Türkiye’de organize perakendenin çatı kuruluşu olan Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF) tarafından sektörün geleceğini masaya yatırmak amacıyla bu yıl ilki düzenlenen “Perakende ve Alışveriş Merkezlerinin Dünü, Bugünü ve Yarını Zirvesi” sektörün tüm paydaşlarını bir araya getirdi.
Zirvenin açılış konuşmasını yapan TAMPF Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Altaş, TAMPF olarak beş dernek, 600 üye, 100 bin nokta, 450 AVM ve 15 milyon metrekare kiralanabilir alanı temsil ettiklerini belirterek, “Biz aynı zamanda 2.5 milyon istihdam sağlayan perakendecilerin yüzde 40’ını temsil eden beş büyük derneğin çatısı olan bir federasyonuz. 2023’te 9,7 trilyon TL’lik hacmin 3-7 trilyon TL’sini, 2024’te ise 15 trilyon TL’lik hacme 6 trilyon TL katkı veren federasyonuz” dedi. Aynı zamanda hem yatırımcı hem de perakendecileri temsil ettiklerini dile getiren Altaş, “Organize perakende ile AVM’leri bir arada tutuyoruz. Bunlar dışarıda bir kavga içinde görünüyor gibi olsa da 90’lardan bugüne kol kola yürüyorlar. Bu sayede hem ulusal hem de global arenada çok başarılı birçok marka çıktı. Bundan sayısı artarak devam edecek” ifadelerini kullandı.
ŞAPKADAN TAVŞAN ÇIKARTTIK
TAMPF komisyonlarında verimlilik, dijitalleşme ve maliyetlerin düşürülmesi gibi birçok alanda çalışmalar yürütüldüğünü ve bunların dernekte tartışıldığını anlatan Altaş, “Bu tartışılan ve konsensüs sağlanan hususlarda Ankara’ya gidip sektörün ortak fikri olarak savunuyoruz. Ancak bu savunulan konularda küçük de olsa serzenişimiz var. Son zamanlarda Ankara bunları daha az dinler hale geldi. İnşallah eskisi gibi bizi daha fazla dinlerler ve dertlerimize eskisi gibi çözüm bulurlar. Ankara şunu yaptın bunu yaptın gibi şeyler söylemek haddimiz değil ama birlikte yapalım ne olursunuz. Tartışalım konuşalım. Bir gece yarısı bir perakendecinin, AVM’cinin ya da herhangi birinin aleyhine ya da lehine bir düzenleme çıkmasın. Birlikte tartışarak bir yerlere gelelim” diye konuştu.
TAMPF’ın çatısı altındaki derneklerle aynı zamanda enflasyonla da mücadele ettiğini dile getiren Altaş, şöyle devam etti: “TAMPF’ın bünyesindeki organize perakende sayesinde enflasyon düşüyor. Dünyanın her noktasında bunun örneğini görüyoruz. Organize perakende ne kadar büyükse enflasyon da o kadar düşer. Ben ilk başkan olduğumda organize perakendenin oranı yüzde 35’lerde iken bugün yüzde 40’lara geldi. Organize perakende aynı zamanda kayıt dışılığın da önlenmesinde önemli bir etken.” Son yıllarda her gelen yılın gideni arattığını da anlatan Altaş, şöyle devam etti: “Her sene şapkadan tavşan çıkarmak zorunda kaldık. 2024’te enflasyonun düşmesini bekliyorduk. Enflasyon artış seyrinde iken harcama eğilimi olur. Bu dönemi atlattık ama 2025 için tam tersine enflasyonun düşmesi eğilimi içine talepler de ertelenecek. Bunun için perakendecilere önlem almalarını tavsiye ederim.”
TÜKETİCİ UYGUN ÜRÜNE YÖNELDİ
“Başkanlar Konuşuyor” oturumunda görüşlerini dile getiren Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Başkanı Alp Önder Özpamukçu, 2024’te tüketicinin daha uygun fiyatlı ürünlere yöneldiğini söyledi. Tüketicinin bütçesinin yüzde 50’sinin gıdaya gittiğini söyleyen Özpamukçu, “Gıda perakendesinde büyüme enflasyon mertebesinde gerçeklemişti. Hacim büyümesi yoktu. 2025 de kolay bir yıl olmayacak. Böyle bir dönemde sıkışan tüketici kampanyalara ve promosyon ürünlere yönelecek. Şapkadan tavşan çıkarmaya devam edeceğimiz bir yıl olacak” dedi.
