Girişimlere yolun başındayken yatırım yaparak onların gelişmesine destek veren melek yatırımcılık ekosistemi büyümesini sürdürüyor. 2019 yılında melek yatırımcılar ve ağlar 41 girişime toplam 52,7 milyon dolarlık yatırım yaptı. Bu yıl da yatırımlar artarak devam edecek. 11 melek ağa ve kişisel yatırımcıya 2020 hedef ve planlarını sorduk. İşte meleklerin 2020 yatırım planları...
GÖZDE YENİOVA SAYLAK
[email protected]
tart up ekosisteminin giderek gelişmeye devam ettiği günümüzde, bu gelişimde yaratıcı iş fikirleri ve başarılı girişimciler kadar melek ağlar ile yatırımcıların da katkısı büyük. Girişimlere ilk aşamada finansman sağlayıp mentorluk yaparak destek olan melekler, henüz yolun başında olan start up'lara can suyu oluyor.
41 ŞİRKETE YATIRIM
Startups.watch verilerine göre, geçen yıl tüm dünyada girişim sermayesi fonları da dahil olmak üzere melek yatırımcılar, girişimlere 294 milyar dolarlık yatırım yaptı.
ABD'deki girişimler 124 milyar dolarlık yatırım alırken, Çin'deki girişimler 53 milyar dolar, Hindistan'daki girişimler ise 16 milyar dolarlık yatırım aldı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Yine Startups.watch verilerine göre, Türkiye'de ise 2019 yılında melek yatırımcılar ve ağlar 41 girişime toplam 52,7 milyon dolarlık yatırım yaptı.
Hazine Müsteşarlığı'na akredite olan melek ağlar ve yatırımcılar tarafından yapılan yatırımlar ise 2019 yılında 15 milyon TL'ye ulaştı. Şu anda Türkiye pazarındaki rakamlar diğer ülkelere kıyasla düşük olsa da gelişme potansiyelinin olduğu ifade ediliyor.
TÜRKİYE'DE 510 MELEK VAR
Hazine Müsteşarlığı'nın lisans vermeye başladığı 2013 yılında 155 olan akredite melek yatırımcıların sayısı giderek arttı ve bu yıl itibariyle 510'a ulaştı.
Ayrıca lisanslı dokuz melek yatırım ağı bulunuyor. Lisanslı melek ağları daha önce 14 taneydi. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, akreditasyon süresi beş yıl ve beş yılı dolan ağlardan bazıları başvurularını yenilemedi.
Bu nedenle de sayıları azaldı. Ancak akredite olmasa bile faaliyet gösteren melek yatırım ağları hala var. Biz de 11 melek yatırım ağına ve önde gelen melek yatırımcılara 2020 planlarını sorduk.
BÖLGESEL DESTEK YÜKSELİŞTE
Melek ağlar artarken özellikle bölgesel olarak kurulanlar dikkat çekiyor. İstanbul dışında Anadolu'da da kurulan melek yatırım ağları aracılığıyla özellikle bölgeye özel faaliyet gösteren girişimler destekleniyor.
İzmir'den EGİAD, Kayseri'den Erban, Çorum'dan Abigem Melek Yatırım Ağı ve Diyarbakır'dan GAP BAN Melek Yatırımcı Ağı bunlara birer örnek.
Melek yatırımcıların yaptığı yatırımlar genelde teknoloji tabanlı işler olurken, e-ticaret ve pazaryeri girişimleri yatırım açısından cazibesini koruyor.
Biyo-teknoloji, tarım, enerji, sağlık, yapay zeka, nesnelerin interneti, fintech, blockchain, bulut teknolojileri de yatırım anlamında ilgi çeken diğer alanların başında geliyor. Bunların dışında global olma potansiyeline sahip girişimlere yatırımların arttığı görülüyor.
HOLDİNGLERİN GİRİŞİMLERİ ARTIYOR
Melek yatırımcılığın yanı sıra holding ve büyük şirketlerin girişim sermayesi fon şirketleri kurma yönündeki faaliyetleri de artıyor. Şirket ve holdingler bu yapı altında birçok girişime yatırım yapıyor ya da bünyesine dahil ediyor.
Demirören Ventures, Vestel Ventures, Türk Telekom Ventures, Esas Ventures, Sanko Holding bünyesinde SNK Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, Fark Holding'in kurduğu F+ Ventures, İnci Holding'in Vinci Venture Capital kanalı ve Proline Ventures bunlara örnek.
Şirketlerin melek yatırımlarının daha da artması bekleniyor. Bu gelişmeler de girişim ekosistemini geliştiren faktörler arasında yer alıyor.
