Türkiye’de 5 bin 555 teknelik bir ticari tekne filosu var. Bu filo mavi turda 600 milyon dolarlık bir işlem hacmi yaratırken, saatlik kiralamalarla bu rakam 1 milyar doları aşıyor. Tekne kiralama pazarının büyüklüğü ise 2 milyar dolar seviyesinde.
6-19 Ağustos 2023 tarihli sayıdan
Dünyada ve Türkiye'de son yıllarda tekne kiralama pazarında hareketlilik yaşanıyor. Tekne tatili, otel fiyatlarındaki yüksek artışa göre daha butik ve özgür bir tatil sunması gibi sebeplerle tercih ediliyor. Tekne kiralama pazarının Türkiye'deki toplam büyüklüğü 2 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Türkiye'de 5 bin 555 tekneden oluşan bir ticari tekne filosu bulunurken, bu filo mavi turda 600 milyon dolarlık bir işlem hacmi yaratıyor. Saatlik tekne kiralamaları da eklenince rakam 1 milyar doları aşıyor.
Geçen yılı yüksek doluluk oranlarıyla tamamlayan tekne kiralama sektörü bu yıla yavaş başlasa da 2023 sonunda beklenen seviyeye ulaşmayı hedefliyor.
2016'da kurulan viravira.co, ilan verenlerle son kullanıcıları bir araya getiren, Türkiye'nin online, ilk tekne kiralama ve deniz deneyimleri platformu. Yat kiralama sektörünü tek çatı altında toplayan, sektörün şeffaflaşması ve daha güvenli hale gelmesinde önemli adımlar atan platform, sektörün veri trafiğine de hakim.
Akdeniz Çanağı başta olmak üzere 60 ülke ve bin 400 farklı lokasyonda demirli 12 bin tekneyi portföyüne dahil eden viravira.co, bu ilanları Miles&Smiles, Turkcell Platinum ve Hopi gibi sadakat platformlarında, sosyal mecrada ve arama motorlarında öne çıkarıyor.
Viravira.co'nun kurucu ortağı ve CEO'su Baran Yıldırım, tüm deniz deneyimleri olarak bakıldığında tekne kiralama pazarının büyüklüğünün 2 milyar dolar seviyesine yaklaştığını vurguluyor. Seçim ve deprem felaketi nedeniyle tekne kiralamada 2023'ün yavaş başladığına dikkat çeken Yıldırım, "2022'de yüzde 95 doluluklara ulaştık, 2023 için beklentimiz yüzde 90 seviyesinde. Haziran itibarıyla müşterilerimizden gelen talep ve rezervasyon rakamları beklentilerimizin üzerinde. Veriler 2023'ü beklentilerimize paralel kapatacağımızı gösteriyor" diyor.
Yıldırım, bu yıl viravira.co üzerinden gerçekleşen rezervasyon verilerine göre, en çok talep edilen tekne tiplerinin sırasıyla gulet, motoryat, yelkenli ve katamaran olduğunu söylüyor.
MALİYETLER ZORLUYOR
Ülkemizde tekne kiralama sektörü gelişiyor ancak sektörün gelişiminin önündeki en büyük engellerden biri marina sayısının azlığı ve marina hizmetlerindeki fiyatların yüksekliği. Bu durumda tekne kiralama maliyetlerini artıran en önemli unsurlardan biri oluyor.
Türkiye'de 6 bin 500-7 bin civarındaki teknede konaklama kapasitesinin tamamının doldurulduğuna dikkat çeken Yat ve Tekne Endüstrisi Derneği (YATED) Başkanı Murat Bekiroğlu, "Çok ciddi bir potansiyel olmasına rağmen kapasite yetersizliği söz konusu. Sektörümüzün önündeki en büyük engel, marinaların yetersizliği ve fiyatların yükselmesi. Fiyatların yükselmesinin sebebi de arzın talebin çok altında kalması" diye konuşuyor.
YENİ YATIRIMA İHTİYAÇ VAR
Türkiye'de farklı bakanlıklardan belgeli olarak faaliyet gösteren marina, yat bağlama iskelesi, belediye barınağı gibi toplam 83 adet kıyı tesisi bulunurken bunların toplam bağlama kapasitesi ise 19 bin 191.
8-10 metre boyunda teknelerle denizciliğe başlamak isteyenler marina fiyatlarına takıldığını belirten Bekiroğlu, şu bilgileri veriyor: "Örneğin; 30-40 bin Euro'luk bir tekne alıp denize açılmak isteyenler, marinalardaki fiyatları görünce bir adım geri gidiyor.