VERİMLİLİKTEN BAŞKA ÇAREMİZ YOK
Turizm Restoran Yatırımcıları ve Gastronomi İşletmeleri Derneği (TÜRYİD) Başkanı Kaya Demirer ise yaklaşık 25-26 milyar dolarlık ev dışı tüketiminin yüzde 26’sını temsil ettiklerini belirterek, “2024’te yüzde 40-45 arası ciro artışı gördük. Maliyet artışımız ise yüzde 65’i buldu. Kar değil ar yılı oldu. Gelen turist de daha az harcadı. İçeri giren sayısında düşüş yok ama insanların kişi başı harcaması düşüyor. Eskiden başlangıç, ana yemek, tatlı yiyen tüketici şimdi birinden fedakarlık yapıyor. 2025’in de ilk yarısı çok zor olacak. Yüzde 40-45 asgari ücret artışı beklentisi var. Bu da maliyetlere yansıyacak. Maliyet artışları fiyatlara yansıyacak ve içeri giren sayısı azalacak. Verimlilikten başka çaremiz yok” dedi.
KOL KOLA GİRMELİYİZ
Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği Başkanı Nuri Şapkacı, pandemi sonrasında rekorlar kırıldığını dile getirerek, “2022-2023’te ciro ve kar rekorları kırıldı. Belimizi biraz doğrultabildik. Enflasyon yüzde 75’ler seviyesinde olduğunda perakendenin alt segmentlerinde yüzde 100’ü aşan büyümeler oldu. 2024’ün ilk çeyreğinden sonra düşüşler başladı. Satın alma gücünden dolayı daha ucuz ürünlere yöneldi müşteriler. Yılbaşında alışverişler artacaktır. Şubatla beraber yine kol kola girmeliyiz. Önemli olan bu ülkeye yatırım çekebilmek. Biz ticari gayrimenkulün her kademesine yatırım yapıyoruz. 2025 şubat itibariyle zor geçecek ama hep birlikte çalışmayı sürdüreceğiz” diye konuştu.
2025’LE İLGİLİ OLUMLU SİNYAL ALAMIYORUZ
Dernek olarak gıda dışı perakendede 1 trilyon TL’lik ciroyu temsil ettiklerini belirten Zincir Markalar Derneği Başkanı (ZMD) Serhan Tınastepe, 2024’te bu rakamın 1,5 trilyon TL’ye ulaşmasını beklediklerini belirtti. 2024 ikinci yarıda sektörde dengelerin bozulduğunu belirten Tınaztepe, “İç talep daraldı. Turizm alışverişi de sekteye uğradı. Yılın ilk yarısında yüzde 90’lara ulaşan like for like büyümeler yüzde 40’lara geriledi. 2024’te cirolar ortalama yüzde 50 büyürken giderler yüzde 70 arttı. 2025’te bu 12 ay etkisini gösterecek. 2025’te devletimizle, bankalarla, müşterilerimizle tedarikçilerimizle, hizmet verenlerimizle dayanışma içinde olmazsa çok kötü bir yıl geçiririz. 2025’le ilgili hiç bir olumlu sinyal alamıyoruz” şeklinde konuştu.
CARREFOURSA KAFE İŞİNE GİRDİ
“Perakende ve alışveriş merkezlerinin bugünü” başlıklı oturumda konuşan Carrefoursa CEO’su Kutay Kartallıoğlu, gıda perakende sektöründe değişen trendleri ve projelerini anlattı. Mağazaların içinde yer alan Lezzet Arası markalı restoranların sayısının 14’e ulaştığını söyleyen Kartallıoğlu, ayda 350 bin kişinin yemek yediğini belirtti. Kısa bir süre önce Bonheur markasıyla kafe konsepti geliştirdiklerini belirten Kartallıoğlu, “Mağazamıza entegre bir kafe konsepti yaptık. 3’üncüsünü yeni açtık. Bu markamızın da başarılı olmasını bekliyoruz. Bunlar klasik perakendeciliğin içine eklenmeye başladı. Kafe zincirini büyüteceğiz” dedi.
Online yemek işini büyütmeye çalıştıklarını belirten Kartallıoğlu sözlerine şu şekilde devam etti: “Kendi yemeklerimizi farklı markalar altında müşterilere gönderiyoruz. Perakendedeki taze ürün gücünü yemeğe niye çevirmeyelim diye düşündük. Midye dolma klasik bir lezzet sokakta üretiliyor. İyisi var, kötüsü var. Güvenilir ürün sunmak için Erdek’te bir kadın kooperatifiyle üretim işine girdik. Donuk ürün olarak dolaplara koyuyoruz. Bu işler artık müşteri için önemli hale geldi. Artık servis, çözüm, sosyal ekonomi, e-ticaret farklı bir hale geldi.”