Ayrıca KOSGEB ve TÜBİTAK desteklerinin artması da ekosistemi olumlu etkiliyor. TÜBİTAK ve KOSGEB 2019 yılında fikir aşamasında 985 girişime toplamda 8,6 milyon dolarlık devlet teşviki verdi. 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı'ndaki fonların kullanılmaya başlanmasının da bu yıl yatırımlara ivme kazandırması bekleniyor.
Melek ağı olarak faaliyet gösteren 11 ağa ve kişisel melek yatırımcılara 2020 yatırım planlarını sorduk. İşte meleklerin 2020 planları...
1- ANGEL EFFECT
2019 Ekim ayında kurulan Angel Effect, üç girişime 1 milyon dolardan fazla yatırım yaptı. Yatırımlar, ABD, Estonya ve Türkiye merkezli üç girişim özelinde gerçekleşti. Yatırım için özellikle bir sektör ya da alan limiti yok. Önceliği deneyimli ve işi başarıya taşıma potansiyeline sahip bir ekip, ekipteki görev dağılımının uygun şekilde yapılmış olması, gerekli rollerin boşta olmaması.
Hedef pazarların büyüklüğü de önemli. Angel Effect'in 2020 yılı hedefi 20 girişime yatırım yapmak. Hedef 2 milyon dolardan fazla bir yatırımı girişimlerle buluşturmak. Bunun yanında girişimlere ayırdığı yatırım tutarının beş katı kadar da üye ağı üzerinden yatırım yapılması planlanıyor. Angel Effect CEO'su Orhan Bayram, "Önceliğimiz Türkiye'deki işlere yatırım yapmak ama bunun yanında globaldeki girişimlere de yatırım yaparak portföyümüzü genişletmeyi hedefliyoruz" diyor.
2- BAHARİYE MELEK YATIRIM AĞI
2019 yılında yatırım yapmayan Bahariye Melek Yatırım Ağı, 2020 yılında en az iki şirkete yatırım yapmayı hedefliyor. Bunun için 1 milyon TL bütçe düşünülüyor.
Yatırım yaparken IT, teknoloji ve sağlık sektörü odaklandığı sektörler olarak öne çıkıyor. Yatırım yapacağı girişimci ve şirkette girişimcinin iş geçmişi, deneyimi, ekibi, işin geldiği aşama, işteki beklenti gibi birçok özellikler analiz ediliyor.
Bu sorular iş fikrine ve girişimciye göre değişebiliyor.
3- EGİAD MELEKLERİ
Geçen yıl, EGİAD Melekleri, üç şirkete 1 milyon 170 bin TL değerinde yatırım yaptı. EGIAD, herhangi bir sektör ayrımı yapmıyor. Yatırım yapacakları girişimciden adanmış, iş yapabilir, çözüm odaklı, açık ve etkili iletişim becerilerine sahip ve alanında tecrübeli olması bekleniyor.
Girişimden ise pazarda büyüme potansiyeli yüksek olan bir fırsata yönelik çözüme sahip olması, iyi hazırlanmış bir iş planı ve projeksiyonu bulunması, makul değerleme ve koşulları sağlaması, yatırımcısı için çıkış planı ve seçenekleri hazırlaması, minimum çalışan bir model ya da prototip ile ilk kullanıcı deneyimini paylaşması bekleniyor.
EGİAD Yönetim Kurulu Başkan Vekili Alp Avni Yel-kenbiçer, "2020 yılında 4-5 girişime, 1 milyon 500 bin TL yatırım öngörüyoruz. Bunların haricinde sürpriz devam yatırımlarımız olabilir. Ayrıca bu yıl hem İzmir merkezli hem de tohum aşamasında olan girişimcilerin odağımızda olacak" diyor.
4- ERBAN ERCİYES MELEK YATIRIM AĞI
ERBAN Melek Yatırım Ağı üyeleri, geçen yıl altı teknoloji tabanlı girişime 2,5 milyon TL tutarında yatırım gerçekleştirdi. İki portföy şirketi de ERBAN'dan yeniden yatırım aldı. Yatırımlar yapılırken 3 milyon TL ile 10 milyon TL değerlemeye sahip erken aşama girişimler tercih ediliyor.
AR-GE ve yenilik içeren tüm projeler değerlendirmeye alınıyor. Yapılan yatırımlar dikkate alındığında, enerji, tarım ve biyoteknoloji alanları ön plana çıkıyor. Küresel pazarı hedefleyen girişimler tercih nedeni oluyor. Erciyes Teknopark AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Prof Dr. Recai Kılıç, "Girişimci ile ekibinin geliştirilen teknoloji alanında deneyim ve bilgi sahibi olması ilk olarak aranan özellikler.
