İş hayatındaki gelişmelerle küçük sanayi siteleri yerini yeni nesil teknolojik yapılara bırakıyor. Akyapı'dan Artaş İnşaat'a kadar pek çok yatırımcı, küçük sanayi sitesi kurmak için kolları sıvadı. Bu trendin yeni yatırımcılarla daha da yaygınlaşması bekleniyor.
09-22 Temmuz 2023 tarihli sayıdan
Teknolojideki gelişmeler iş yapış süreçlerini kolaylaştırırken İstanbul başta olmak üzere büyük kentlerde küçük sanayi sitesi yatırımları son dönemin yeni yatırım trendi haline geldi. Akyapı'nın TEM 34 markalı ticari projeleri, Halk GYO'nun Dilovası Modern Sanayi Sitesi, Artaş İnşaat'ın Avcılar'daki Avrupa Ticaret Merkezi projesi, Hadımköy'deki Babacan Girişim Lojistik Sanayi Sitesi, Fuzul Grup İleri Teknoloji Sanayi Bölgesi bu trendin son temsilcileri oldu.
Ocak 2023 döneminde yaptığımız haberle, yeni nesil sanayi sitelerine olan ilginin artmaya başladığını kaleme almıştık. Aradan geçen altı ayda, sanayi üretimindeki bu trendin hızla yeni yatırımlara dönüştüğünü takip ettik. Sinpaş'ın başlattığı bu trendin önümüzdeki dönemde yeni yatırımcılarla daha da yaygınlaşması bekleniyor.
Akyapı, Ticarethane markası ile önümüzdeki dönemde zincirleşme planları yapıyor. Akkuş Grup da bu alanda önümüzdeki dönemde yatırımlar yapma konusunda iştahlı.
START UP'LAR TALEP EDİYOR
Sanayi alanında da modernleşme ve kurumsallaşma isteğinin küçük sanayi sitesi yatırım trendini beslerken, özelikle KOBİ, start up şirketleri tarafından talep ediliyor. Bu yatırımlar sayesinde tek başına çok daha maliyetli olan çalışma alanı daha kurumsal ve her şeye kolay ulaşılabilir hale geliyor.
Eva Gayrimenkul Değerleme Kıdemli Müdürü Erdem Akyol, lojistik depolama ve ticaret merkezi komplekslerinin son dönemde gelişen bir trend olduğunu söylüyor.
Tesislerde depolama alanları, küçük sanayi dükkanları, büyük hacimlere sahip işyerleri, restoran alanları, ticari dükkanlar ve ofis alanları ile endüstriyel bir yapı olarak inşa ediliyor.
Bu tesislerin karma sektör yapılarına hitap ettiğini belirten Akyol, TIR ve ağır vasıtaların depolama, dükkan ve küçük sanayi alanlarına kadar ulaşması, geniş ve ferah kullanım alanına sahip olması, ağır vasıta ve otomobiller için park yeri kolaylığının firmalarca tercih sebebi olduğunu vurguluyor.
SANAYİ SİTELERİ NEDEN CAZİP?
- Girişimci ve yatırımcıların ileri teknolojili, depreme dayanıklı modern sanayi sitelerine olan ilgisi.
- Paylaşımlı alanların maliyetleri düşürüp keyifli ve prestijli çalışma ortamı sunması.
- Sanayi ve üretim kuruluşlarına yakınlıkları, liman, demiryolu, karayolu bağlantıları açısından avantajlı konumları.
- Diğer ticari yatırımlara göre geri dönüş süresi kısa kârlı bir yatırım fırsatı sunmaları.
GERİ DÖNÜŞÜ HIZLI
Sanayi sitesi projelerine yapılan yatırımların 12,5 - 14,5 yıl aralığı gibi hızlı bir geri dönüş süresine sahip oldukları gözleniyor. Yeni nesil bir sanayi sitesi yatırımcıları sanayi sitesinden ofis, dükkan ya da depo alsa da kiralama yoluyla düzenli gelir sahibi olabiliyor.
Akyapı Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Dinçel, yeni nesil sanayi konseptli yatırımların yüksek prim potansiyeli ile cazip bir yatırım aracı olduğunu söylüyor. Kimyasal atığı, dumanı olmayan sektörlere yönelik geliştirdikleri Ticarethane markası ile zincirleşeceklerini belirten Dinçel, planladıkları dört projenin toplam yatırım değerinin 25 milyar TL olduğunu ve 21 bin kişiye istihdam sağlanacağını vurguluyor.
