Türkiye’nin bacasız sanayisi olarak anılan turizm sektörü, düşük kurlar ve her geçen gün yükselen fiyatlardan dolayı rakiplerine göre pahalı kaldı. Enflasyonist ortamda piyasada bozulan fiyat algısı nedeniyle fiyatlar her geçen gün artarken, ülkemize ilgi azaldı.
21 Temmuz - 3 Ağustos 2024 tarihli sayıdan
Bu nedenle 2024 sonu için hükümetin koyduğu 60 milyon turist ve 60 milyar dolar turizm geliri hedefinin tutturulabilmesi riske girdi. Alım gücü azalan yerli turist de konaklama süresini azaltarak tatil yapmayı tercih ederken, kapı vizesinden faydalanıp Yunan adalarına gitmeye başladı.
Bu da ağırlıklı iç turizme hitap eden Bodrum, Alaçatı ve Çeşme’deki dolulukların yüzde 40’larda kalmasına neden oluyor. Fethiye, Marmaris, Antalya gibi yabancı turistlere hitap eden bölgelerde de doluluklar yüksek sezona rağmen yüzde 50-70’lar seviyesinde.
Turizmde dengelerin bozulmasında geçtiğimiz haftalarda iflas açıklayan Alman tur operatörü FTI’nin piyasada yarattığı boşluk ile Olimpiyatlar ve Avrupa Kupası nedeniyle insanların tatile çıkmamaları etkili oldu.
Geçtiğimiz yıllarda kupa dönemi sonrasında Avrupalı turistler ve gurbetçiler ülkemize akın etmiş ve sezonu uzatmıştı. Bu yıl da özellikle kurlarda yükseliş olması halinde benzer bir şekilde ağustos ayından itibaren bir hareketlenme yaşannasıyla, sezonun kasım ayına kadar uzayabileceği belirtiliyor.
MEHMET İŞLER / ETİK
“İÇ PİYASA KAN AĞLIYOR”
Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı ve Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, yurt dışı ile çalışan tesislere bir rezervasyon akışı olduğunu ancak iç pazara yönelik çalışan tesislerin kan ağladığını söylüyor. FTI’nin Türkiye’de işlettiği 15 otel ile çalıştığı yaklaşık 60 otelin boş kalmamak için zararına oda satmalarının sektörde fiyat rekabeti yarattığını belirten İşler, baskılanan kurlar ve sürekli artan maliyetler nedeniyle tesislerin zarar yazdığını, birçok tesisin el değiştirmek zorunda kalabileceğini vurguluyor.
Turizm sektörü olarak fahiş fiyatlarla hizmet vermediklerine işaret eden İşler, “Maliyetlerimiz her hafta artıyor. Piyasada fiyat algısı bozulduğundan girdi maliyetlerimize sürekli zam yapılıyor. Devlet piyasayı denetlemeli. Tesislerimizin renovasyona ihtiyacı var, buna yönelik krediler oluşturulmalı. Bu kış turizmciye düşük faizlerle kredi verilmezse asıl yaprak dökümü ekim ayından sonra görülecek” uyarısında bulunuyor.
5 AYDA 17,8 MİLYON ZİYARETÇİ
Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, bu yılın ocak-mayıs döneminde Türkiye’yi 16 milyon yabancı ve yurt dışı ikametli 2 milyon 25 bin Türk vatandaşı ziyaret etti. Böylece toplam ziyaretçi sayısı 17,8 milyona ulaştı. Ziyaretçi sayısı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 12,5 arttı. Bu yılın ilk beş aylık döneminde Almanya yüzde 16,20 artış ve 1,1 milyon kişi ile ilk sırayı alırken, Rusya Federasyonu 1 milyon 78 bin kişi ile ikinci, yüzde 51,78 artışla ve 947 bin kişi ile İran üçüncü sırada. Bu ülkeleri Bulgaristan ve İngiltere takip etti.
Ülkemizdeki yüksek enflasyona ekonomik çözüm arayan ve tatil süresini birkaç gün kısmaya başlayan yerli ve yabancı turist, geçen sezon ortalama 49 bin TL’lik bütçeyle her şey dahil 7 gün tatil satın alırken, bu sezon beş güne yaklaşık 50 bin TL ödeyerek tatil yapabiliyor.