Ardından teknolojinin ne kadar yıkıcı bir inovasyon olduğu ve sahip olacağı pazar büyüklüğü fırsatına da bakıyoruz" diyor. 2020 yılında ortak yatırım ve tamamlayıcı yatırımlar ön plana alınarak 6-8 arasında şirkete yatırım yapılması planlanıyor. Bu yıl 3 milyon TL bandının üzerine çıkılarak portföy çeşitlendirilmeye çalışılacak.
5- ETOHUM YATIRIMCI AĞI
Etohum, 2019'da 10 yıl içerisinde yatırım yapmış olduğu portföy şirketlerini yatırımcıya ulaşmaları için desteklemeye odaklandı. Girişim başına en fazla 20 bin dolar yatırım yapıyor. Şu ana kadar Startup Istanbul'a katılan 700'den fazla girişimci, 260 milyon dolar yatırım buldu.
Yatırım yapmak için sağlık, yapay zeka (AI), hizmet olarak yazılım (SaaS), oyun, fintech gibi alanların yanı sıra konaklama, giyilebilir teknoloji, tarım gibi alanlara da odaklanıyor.
Etohum Yönetici Ortağı Aslı Büyükdemir, "2020 yılında da Startup İstanbul'a gelmeye hak kazanmış girişimcilerle yatırımı hedefliyoruz. Yatırım tutarımız bu girişimcilerin bulundukları aşamalara ve görüşmelere bağlı olarak değişiyor" diyor.
6- GALATA BUSINESS ANGELS
Galata Business Angels (GBA), 2019 yılını 7 milyon TL'lik (1,2 milyon dolar) yatırımla kapattı. 2019 yılında portföyüne, Alotech, Temiz.co ve User-guiding'i katan GBA, devam yatırımları da yaptı. Toplam yatırımın büyük bölümü mevcut portföy şirketlerine giderken, yeni portföy şirketlerine 200 bin dolar yatırıldı.
Yatırım alanı için yazılım, pazaryeri, SaaS girişimleri, nesnelerin interneti, yapay zeka ve finans girişimleriyle ilgililer. Her girişimde mutlaka kurucu ekibe, hedef pazarın büyüklüğüne ve o güne kadar gerçekleşen toplam ciro, müşteri sayısı ve büyümeye bakılıyor.
Kurucu ekibin kendi alanında yetkin ve çözdükleri probleme aşık olması, pazar büyüklüğünün girdiği riske değecek kadar büyük bulunması ve şirketin geliştirdiği ürünün müşteri gözünde 'paraya değer' noktasına gelmiş olması yatırım kararını etkiliyor.
GBA Yönetici Direktörü Ata Uzunhasan, "2020'de de en az üç yeni girişime ve dört mevcut portföy şirketimize yatırım yapmayı planlıyoruz. Yine 1 milyon doların üzerinde yatırım yapacağımızı öngörüyoruz" diye konuşuyor.
7- GAP BAN MELEK YATIRIMCI AĞI
Diyarbakır Yatırım Destek Ofisi bünyesinde 2019 yılı ortalarında kurulan GAP BAN, Diyarbakır merkezli yeni bir melek yatırım ağı. Şu an melek yatırımcı kayıt süreçlerini yürüten GAP BAN, henüz herhangi bir yatırım yapmadı. 2020 yılı içerisinde en az 10 melek yatırımcı kaydı alıp beş yatırım yapmayı planlıyor.
Ancak yatırım tutarı konusunda net bir karar yok. Melek ağ, yatırım konusunda birçok alana açık olacak ancak bölge potansiyelini dikkate alarak agrotek (tarım teknolojisi) yatırımlarına öncelik verilecek. GAP BAN Melek Yatırımcı Ağı, motivasyonu yüksek girişimcilerin büyüme potansiyeli yüksek yatırımlarını desteklemeyi düşünüyor.
8- KEIRETSU FORUM
Keiretsu Forum, geçen yıl yedi şirkete toplamda 600 bin dolarlık yatırım yaptı. Girişim başına ortalama 120 bin dolarlık yatırımı oldu. Sadece gelir üreten girişimleri radarına alan Keiretsu Forum, bütün kategorilere açık ancak yatırım portföyünde teknoloji tabanlı yazılım girişimleri daha çok yer alıyor.
Keiretsu için girişimcinin tutkusunun olması önemli bir konu. Girişim takımının birbiriyle uyumlu ve yetkin olması bir diğer kriter. Teknik anlamda yetkin bir kurucunun takımda olması önemli bir artı oluyor.
