Tarihi ve turistik güzellikleriyle yıllardır ön planda olan ve en sevilen tatil rotaları arasında yer alan Alanya’nın bir diğer özelliği de kuşkusuz ‘Türkiye’de tropikal meyve üretimi’ dendiğinde akla gelen ilk ‘merkez’ olması.
Sahip olduğu olumlu iklim koşullarının sunduğu verimlilikle tarımsal üretimde daima öne çıkan Alanya, tropikal meyve yetiştiriciliği noktasında da çok ileri bir noktada bulunuyor. Bu verimli topraklarda; muzdan avokadoya, mangodan ejder meyvesine, nardan papayaya 40’tan fazla tropikal meyve hayat buluyor. Bu ürünler yurt içi talep için olduğu kadar Türkiye’nin tarım ihracatına katkı sağlama noktasında da önemli bir potansiyele sahip.
ALANYA BELEDİYESİ’NDEN TARIMA VE YEREL ÜRETİCİLERE DESTEK
Alanya’nın tropikal meyve üretiminin hem iç piyasada hem de uluslararası pazarda talebi karşılayabilecek kapasiteye ulaşabilmesi için Alanya Belediyesi yoğun çaba sarf ediyor. Alanya’nın tropikal meyve üretiminde hem Türkiye’de hem de yurt dışında bir ‘cazibe merkezi’ haline gelmesi için yıllardır önemli çalışmalara imza atan Alanya Belediyesi, üç yıldır da Alanya Tropikal Meyve Festivali’ni düzenliyor. Alanya Belediyesi Başkanı Osman Tarık Özçelik’in öncülüğünde, Alanya’nın tropikal meyve üretiminde sahip olduğu potansiyelin dünyaya tanıtılması için önemli bir platform sunan Alanya Tropikal Meyve Festivali’nin üçüncüsü 1-3 Kasım 2024 tarihleri arasında gerçekleşti.
Alanya Belediyesi’nin tarımı ve yerel üreticileri desteklemek, tropikal meyvelerin ülkemize ve dünyaya tanıtılması amacıyla gerçekleştirdiği bu önemli festival, çok çeşitli etkinliklere ev sahipliği yaparken şehir dışından usta şefleri, diyetisyenleri, doktorları, gazetecileri ve içerik üreticilerini de ağırladı. Hasat etkinliğiyle yerel üreticilerin avokado, muz, ejder meyvesi bahçeleri ve seraları gezildi, muz sarartma tesisi ziyaret edildi. Özellikle yerel üreticilerin festival kapsamında ön planda olması üretime desteğin artırılması noktasında oldukça önemliydi. Bu sayede bu meyvelerin yetiştirilmesinde emeği geçen çiftçiler ve girişimciler de kendilerini anlatma ve tanıtma şansı da buldular.
ALANYA’NIN GİRİŞİMCİ RUHU
Alanya’da tropikal meyve üretiminde öne çıkan ve çok başarılı işlere imza atan pek çok girişimci bulunuyor. 2017’den bu yana faaliyet gösteren Feride’nin Bahçesi de bu girişimlerden biri. Öncü bir kadın girişimci olan Feride Akçocuk’un ‘Alanya avokadosu üretimini gerçekleştiren ilk ailelerden biri’ olarak hayata geçirdiği Feride’nin Bahçesi, tarımla iç içe büyüyen ve dededen toruna aktarılan 55 yıllık tecrübenin vücut bulmuş hali. Üretimlerini Alanya'nın Aytap Bölgesi’nde yer alan aile bahçesinde gerçekleştiren bu girişimci aile, sosyal medya üzerinden muz ve avokado meyvelerinin satışıyla başladığı bu yolculuğu greyfurt, zerdeçal, portakal gibi narenciye bahçelerine yeni doğal ürünler ekleyerek büyüttü.
Feride'nin Bahçesi; Alanya'da üretilen tropikal meyveleri şehir dışına kargo ile alıcıya ulaştıran ilk projeler arasında yer alıyor. Özellikle online platformda yüksek satış hacmine sahip olan Feride'nin Bahçesi, iyi ve organik tarım ile doğal meyvelerin gönderimini taze bir şekilde sağlıyor.
