Türkiye’de ve özellikle Borsa İstanbul (BİST) şirketleri arasında sürdürülebilirlik konusundaki anlayış, bilgi ve uygulamaların artması amacıyla BİST’te işlem gören ve kurumsal sürdürülebilirlik performansları üst seviyede olan şirketlerin paylarının yer aldığı sürdürülebilirlik endeksleri bulunuyor.
10 - 23 Kasım 2024 tarihli sayıdan
‘XUSRD’ koduyla 4 Kasım 2014’ten bu yana hesaplanan BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi, BİST’te işlem gören şirketlerin çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) alanındaki performanslarını değerlendirerek sürdürülebilirlik kriterlerine uygunluğunu analiz ediyor ve yatırımcılara bu alanda öne çıkan şirketler hakkında bilgi sağlıyor. 21 Kasım 2022’den bu yana ‘XSD25’ koduyla yayınlanan BİST-Sürdürülebilirlik 25 Endeksi ise sürdürülebilirlik notu en yüksek olan ve işlem hacmi ile piyasa değeri bakımından öne çıkan 25 şirketten oluşuyor.
ŞİRKETLER NASIL BELİRLENİYOR?
BİST ile Refinitiv arasında yapılan anlaşma kapsamında, BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alacak şirketlerin belirlenmesinde, 2021 yılı değerlemelerinden itibaren, Refinitiv’in sürdürülebilirlik değerleme sonuçları kullanılıyor. Değerlemeye; BİST Yıldız Pazar, BİST Ana Pazar ve BİST Alt Pazar’da işlem gören şirketlerden gönüllü olanlar dahil edilirken bu hesaplama sırasında ‘kamuya açık’ bilgiler dikkate alınıyor.
Endekslerde yer alacak şirketlerin sürdürülebilirlik notları belirlenirken kaynak kullanımı, sera gazı emisyonları, çalışanlarla ilişkiler ve yönetim kurulu yapısı gibi çeşitli kriterler göz önünde bulunduruluyor. Çevre, biyoçeşitlilik, iklim değişikliği, rüşvetle mücadele, insan hakları, sağlık ve güvenlik gibi başlıklar da seçim kriterleri arasında yer alıyor. BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alabilmek için şirketlerin; genel sürdürülebilirlik notunun 50 veya üzerinde, her bir ana başlık notunun 40 veya üzerinde, kategori notlarından en az sekizinin 26 veya üzerinde olması gerekiyor. BİST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’nde yer alacak paylar ise genel sürdürülebilirlik notu 70 veya üzerinde, her bir ana başlık notu 60 veya üzerinde, kategori notlarından en az sekizi 50 veya üzerinde olan şirketlerin payları arasından işlem hacmi ve piyasa değeri en yüksek 25 pay seçilerek belirleniyor.
BİST-100’ÜN ÜZERİNDE PERFORMANS
Tablomuzda, 5 Kasım itibarıyla BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer alan 80 şirketi ve bu hisselerin yılbaşından 5 Kasım kapanışı itibarıyla elde ettiği getirileri inceleyebilirsiniz. Bu dönemde BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi yüzde 22,19 getiriyle, yüzde 15,38 getiri elde eden BİST-100 Endeksi’nin üzerinde performans sergiledi. Bu süreçte 80 şirketin 62’si pozitif getiri elde ederken 32 şirket ise hem BİST-100’ün hem de BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nin üzerinde getiri elde etti. Bu 32 şirketten 10’unun BİST-Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’ne dahil şirketler olduğunu da belirtelim.
