258 milyar dolarlık bir hacme sahip olduğu tahmin edilen global pet sektörü, Türkiye'de de 1,9 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaştı. Büyüyen sektörde yerli şirketlerin ihracat atağı başlamış durumda. Özellikle mama ihracatında son 10 yılda 27 katlık artış söz konusu.Krizler bazı sektörlerin büyümesine neden oluyor. Evcil hayvan endüstrisi de onlardan biri.
21 Ocak - 03 Şubat 2024 tarihli sayıdan
Covid-19 döneminde evcil hayvan ürün ve hizmetlerinin satışlarında yüzde 16,2'lik bir büyüme yaşandığı gözleniyor. Özellikle ABD'de evcil hayvan sahipliğinde salgın döneminde benzeri görülmemiş bir büyüme yaşandığı biliniyor. American Pet Products Association verilerine göre, hanelerin yüzde 70'i bir evcil hayvana sahip.
Bugün 258 milyar dolar seviyesinde olan global evcil hayvan ürünleri pazarının 2030 yılında yaklaşık 300 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye'de de son yıllarda hızlı bir büyüme gösteren pazarın 1,9 milyar dolarlık bir hacme ulaştığı belirtiliyor.
2023 sonu itibarıyla Türkiye'deki evcil hayvan varlığının yaklaşık 7 milyon, evcil hayvan sahibi hane sayısının ise 1,4 milyon olduğu tahmin ediliyor. Son beş yılda evcil hayvan sahipliği oranında yüzde 40'lık artış yaşanan Türkiye'de, buna bağlı olarak sektö-rel büyüme devam ediyor. Türkiye'de pazarın 2028 yılında 3,5 milyar doları geçmesi bekleniyor.
İHRACAT 10 YILDA 27 KAT BÜYÜDÜ
Türkiye'de kedi - köpek maması sektörü, son on yılda önemli bir gelişme kaydetmiş bulunuyor. İhracatta da öne çıkan sektör, 2014 yılında yalnızca 4,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirirken, 2023 yılında bu rakam 122 milyon dolara ulaştı.
İhracatını 10 yıl içerisinde 27 katına çıkaran sektördeki önemli firmalar Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleriİhracatçıları Birliği bünyesinde faaliyet gösteriyor. Bu alanda Türkiye geneli ihracatın yüzde 60'ı Ege Bölgesi'nden gerçekleştiriliyor.
96 ülkeye ihracat yapan sektörün en çok ihracat yaptığı 10 ülke ise; Malezya, İsrail, Irak, ABD, İngiltere, Yunanistan, Fas, Suudi Arabistan, Gürcistan ve Kıbrıs olarak sıralanıyor.
Bu ülkeler arasında ihracatın oransal olarak en çok arttığı ülkenin yüzde 304'lük artış ile Suudi Arabistan olduğunu söyleyen Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Muhammet Öztürk, “2023 yılında toplam 96 ülkeye ihracat yapılırken, 26 ülkeye 1 milyon doların üstünde ihracat gerçekleştirdik.
2024 yılında yüzde 25-30 civarında bir artış ile sektörün büyüme grafiğini sürdürmesini bekliyoruz. 2024 yılı sonunda 150 milyon doların aşılmasını muhtemel görüyoruz" diyor.
Birlik olarak 2024 yılında kedi-köpek maması sektörünün yurtdışında tanıtımını nasıl daha iyi yapabilecekleri üzerine çalıştıklarını dile getiren Öztürk, “Sektörde Ege Bölgesi'nde yatırımlar devam ediyor, önümüzdeki yıllarda yıl içerisinde sektörün Türkiye hacminin birkaç katına çıktığını görmek mümkün olabilir" diye ekliyor.
600 FİRMA VAR
Ulusal Fuarcılık tarafından Türkiye'nin evcil hayvan ürünleri, malzemeleri ve aksesuarlar sektöründeki en büyük fuarı olan PETZOO Eurasia'ya olan ilgi de sektördeki hareketliliği gözler önüne seriyor. Bu yıl 21 ülkeden gelen 30 şirketin katılımıyla gerçekleşen fuar Avrupa, Ortadoğu, Latin Amerika ve Uzakdoğu ülkeleri başta olmak üzere 120'ye yakın ülkeden toplam 50 bin ziyaretçiyi ağırladı.
Son 10 yılda düzenledikleri fuar çalışımlarına ve ziyaretçi analizine baktıklarında kuş ve akvaryum severlerden kedi ve köpek bakımına yoğunlaşanlara doğru bir kayış olduğunu söyleyen Ulusal Fuarcılık Genel Müdürü Selçuk Çetin, "Türkiye pet sektörü sadece yerel tüketicilere değil, dünya genelindeki müşterilere de hitap ediyor. 70 ülkeye mama, 65 ülkeye kedi kumu ihracatı gerçekleştiren sektörümüzde yaklaşık 600 firma faaliyet gösteriyor" diyor.