Online satış olanağıyla Feride Hanım’ın yaptığı doğal ve yöresel ev yapımı reçel, pekmez, erişte tarzı ürünlere de ulaşılabiliyor. Organik market ürünleri içerisinde sağlıklı atıştırmalıklar, granola & yulaf ezmesi, organik filtre kahveler, organik hindistan cevizi yağı gibi çeşitli yağlar, fıstık ezmesi çeşitleri veya organik sos çeşitleri de var.
TROPİKAL MEYVEYE DAİR HER ŞEY ALANYA’DA
Almanya’da geçirdiği uzun yılların ardından Türkiye’ye dönen ve Alanya’da organik çiftçilikle uğraşan Prof. Dr. Recep Keskin de ‘Alanya tarımı’ denince akla gelen en önemli isimlerden Alanya-Gazipaşa arasındaki bahçesinde başta avokado, limon, lime, portakal olmak üzere diktiği 75’e yakın tropikal ürünle ilgili araştırmalarını kurumsallaştırarak bir ‘Tropikal Akademi’ kurmayı hedefleyen Prof. Dr. Recep Keskin, Türkiye’nin gerçek bir tarım ülkesi olabileceği inancıyla bir AR-GE merkezine çevirdiği arazisinde çalışmalarına devam ediyor.
TÜRKİYE'NİN TEK AVAKADO ENTEGRE TESİSİ
Alanya, ‘Türkiye'nin İlk ve Tek Avokado Entegre Tesisi’ne de sahip. Avokado alanında yenilikçi ve kaliteli hizmetler sunma misyonuyla yola çıkan ve 2020 yılında kurulan Anmey Global Tarım, Türkiye'nin İlk ve Tek Avokado Entegre Tesisi’nde ürettiği avokadoları tüketicilere sunuyor. Projelendirilmiş tesis ve fabrikasında teknolojik meyve-sebze işleme, depolama ve üretim sistemleri kullanan Anmey Global Tarım, ‘Avolanya’ markasıyla avokadoya ek olarak avokado, nane, elma, çam ve defne yağı gibi doğal yağların, adaçayı, avokado çayı gibi bitki çaylarının, keçiboynuzu unu ve pekmezi gibi el yapımı ürünlerin de online satışını yapıyor.
MUZ DEYİNCE
Uyarlar Grup ise muz denince Alanya’da akla gelen ilk markalardan. 2006 yılında Hasan Uyar, Kerim Uyar ve Adem Uyar tarafından muz paketleme ve sarartma tesisleri konusunda hizmet vermek amacıyla Uyarlar Sebze ve Meyve olarak kurulan, 2020’de kurumsallaşma sürecine girerek tüm aile şirketlerini bünyesinde toplayıp yola Uyarlar Grup olarak devam eden şirket, akademik eğitiminin ardından baba mesleğine dönen Prof. Dr. Süleyman Uyar’ın da dahil olmasıyla adından daha sık söz ettiriyor. Sürdürülebilir tarım politikaları, iyi tarım uygulamaları ve alternatif yenilikçi proje modelleri ile alanında bölgenin önde gelen işletmelerinden biri olma vizyonuyla çalışmalarını sürdüren Uyarlar Grup’un muz sarartma fabrikası da muzun olgunlaşma süreciyle ilgili bilgi edinme konusunda bir referans değerinde.
“HEDEFİMİZ; TARIMSAL ÜRETİMİMİZİN ÇEŞİTLİLİĞİNİ VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİ DESTEKLEMEK”
Osman Tarık Özçelik/Alanya Belediye Başkanı:
Alanya Tropikal Meyve Festivali ile hedefimiz; tarımsal üretimimizin çeşitliliğini ve sürdürülebilirliğini desteklemek. Alanya’nın tropikal meyvelerle dolu bereketli topraklarının, yalnızca ülkemizde değil, uluslararası alanda da tanınmasını amaçlıyoruz. Festivali, üreticilerimizin desteklenmesine ve gençlerimizin tarıma olan ilgisinin daha da artmasına katkı sağlayacak önemli bir organizasyon olarak görüyoruz.
