları düzenlenen basın toplantısıyla açıklandı.
Toplantı AYD Başkanı Nuri Şapkacı, AYD Başkan Yardımcısı Cem Eriç, Akademetre Research Kurucusu Halil İbrahim Zeytin ve Ekonomist Fatih Keresteci'nin katılımıyla gerçekleştirildi.
Endekse göre, cirolar 2024 genelinde yüzde 65'lik büyümeyi işaret ederek enflasyonun üzerinde artış gösterdi.
2010'da 100 baz puanda kabul edilen endeks, 2024'te 3 bin 117 puana ulaştı. 2024'te metrekare başına toplam ciro 147 bin 814 liraya yükseldi.
AVM METRKARE VERİMLİLİĞİNDE ANADOLU VE İSTANBUL ARASINDAKİ FARK
Geçen yıl AVM metrekare verimliliğinde Anadolu ile İstanbul AVM'leri arasında anlamlı bir fark gözlemlendi.
Metrekare verimliliği bakımından Anadolu'daki AVM'ler, İstanbul AVM'lerine göre daha hızlı bir yükseliş trendi ortaya koydu. 2010 baz alındığında İstanbul AVM'lerindeki verimlilik endeksi 3 bin 243 iken, Anadolu AVM'lerinde 3 bin 10 olarak gerçekleşti. Metrekare başına toplam ciro İstanbul'da yüzde 59,7, Anadolu'da yüzde 69,8 arttı.
İstanbul AVM'lerinde 2024'te metrekare başına toplam ciro 176 bin 500 lira olarak gerçekleşirken Anadolu AVM'lerinde 128 bin 700 lira oldu.
AVM metrekare başı ciro verileri, pandemi sonrası düzelmeyi işaret ederken bu durum henüz müşteri ziyaret davranışına yansımadı.
Kovid-19 salgınının zirve yaptığı yıl olan 2020'de ziyaret endeksi yarıya inerek 56'yı göstermişti. 2024'te metrekare başına düşen ziyaretçi endeksi toparlanma göstererek tekrar 100'e yükseldi. Ziyaret endeksine göre, 2024'te toplam ziyaretçi sayısında 2023'e göre yüzde 2'lik artış gözlemlendi.
Ziyaret endeksinde İstanbul AVM'leri 2010 yılı 100 baz endeksine göre 94 puana ulaşırken, Anadolu AVM'lerinde metrekare başı ziyaretçi endeksi 108 puan olarak gerçekleşti.
Endeks, kategoriler bazında geçen yılla karşılaştırıldığında en fazla artış yüzde 68 ile yiyecek içecek ve diğer kategorisinde oldu.
Teknoloji kategorisinde yüzde 65, giyim kategorisinde yüzde 64, hipermarket kategorisinde ise yüzde 62, ayakkabı kategorisinde yüzde 59'luk bir artış görülürken, enflasyonun üzerindeki ciro artışları yılın ikinci yarısında yavaşladı.
Toplantıda konuşan Şapkacı, 2024'te AVM ciro endeksinin yüzde 65 arttığını belirterek, "Toplamda 447 AVM var, 20 bin metrekarenin üzerinde ise 250 proje bulunuyor. Bunun yüzde 36,5'i İstanbul'da, nüfusla kıyaslandığında ciddi bir rakam. Son 5 yıla bakıldığında biraz daha Anadolu'ya doğru kaymaya başladı. Hala AVM yapılmayan 14 şehrimiz var." diye konuştu.
Geçen yıl 5 bin metrekarenin üzerinde 10 AVM açıldığını hatırlatan Şapkacı, "2025'te İstanbul'da 2 olmak üzere Ankara ve Muğla ile birlikte toplam 5 AVM açılması öngörülüyor." dedi.
Şapkacı, ziyaret sayısının kiralanabilir alan arzının üzerinde artış gösterdiğine değinerek, şu ifadeleri kullandı:
"AVM'ler 2024'te 55 milyar dolar ciro elde ederek kayıt içi ekonomiye destek oldu. AVM yatırımcıları doğrudan 600 bin, dolaylı olarak da 2,1 milyon kişiye istihdam sağlıyor, AVM konseptleri de değişiyor. 2024 itibarıyla turizmden beklentilerimiz AVM ve perakende sektörü olarak biraz daha aşağı geldi. Tax free taleplerinde 2024'te yüzde 40 gerileme oldu. 2024'te bu yaşadıklarımız 2025'te ne yaşayacağımız konusunda bir sinyal, farklı bir yol haritası veriyor. Son 4 yılda metrekare verimliliği TL bazında yaklaşık 7 kat arttı."
ANADOLU'DA DAHA HIZLI ARTTI
Endekse ilişkin değerlendirme yapan Fatih Keresteci ise ciro artışının 2024'te Anadolu'da İstanbul'a oranla daha hızlı arttığını belirterek, "Ziyaret endeksine bakılınca, Türkiye geneli açısından, pandemi öncesi seviyelere henüz gelememiş durumdayız. Bu tablo İstanbul'da çok daha belirgin. Bu veriyi ciro endeksi ile karşılaştırmamız anlamlı bir verimlilik artışı olduğunu gösteriyor. Bu hem perakendeciler hem de müşteriler açısından daha verimli bir tabloya işaret ediyor." şeklinde konuştu.
'NE FAZLA TALEP GELEN GELEN ÜRÜNLERDEN BİRİ KOKU'
Toplantının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlayan Nuri Şapkacı, tüketici eğilimlerine ilişkin soruya, "Yiyecek-içecek yine öne çıkacak özellikle yemek alanında olan artışlar. İnsanlar satın alma gücündeki düşmeden dolayı orada vakit geçirmeye başladı. Temel gıdalarda harcama kaçınılmaz. Son 1,5-2 yıl içerisinde bize en fazla talep gelen ürünlerden bir tanesi koku. Burada mağaza, stant gibi alanlara talep geliyor. Tekstil markaları da kendi kokularını çıkarmaya başladı." yanıtını verdi.
Şapkacı, AVM bulunmayan 14 ille ilgili çalışmalara yönelik soruyu, "Birkaç tane ilde AVM olup olmayacağına dair çalışma var. Buralarda yatırım yapılabilmesi için nüfustaki analizlerin doğru yapılması lazım. Toplam nüfus, harcama seviyesi, diğer dinamikleri de değerlendirerek yatırımcı buralardaki yatırıma karar veriyor." şeklinde cevapladı. AA