KORHAN ALŞAN / ELA EXCELLENCE RESORT BELEK
KONAKLAMA SÜRELERİ KISALIYOR
Sektör temsilcileri, maliyet artışı karşısında turistin tatilden vazgeçmediğine dikkat çekerken, önceden dokuz gece konaklayanların yedi gece, yedi gece konaklayanların beş gece, 3-4 gece konaklayanların 1-2 gece konakladıklarını vurguluyorlar. Oteller de turistlerin değişen taleplerine cevap vermek için çalışıyor; beş gecenin altında satış vermeyen konaklama tesisleri artık 3-4 gecelik satışlara başladı. Yaşanan olumsuzluklara rağmen Türkiye’nin turizmdeki gücünü koruduğuna dikkat çekiliyor. Genel verilere bakıldığında yılın başarılı kapanacağını belirten Ela Excellence Resort Belek Turizm Koordinatörü Korhan Alşan, Türkiye genelinde 60 milyon turist ve 57 milyar dolar gelirin yıl sonunda yakalanabilir bir makro hedef olduğunu söylüyor.
Alşan, “2024’te beklentiler yabancı turist sayısında 2023’ün yaklaşık yüzde 15-20 üstünde olması yönünde. İlk beş aylık verileri kişi bazlı yüzde 12,5’lük bir büyümeyi işaret ediyor. Ancak bu genel bir veri. Bu verilere detaylı bakıldığında bazı unsurlar göze çarpıyor. Geceleme sayılarında tüm pazarlarda genel bir trend olarak kısmi düşüşten söz edebiliriz” diyor.
Pazarlarda Almanya, Rusya ile birlikte başı çekerken, İngiltere pazarında genişleme ve Polonya’da artan talep var. Diğer Avrupa pazarları, Bağımsız Devletler Topluluğu da öne çıkıyor. Ülke ekonomisine önemli miktarlarda direkt döviz girdisi sağlayan turizm sektörünün 12 ay çalışması için teşviklerle daha dirençli hale getirilip ürün ve pazar çeşitlendirmesine gidilmesi gerekiyor.
ZAFER ALKAYA / CORNELIA DIAMOND GOLF & RESORT SPA
ANTALYA’DA BEKLENTİ NE?
Türkiye’de turizmin en önemli merkezi olan Antalya’da temmuz ve ağustos ayları genelde yüzde 90’lar ve üzerinde doluluk oranlarıyla geçiyor. Side, Manavgat gibi bölgeleri Orta Avrupalı turistler, Belek gibi üst segment bölgelerini Doğu Avrupa ülkeleri daha çok tercih ediyor. Cornelia Diamond Golf & Resort Spa Genel Müdürü Zafer Alkaya, bu yıl temmuz ayında alışmadık şekilde Antalya bölgesinde doluluk oranının yüzde 70’lerin altına kadar indiğini ifade ediyor. Alkaya, “Avrupa kupasının ardından Paris Olimpiyatları’nın da tamamlanmasıyla birlikte Antalya Bölgesi’nde doluluk oranlarının tekrar yükselişe geçmesini bekliyoruz” diyor.
MEHMET KIRAL / SALAMIS BAY CONTI
KIBRIS’TA DOLULUK YÜZDE 90
Öte yandan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) enflasyonist ortama rağmen turizm sezonu iyi gidiyor. Salamis Bay Conti Genel Koordinatörü Mehmet Kıral, KKTC’de 2024 turizm sezonunun beklentileri doğrultusunda olduğunu, sezonu yüzde 90-95’lik dolulukla geçirdiklerini söylüyor. Kıral, “Bu oranda sunduğumuz yüksek hizmet kalitesinin büyük bir payı var. Sadece konaklama ve denizle sınırlı kalmıyoruz. Brezilya’dan, Rusya’dan ve Ukrayna’dan gelen revü grupları ve yerel topluluklarla sunduğumuz programlar misafirlerimizin beğenisini alıyor” diyor.
OYA NARİN / TÜRKİYE TURİZM YATIRIMCILARI DER. (TTYD) BŞK.
“Çalışan ithal ediyoruz”
“Pandemi öncesi yeteri kadar insan kaynağımız vardı. Ancak bu insan kaynağını tutamadık. Pandemiden bu yana 100 bin turizm çalışanının yurt dışına gittiği tahmin ediliyor. Hizmet sektöründe güvenlikten kuaföre, servisten aşçıya herkes Arap Yarımadası’na transfer ediliyor. Turizm çalışanları bu ülkelerde ayda 3-5 bin dolar arasında maaş alabiliyor. Personel açığını gidermek için Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kazakistan’da okullarla anlaşma yaparak Antalya’ya personel çekip gelenlere 500-600 dolar maaş, yemek ve konaklama veriyoruz.”