“POZİTİF KATKILAR SAĞLIYOR”
Tera Yatırım Araştırma Direktörü Mehmet Bilal Bircan; şirketler açısından BİST sürdürülebilirlik endekslerinin iyileştirme yapmak ve yeni hedefler belirlemek için bir performans değerlendirme aracı olduğuna dikkat çekiyor. Bu endeklerin şirketlere kurumsal şeffaflıklarını, hesap verebilirliklerini, sürdürülebilirlik konularına ilişkin risk yönetim becerilerini geliştirme olanağı sağlandığını da kaydeden Mehmet Bilal Bircan; şöyle devam ediyor: “Şirketlerin bu endekslerde yer alması fon erişim kolaylığı, rekabet avantajı ve uzun dönemde kârlılığı artırma gibi pozitif katkılar sağlaması yönüyle yatırımcıların takibinde ve öncelikli tercihleri arasında yer alabiliyor. Yine yatırımcıların sürdürülebilirlik ve kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerini benimseyen şirketleri ayırt edip bu şirketlere yatırım yapmalarını sağlıyor.”
“KURUMSAL İTİBARI GÜÇLENDİRİYOR”
Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzmanı Ahmet Deniz Yağbasan; BİST sürdürülebilirlik endekslerindeki şirketlerin ESG performanslarının güçlü bir referans olarak yatırımcıların dikkatini çektiğini kaydediyor. “Son 10 yılda BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nin BİST-100’e kıyasla daha yüksek getiri sağlaması, yatırımcıların sürdürülebilirliğe dayalı hisse seçimlerini destekler nitelikte” diyen Yağbasan’a göre; bu durum, özellikle sosyal sorumluluk ve sürdürülebilirlik misyonuna duyarlı yatırımcıların portföylerinde sürdürülebilirlik endeksindeki şirketleri öne çıkarmasına neden oluyor. Şirketler açısından bu endekste yer almak, yalnızca yatırımcı güvenini artırmakla kalmıyor. Ahmet Deniz Yağbasan; bu durumun kamuoyunda kurumsal itibarı güçlendiren bir etken de olduğu görüşünde. Endeksteki şirketlerin çevreye ve topluma duyarlı politikalar uyguladıklarını belgeleyerek yatırım çekmede ve itibar kazanmada avantaj elde edeceğini kaydeden Ahmet Deniz Yağbasan; “Şirketlerin bu pozisyonu, bilinçli yatırımcıların uzun vadeli tercihlerinde olumlu etkiler yaratıyor ve şirketlerin sürdürülebilirlik yolunda ilerlemeleri için güçlü bir teşvik oluşturuyor” diyor.
AYŞEGÜL ŞAHİN KOCAMEŞE İŞ GYO YATIRIMCI İLİŞKİLERİ & SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BİRİMİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
“Sürdürülebilirlik kriterlerine göre yatırım yapan yatırımcıların radarındayız”
- “UYGUN KOŞULLARLA FİNANSMAN İÇİN FIRSAT” BİST Sürdürülebilirlik Endeksi’ne Ekim 2024 itibarıyla katıldık. Bu endekste yer almak hem şirketimiz hem de yatırımcılarımız için büyük önem taşıyor. Şirketlerin sürdürülebilirlik çalışmalarını hayata geçirmesi, geliştirmesi, iyi uygulama örnekleriyle karşılaştırılabilir bir veri seti oluşturması; yatırım kriterleri arasında sürdürülebilirlik metriklerini de içeren yatırımcıların radarına girerek yeni sermaye çekebilmeleri ve uygun koşullarla finansman sağlayabilecekleri ortam oluşması konusunda fırsat yaratıyor.
- “ENDEKSTEKİ YERİMİZİ DAHA DA GÜÇLENDİRECEĞİZ” Şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerine uyum sağlaması ve kurum kültürünün bir parçasına dönüştürmeleri sonucunda uzun vadede yaratacağı değer, bu kriterlere göre yatırım yapan yatırımcılar açısından da önemli bir faktör. Endekse dahil olmamız sayesinde biz de sürdürülebilirlik kriterlerine göre yatırım yapan yatırımcıların radarında yer alıyoruz ve sürdürülebilir büyüme hedefimize katkı sağlayacak önemli bir adım atıyoruz. Önümüzdeki dönemde de iyi uygulama örneklerimizi geliştirerek endeksteki yerimizi daha da güçlendirmeyi hedefliyoruz. BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı destekleme hedefiyle faaliyetlerimizi sürdüreceğiz.