Yani üç tarafı denizlerle çevrili ülkemizde daha denizciliğe başlarken, insanları küstürmüş oluyoruz. İşte bu yüzden bir an önce denize iniş rampalarının yapılması, özel teknelerin konaklaması için gerekli yeni kıyı tesislerinin (marina, yat iskelesi, özel tekne barınakları) yatırımlarının gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor."
Bekiroğlu, bu alanda yapılacak yeni yatırımlarla arz-talep dengesinin sağlanıp ülkemizin daha fazla döviz kazanmasının yolunun açılacağını vurguluyor.
Yeni yatırımların Türkiye'nin cennet koylarına değil, uygun görülen hazine arazilerine yapılmasında yarar olduğuna dikkat çeken Bekiroğlu, marina, yat iskelesi özel tekne barınakları yatırımları için de özel sektörün ve yatırımcının teşvike, desteğe ihtiyacı olduğunu belirtiyor.
BOĞAZ DA ÖNE ÇIKIYOR
Bu yıl en çok tercih edilen rotalar Göcek, Bodrum, Fethiye, Marmaris ve Bozburun şeklinde sıralanıyor. Pandemide, lüks teknelerin bulunduğu Bodrum'da yurtdışı kaynaklı bir zayıflık yaşanırken viravira.co'nun güncel verilerine göre, Bodrum'un Göcek'ten sonra ikinci sıraya geldiği görülüyor.
Tekne kiralama konusunda güney bölgelerin yanı sıra son dönemde İstanbul Boğazı da öne çıkmaya başladı. Bunda gelişen iş yaşamının yanı sıra sağlık turizmindeki gelişme etkili oluyor.
Tekne kiralamada fiyatlar teknenin lokas-yonuna, büyüklüğüne, türüne ve sınıfına göre değişiklik gösteriyor. Yüksek sezonda Türkiye'nin güney sahillerinde kişi başı günlük bin 500 TL'den başlayan fiyatlarla yelkenli tekne kiralamak mümkün.
Yelken tutkunlarına daha geniş yaşam alanı sunan katamaranlarda ise rakamlar günlük kişi başı 2 bin TL'den başlıyor. Daha kalabalık grupları ağırlayabilen ahşap yapım gulet tipi teknelerde ise günlük kiralama bedeli 2 bin 500 TL'den başlıyor.
Hız ve konfor tutkunlarının vazgeçilmezi motoryat tipi teknelerde ise günlük kişi başı 3 bin TL'den başlayan fiyatlarla mavi yolculuk yapmak mümkün. viravira.co'daki en yüksek fiyatlı teknenin günlük kiralama bedeli ise 2,5 milyon TL.
DİJİTAL PLATFORMLAR GÜÇLENİYOR
Mazu Yachts Global Satış Direktörü Orhun Şentürk ise son yıllarda Türkiye geneli ve özellikle sağlık turizminin de etkisiyle İstanbul'da artan turist sayısının İstanbul Boğazı'nda tekne turu talebini de artırdığını vurguluyor.
Ülkemiz ve İstanbul'un tanıtımı için günlük Boğaz turlarının önemine dikkat çeken Şentürk, "Açıklanan turizm politikamızla İstanbul'da bu talebin artarak devam edeceği aşikar.
Paris, Londra, Amsterdam gibi kentlerle karşılaştırma yapacak olursak bu konuda filo yatırımının devam etmesi gerekliliği ortaya çıkıyor" diyor. Şentürk, sadece tekne kiralama konusunda çalışan yeni girişimci firmaların güvenli e-ticaret portallarını güçlendirdiklerini belirtiyor.
BARAN YILDIRIM / VİRAVİRA.CO CEO’SU
“SEKTÖRE EK GELİR HEDEFLİYORUZ”
“Sadakat platformu Ocean, Tanıtım Ortağı Programı, API ve White-label ürünlerini devreye aldık. Yurt içi ve yurt dışındaki online turizm şirketleri, fiziki acenteler, içerik üreticileri ve blog yazarlarından gelen talepler doğrultusunda şekillendirdiğimiz bu ürünlerle deniz turizminin daha geniş kitlelerin erişimine sunulma¬sını ve sektör paydaşları için ciddi bir ek gelir kaynağı yaratmayı hedefliyoruz.”