“TARIM SEKTÖRÜNE HER TÜRLÜ DESTEĞİ VERİYORUZ”
Farklı etkinlikler düzenleyerek, festivalimizi bu yıl yeni bir boyuta taşıdık. Sadece eşsiz meyvelerimizi sergilemekle kalmadık; aynı zamanda bu meyvelerin yetiştirilmesinde emeği geçen çiftçilerimizi ve girişimcilerimizi de tanıtmayı hedefledik. Alanya, iklimin sunduğu verimlilikle tarımsal üretimde daima öne çıktı. Muzdan avokadoya, mangodan ejder meyvesine kadar birçok tropikal meyve bu topraklarda yetişiyor. Bu çeşitlilik, üreticilerimizin fedakâr çalışmalarının bir yansıması. Belediye olarak, tarım sektörüne her türlü desteği veriyoruz.
“AVRUPA PAZARINDAN ÇOK CİDDİ TALEPLER GELİYOR”
Alanya Ziraat Odası Başkanı Tahir Göktepe’nin Alanya’daki tropikal meyve üretimine ve ihracatına ilişkin verdiği bilgiler şöyle:
- Alanya’da yetiştirilen ve şu anda üretimi yapılan başta muz ve avokado olmak üzere 18 adet tropikal ürünümüz var. Muzun 12 bin dekar örtü altında, 9 bin 500 dekar açık alanda üretimi yapılıyor. Avokado üretimi 17 bin dekar, mango üretimi 2 bin 300 dekar, papaya üretimi bin 300 dekar, ejder meyvesi üretimi ise bin 700 dekar alanda yapılıyor.
- İhracat tarafına baktığımızda; aromasıyla ve tadıyla öne çıkan tropikal ürünlerimize Avrupa pazarından çok ciddi talepler geliyor. Ancak hem ince kabuklu ve şeker oranı yüksek olduğundan hem de ancak iç pazarın talebi karşılayabildiğinden muzun ihracatı henüz yapılmıyor. Muzun; Alanya genelinde 140 bin ton, ülke genelinde 900 bin ton üretim kapasitesi var. Ülkenin ihtiyacı ise 1 milyon tonun üzerinde ve bu yüzden dönem dönem muz da ithal ediyoruz. Oysa örtü altı muz üretimi sayesinde 12 ayın 10-11 ayında muz tedariki yapabiliyoruz, hasat mümkün. Bu nedenle muz üretiminde ülke olarak kendimize yeter duruma geldiğimiz noktada ihracat da başlayabiliriz. Çünkü özellikle Avrupa pazarından ciddi bir talep var.
- Başta Romanya, Rusya, Ukrayna, Bulgaristan ve Macaristan başrol olmak üzere Avrupa ülkelerine avokado ihracatımız başlamış durumda. Yıllık üretim kapasitemiz ise 2024 ve 2025 yılları için 150 milyon adet dolaylarında bulunuyor.
- Mango; raf ömrünün yüksek olmasına ek olarak tadıyla ve aromasıyla ayırt edici bir özelliğe sahip olduğundan dolayı ihracatı yapılan meyvelerden biri. Buradaki pazarlarımız ise Rusya ve Ukrayna. Ancak şu anda kapasite olarak yeterli ürün olmadığından dolayı mangonun üretimi çok küçük ölçekli olarak yapılıyor. Papaya ise 2024 yılı itibarıyla yaklaşık 7 bin tonluk bir ihracat kapasitesine ulaştı.
- İlçemizde yetiştirilen tropikal ürünlerin toplam tarımsal üretim alanları açısından şu anda yüzde 25-30 dolaylarında bir üretim payı var. Şu anda avokado ihracatta öne çıksa da hem ihracat kapasitesi hem de ihracat potansiyeli olarak mango, papaya, ejder meyvesi gibi diğer tropikal meyvelerin de ihracat açısından önü çok açık. 2025 ve 2026’da toplam avokado üretiminin yüzde 30'u ihracata gidebilecek durumda. Mango ve papaya Ukrayna, Rusya ve Avrupa pazarına uçakla gönderilebilse de üretim kapasitesi şu anda düşük olduğu için öncelikle bu ürünlerde kendi kendimize yetebilir durum gelmemiz gerekiyor.
- Tarımsal üretimde kadınlarımız üretimin en büyük parçalarından biri durumunda. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) ve Alanya Ziraat Odası’na kayıtlı bin 400 kadın çiftçimiz var. Kaydolmayanları da düşünürsek bu sayı çok daha yüksek. Kadınlarımız tarım alanında en çok emek verenlerimiz.