E-ticaret artıkça küçük işletmeci sayısı da artıyor ve kendilerine daha kurumsal görünürlüğe sahip bu tarz sanayi sitelerinde üretim yapma talebini artırıyor. Bu tür sitelerde fonksiyonel esneklik avantaj olurken alanı artırıp-azaltmak, sanayi kullanımını ofise dönüştürmek gibi iç kullanım değişikliği de yapmak mümkün.
Sanayi sitesi projeleri, ağırlıklı olarak sanayi ve üretim kuruluşlarına yakın, lojistik anlamda liman, demiryolu, karayolu gibi yol bağlantıları açısından avantajlı arsalarda geliştiriliyor. Bu tip küçük sanayi sitelerinin inşa edilebileceği arsaların fiyatları İstanbul'da kentin çeperlerinde 12 bin TL/m2'den başlarken kent merkezinde 20 bin TL/m2 fiyatlardan başlıyor.
BACASIZ SANAYİİ
Deprem korkusu, insanların daha iyi şartlarda çalışma isteği ve teknolojik bina arayışları modern sanayi sitesi yatırımlarının önümüzdeki dönemde daha da artıracak. Bu yatırımlar özellikle Zeytinburnu, Avcılar, Başakşehir, Hadımköy gibi büyük sanayi arsası parsellerinin bulunduğu bölgelerde geliştiriliyor.
Artaş Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya, Avcılar'da Avrupa Ticaret Merkezi adıyla geliştirdikleri projenin ardından Zeytin-burnu ve Esenyurt'ta toplam 150 milyon dolarlık yatırımla iki yeni proje geliştirdiklerini söylüyor.
Bacasız sanayii olarak adlandırılan işleri yapanlara yönelik geliştirdikleri bu projelerden Zeytinburnu'ndakinin inşaatına başlandığını belirten Çetinsaya, Esenyurt projesinin inşaatının da 2024'te başlayacağını vurguluyor.
DÖNÜŞÜM SÜRÜYOR
İstanbul'un merkezinde eski sanayi imar planları kentsel dönüşüp kapsamında değiştirilip konut ve iş merkezi imarına dönüşüyor. Buralarda yerleşik imalat, küçük sanayi sektörü, yarı mamul üreten yerlerin yer değiştirmesi zorunlu hal alıyor. Yaptığı işin bacasız ya da bacalı sanayi ruhsatlarını kolay alabilecekleri yerlere geçmek isteyenler de kentin çeperlerinde yer arıyorlar.
Babacan Holding Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Babacan da ticari yatırım alanının giderek öne çıktığını bu alanda yatırımlarla büyüyeceklerini söylüyor. Hadımköy'de Babacan Girişim Lojistik Sanayi Sitesi adı altında 10 bin m2 alan ürettiklerini belirten Babacan, bu yatırımın en az 3-4 katı büyüklükte Esenyurt ve Hadımköy bölgesinde kiralama ve satışın yapılacağı yeni küçük sanayi siteleri geliştireceklerini vurguluyor.
Topkapı Zeytinburnu Maltepe Mahallesi'nde 32 bin m2'lik alan üreten Babacan Holding, 870 milyon TL yatırımla hayat bulan küçük sanayi sitesini eylül ayında tamamlayıp satışa sunacak.
ERDEM AKYOL / EVA GAYRİMENKUL DEĞERLEME KIDEMLİ MD.
"ANADOLU'YA YAYILABİLİR"
"Bu trendin yakın gelecekte Anadolu illerinde özellikle büyükşehirlerde oluşması için arz/ talep dengesinin oluşması gerek. Özellikle İstanbul ve çevresinde yüksek arsa maliyetleri sebebiyle üretimlerini Anadolu illerindeki OSB, özel endüstri bölgeleri, sanayi alanlarına taşıyan fabrikalara yakın konumlu olmak isteyen firmalar için üretim ve depolama ihtiyaçlarına yönelik ticari merkezlerin artacağını düşünüyoruz.
Benzin fiyatlarındaki artışlar sebebi ile ulaşım/lojistik maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla özellikle kara, hava, deniz, demiryolu ulaşım entegrasyonuna sahip iller bu noktada öne çıkacaktır."