Pet sektörü içinde mama kategorisinin payının iç pazarda yüzde 56 olduğunu söyleyen Çetin, "115 mama şirketi fuarımıza katılıyor. Sektör içi iletişimimizden, bu alanda 300 milyon dolar ihracatı geçtiğimizi öğrendik. Hedef ciromuz olan 500 milyon doları yakın vadede geçeceğimizi düşünüyoruz.
Hedefimiz tüm pet ürünlerinde 1,5 milyar dolar rakamına ulaşmak. Türkiye'nin ihracattaki perakende ürün segmentindeki en büyük ilk beş sektörü arasında gireceğimizi tahmin ediyoruz" diye ekliyor.
Evcil hayvan pazarının özellikle Asya'da yüzde 9,6 büyüyeceğine dikkat çeken sektör temsilcileri, "Bu da dört yıl kadar sonra 35 milyar dolarlık bir hacim artışı anlamına geliyor. Türkiye olarak bu rakamı kendimize çekmeliyiz" değerlendirmesine bulunuyor.
SETÖRDEKİ YENİ GİRİŞİMLER
Sektördeki büyüme potansiyeli, yeni girişimleri de beraberinde getiriyor. Temelleri geçen yıl atılan Bonafel de o girişimlerden. Uzun yıllar hızlı tüketim sektöründe çeşitli rollerde yönetici olarak çalıştıktan sonra Türkiye'de evcil hayvanlar için sağlık destekleyici ürünlerin eksikliğini fark ederek bu markayı kuran Uğur Peker, evcil hayvanların şehir yaşamında en sık görülen sağlık sorunlarını engellemek üzere formüle edilmiş gıda takviyeleri ürettiklerini söylüyor.
Pet gıda takviyelerinin dünyada 19 milyar dolar büyüklüğe ulaştığını, Türkiye'de ise pazarın henüz 30 milyon dolar seviyesinde olduğunu ifade eden Peker, "Gelişmiş ülkelerdeki kategori iş payına bakıldığında önümüzdeki beş yıllık süreçte Türkiye'de 150 milyon dolar ek hacim fırsatı bulunuyor. Yine pazar araştırma raporlarına göre Türkiye'de evcil hayvan ürünleri pazarında önümüzdeki beş yıllık süreçte üç kat daha hızlı büyüme öngörülüyor" diye anlatıyor.
Sektör hangi adımları bekliyor?
- Serbest Ticaret Anlaşmalarına kedi-köpek mamasının dahil olmaması sebebiyle ürünlerin gönderildiği ülkelerdeki ithalatçılar yüksek gümrük vergisi ödüyor. Bu durum ihracatçıların Avrupa Birliği ülkelerindeki diğer üreticiler ile adil şekilde rekabet etmesine engel oluyor. Kedi-köpek mamalarının Serbest Ticaret Anlaşmalarına konu edilmesi halinde kedi-köpek maması ihracatında yeni pazarlarda ciddi atılımların önü açılabilir.
- Kedi-köpek maması yapımında kullanılan ve Türkiye’de üretimi olmadığı için ithal edilmesi gereken sıvı aromalar var. Türkiye bu ürünlerin ithalatında yüksek bir vergi oranı uyguluyor. Bu oranın düşürülmesi üretici firmaların maliyetlerinin düşmesini sağlayıp firmalara uluslararası rekabette avantaj sağlayabilecek.
- Kedi-köpek mamaları ihracatı geçerlilik süresi üç ay olan ön izin belgeleri ile yapılabiliyor. İhracatçılar bu süreleri kısıtlı buluyor.
- İhracat yapılacak ülkelerin istediği farklı sağlık sertifikaları da var ve her ülke için sertifika formatları farklılık gösteriyor. Sertifikaların temin edilmesi ve sonrasındaki tercüme süreçleri firmaların ihracatlarında gecikmelere neden olabiliyor. Bu nedenle, ön izin belge sürelerinin uzatılması ve sertifika süreçlerinde ilgili makamlarca yapılacak iyileştirmelerin sektör ihracatının gelişimine önemli katkı sağlayacağı vurgulanıyor.
NİYAZİ ÖNEN / DARDANEL YÖNETİM KURULU BAŞKANI
“Yaş ve kuru mama yatırımı yapıyoruz”
“Kedi ve köpek mamaları sektöründe ‘Jazzy Cat' ve ‘Jazzy Dog' markalarıyla faaliyet gösteriyoruz. Dardanel'in yaklaşık 30 yıl önce üretime başladığı Jazz Evcil Hayvan Mamaları, yenilenen reçeteleri ve artırılan üretim kapasitesiyle 2021 yılında relansmanı yapılarak tekrardan piyasaya çıktı.
Çanakkale'deki tesislerimizde 95 ve 400 gramlık konserve kutularda yıllık 55 milyon adet yaş kedi-köpek maması üretim kapasitesine sahibiz. Jazzy'nin yeni ürünleri General Cat & General Dog kuru mamalarının lansmanı ise Eylül 2023'te yapıldı. Ezine OSB'de inşaatı başlayan yeni üretim üssümüzde evcil hayvan mamaları için 25 milyon dolarlık fabrika yatırımı hedefliyoruz.”