FULYA BANU / SÜRÜCÜ ÜLKER CFO’SU
“‘2050’ye kadar net sıfır şirket’ olmak için çalışmalarımız sürüyor”
- “KARBON SALIM ARTIŞI OLMADAN BÜYÜYORUZ” Çevreye ve insana saygılı üretim anlayışıyla 2014’ten bu yana karbon salım artışı olmadan büyüyor, her alanda sera gazı emisyonlarını kontrol altına alarak ‘2050’ye kadar net sıfır şirket’ olmak için çalışmalarımıza devam ediyoruz. 2015’te BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nin ilk gıda şirketi olduk. O tarihten bu yana da endeksteki yerimizi koruyoruz. Bu yıl da BİST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi’ne girdik. BİST Sürdürülebilirlik 25 Endeksi sayesinde yatırımcılar sürdürülebilirlik ve KSS ilkelerini benimseyen şirketleri ayırt edip, bu şirketlere yatırım yapabiliyor. Varlık yöneticileri için ise sürdürülebilirlik ilkelerine dayalı fonlar, borsa yatırım fonları gibi çeşitli finansal araçların oluşturulması adına referans noktası oluyor.
- “YERLİ HAMMADDE KULLANIMINA ÖNCELİK VERECEĞİZ” İsrafsız şirket kültürüyle çalışıyoruz. Yerli üreticilerimizi ve çiftçilerimizi desteklemeyi sürdürecek, yerli ham madde kullanımına öncelik vereceğiz. Buğday, kakao, fındık tedarikinde sorumlu tedarik zinciri uygulamalarıyla kaynakların sürdürülebilirliğini desteklemeye devam edeceğiz. 2025’e kadar yüzde 100 geri dönüşüm ve geri kazanımla düzenli depolama alanlarına sıfır atık gönderme hedefindeyiz. 2030 için toplamda 250 bin m3 atıksuyu geri kazanım hedefiyle su tüketimimizde ciddi azalış öngörüyoruz.
AKÇANSA ŞİRKET YETKİLİLERİ
“Endekste yer almak yatırımcılar nezdinde güven unsuru oluşturuyor”
- “ESG SKORUMUZ 100 ÜZERİNDEN 87” 1 Nisan 2022 itibarıyla BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’ne dahil olduk. Çevre başlığındaki notumuz 95 olarak belirtilirken, bütüncül olarak ESG skorumuza baktığımızda ise 100 üzerinden 87 ile dünyada yapı malzemeleri sektöründe 123 firma arasında lider konumdayız. Bu durum, BİST endeksi için baz alınan Refinitive (LSEG) derecelendirme kuruluşu tarafından da uluslararası ölçekte tescil edildi.
- “GÜVENİLİR VE UZUN VADELİ ÇSY STRATEJİSİ” Sürdürülebilirlik risklerini doğru yönetebilen ve bunu şeffaf şekilde paylaşan firmalar yatırımcı tercihlerinde öne çıkıyor. BİST-Sürdürülebilirlik Endeksi’nde yer almak, özellikle yabancı yatırımcılar nezdinde önemli bir güven unsuru oluştururken sürdürülebilirlik kriterlerine duyarlılığı artan yerli yatırımcıları da cezbediyor. Ayrıca güvenilir ve uzun vadeli bir ÇSY stratejisine sahip olduğumuzu göstermesi açısından da önemli. CDP skorları gibi uluslararası geçerliliği olan diğer sürdürülebilirlik göstergelerimizle de bu yaklaşımı destekliyoruz. Sürdürülebilirlik stratejimizi ‘İklim Liderliği’, ‘Doğa ve Çevre’, ‘Döngüsel Ekonomi ve İnovasyon’ ve ‘Güvenli ve Kapsayıcı Değer Zinciri’ olmak üzere dört odak alanında gruplandırdık. Bu alanlara ‘Sürdürülebilirlik Bağlantılı Finans ve Raporlama’yı da ekledik.
