Taşınma izni işveren için bir zorunluluk mu? Kaç gün? A'dan Z'ye taşınma izni

27 Ekim 2022 | 22:39

EY Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Hizmetleri Yardımcı Ortağı Dr. Hakkı Demirci ve uzman Pınar Yalçın, çalışanlar için taşınma izni konusunu ele aldı. Taşınma izni var mıdır? İşverenler için bir zorunluluk mu? Taşınma izni nasıl alınır? Taşınma izni kaç gün? Taşınma izni talep ederken nelere dikkat edilmeli? İşte 4/a sigortalılar için tüm yönleriyle taşınma izni...

Dr. Hakkı Demirci

Çalışma hayatında bağımlı çalışanlar bakımından en sık karşılaşılan sorunlardan bir tanesi de değişik nedenlerle aynı il içinde veya iller arasında yaşanan taşınma hallerinde işverenden izin alma noktasında yaşanmaktadır. Taşınma, hafta sonu yapılabilse de elektrik, su, internet, doğalgaz gibi abonelik işlemleri için ayrıca boş iş gününe ihtiyaç duyulmaktadır. 4/a sigortalıları için çok sıklıkla karşılaşılan taşınma dönemlerinde izin konusunu İş Kanunu yönünden inceledik.

İş Kanunu’nda Taşınma İzni Var mıdır?

Hem Borçlar hem de 4857 sayılı İş Kanunu’nda taşınma izni olarak düzenlenmiş bir izin türü yer almamaktadır. Bu nedenle çalışanların taşınma dönemlerinde izne ihtiyaç duyduklarında nasıl hareket etmeleri gerektiği noktasında sorunlar oluşmaktadır. İşverenler tarafından kendilerine ücretlli mi, ücretsiz mi izin kullandırılması gerektiği noktasında tereddütler yaşanmaktadır. Ancak her ne kadar spesifik olarak böyle bir izin türü olmamakla birlikte, 4857/55-j maddesinde “işveren tarafından verilen diğer izinler” de çalışma sürelerinden sayılmaktadır. Bu izinler ücretli yıllık izin veya işçinin talebi ve işverenin de onayı ile ücretsiz olabilecektir. Bunun dışında, ancak birincil mevzuatta yer almasa bile sözleşme serbestisi ilkesi gereğince, iş akitlerine taşınma izni olarak ayrıca bir izin hakkı konulması önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Bu sayede kamudaki gibi bir nevi ücretli idari izin türü bir olanağa da çalışanlar kavuşmuş olabilecektir. Ancak bu tamamen işverenin inisiyatifinde olabilecek bir uygulama olup, belirttiğimiz üzere taşınma izni çalışanlar için bir hak olarak tanzim edilmemiştir.

İş Kanunu’nda Yer Alan Mazeret İzinleri

Mazeret izni İş Kanununun Ek-2 maddesinde ayrıca düzenlenmiştir. Mazeret izinleri evlilik, doğum, ölüm ve engelli ebeveyni izni olarak tek tek sayılmıştır.

İşçiye;

Evlenmesi, evlat edinmesi, anne veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde 3 gün

Eşinin doğum yapması hâlinde 5 gün,

En en az %70 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, 1 yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.

Kanun’da mazeret izni halleri yer aldığı için bu izinler işverenin onayına bağlı değildirler. Tabi çalışanların durumlarını ispatlayıcı belgelerle işverenlerine başvurarak talepte bulunmaları gerekir. Maddede yer alan haller vuku bulduğunda işveren karşılığı günlerde çalışanlarına ücretli olarak mazeret izinlerini kullandırmak zorundadır. Dolayısı ile taşınma izni bir mazeret izni olarak tanımlanmamıştır.

Mazeret izinleri iş günü olarak değil, takvim günü olarak düzenlenmiştir. Bu hususa ayrıca dikkate edilmelidir. Buna ilaveten mazeret izinlerinin ilgili dönemde kullandırılması gerekmekte olup, yıllık izinler gibi işin durumuna göre işverenin yönetim hakkı kapsamında esnekliğe sahip değildir.

Taşınma İzni Kullandırılmayan Çalışan Yıllık İzin Talep Edebilir Mi?

Yukarıda detaylı olarak belirttiğimiz tüm hususlar çerçevesinde taşınma izni İş Kanunu’nda ayrıca düzenlenmemiştir. Bu durumda taşınma izni verilip verilmemesi hususu işverenin inisiyatifi kapsamında yer aldığından taşınma izninin şirket politikası gereği ücretli veya ücretsiz olarak verilmesinin uygun bulunmadığı durumlarda, çalışanın ilgili süre için yıllık izin talep etmesi ve bu doğrultuda ücretinden kesinti olmaksızın yıllık izin kullanması yasal olarak mümkündür.

Taşınma İzni Talep Ederken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Çalışan taşınma süreci başlamadan makul bir süre öncesinde mutlaka işvereni konu hakkında bilgilendirmelidir. Bu talebin mutlaka yazılı olarak işverene yapılması tavsiye edilir. Yine işverence taşınma izni ücretli yahut ücretsiz olarak kullandırılacak ise çalışana bu durumun yazılı olarak bildirilmesi uygun olacaktır.

Bilindiği üzere İş Kanunu’nun 25/II-g bendine göre; İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü, yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi halinde iş akdinin haklı nedenle sona ermesi hususunda düzenleme bulunmaktadır. Bu noktada konu ile ilgili herhangi bir uyuşmazlığa yer vermemek adına mutlaka bu süreçlerin yazılı olarak belgelendirilmesi uygun olacaktır.

Sözleşmelere Taşınma İzni Maddesi Eklenebilir Mi?

4857 Sayılı İş Kanunu içinde izin uygulaması işveren tarafından verilebilecek diğer izinler diye ucu açık bırakılmıştır. Buna göre bulunulan iş yerinde toplu iş sözleşmesi veya bireysel olarak düzenlenmiş sözleşme maddesine önceden ekleme yapılması da mümkündür. Evet. Çalışanlar lehine olmak üzere akit taraflar arasında bu tür ek menfaatler sağlanması işveren kabulü halinde her zaman mümkündür.