Bunlarla birlikte, girişimin ölçeklenebilir potansiyele sahip olması, satışlarında ivme kazanmış olması ve tekrar eden müşteriye sahip olması önemli kriterler olarak öne çıkıyor. Vispera ve Zaxe, Keiretsu Forum'un büyüyen ve ilerisi için potansiyeli olan girişimleri arasında gösteriliyor.
Keiretsu Forum Genel Müdürü Duygu Eren, "2020 yılında 2019'da yaptığımız yatırım sayısının üzerine çıkacağımızı ve 750 bin dolarlık yatırım yapılacağını öngörüyoruz" diyor.
9- STARTUPFON
İstanbul Startup Angels, Startupfon olarak yoluna devam ediyor. Geçen yıl Creosafe, Car-bon ve Sports & Merits'e yatırım yaptı. Teknoloji girişimlerine bakıyor ama blockchain, fintech, AI ve SAAS projeleri ile daha çok ilgileniyor.
Startupfon için takımın profili ve takımı oluşturan bireylerin şirketi geleceğe nasıl taşıyacakları önemli. Bunun dışında şirketin hızlı büyüme potansiyeli taşımasına, güçlü bir exit (çıkış) vaadinin olmasına ve sürdürülebilir güçlü bir iş modelinin bulunmasına bakılıyor.
Startupfon Kurucu Ortağı Gülsüm Çıracı, erken aşama yatırım platformu olarak tüm yatırım süreçlerinin online'da yapılabilmesini hedeflediklerini söylüyor.
Çıracı, "Bu amaçla da ilk fonumuz Angel Fund'ı 2020'nin ilk yarısında hayata geçirmek istiyoruz" diyor. Startupfon, 2020 yılında bu modelde yaklaşık 8-10 arası girişime yatırım yapmayı hedefliyor. Toplam yatırım tutarı ise 3,5-4 milyon dolar olacak.
10- ŞİRKETORTAĞIM
ŞirketOrtağım, geçen yıl Engelsiz Çeviri'ye 3 milyon TL değerlemeyle yatırım yaptı. Ayrıca bir girişime daha 4,5 milyon TL yatırım kararı verdi ancak hukuki süreç devam ediyor. Girişimcilerin uyumu, tutkulu olmaları ve işlerine hakimiyet öncelikli kriterler.
Özgün ve büyüme eğilimi yüksek bir girişim olması, ticari hale gelmiş, pazarda talep görme potansiyeli olan, uluslararası pazarda büyüme şansı olan ve sürdürülebilir girişimler olması da önemli. ŞirketOrtağım Melek Yatırımcı Ağı Başkanı Mehmet Buldurgan, "Yılda dört kez yatırımcı-girişimci toplantıları düzenliyoruz.
Amacımız her toplantıda en az bir girişime yatırım yapmak. Girişim başına yatırımlarımız 300 bin TL ile 1 milyon TL arasında değişiyor" diyor.
Ayrıca, ŞirketOrtağım, Omurga Portföy ile birlikte SPK lisanslı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu (GSYF) kurdu. Bu fonla birlikte tarım, sağlık, gayrimenkul ve finans başta olmak üzere teknoloji odaklı girişim şirketlerine 1 milyon TL ile 5 milyon TL arasında yatırım yapılacak.
11- TRAngels MELEK YATIRIM AĞI
TRAngels tarafından 2019 yılında 11 girişim projesine 11,3 milyon TL yatırım yapıldı. Yatırım yapmak konusunda en önemli odağı ise projenin inovatif ve gelişmeye açık bir konu, yeni bir teknoloji veya uygulama olması. Bununla birlikte, inovatif, hızlı büyüme ve dünya pazarlarına açılabilme potansiyeli taşıyan start up'lar her zaman ilgi alanlarına giriyor.
Ayrıca, reel sektör üzerinde çalışan start up projeleri, yeni finansal teknolojiler, blockchain, yapay zeka, medikal ürünler, mobil ve bulut uygulamalar ilgisini çekiyor.
TRAngels Kurucu Ortağı ve Kurumsal Politikalar Başkanı Mustafa Alper, "TRAngels'ın ortakları olarak bir ortak fon-sermaye oluşturduk.
2020 yılında yatırımlara aktarabileceğimiz bu sermayenin 2,3-2,5 milyon TL civarında olacağını düşünüyoruz. TRAngels ortakları ve Yatırımcılar Grubu üyeleri olarak toplamda ise geçtiğimiz yıl seviyesini yakalamayı, diğer bir ifadeyle 10 milyon TL üzerinde yatırım yapmayı hedefliyoruz” diyor.
GÖZDE YENİOVA SAYLAK
[email protected]
tart up ekosisteminin giderek gelişmeye devam ettiği günümüzde, bu gelişimde yaratıcı iş fikirleri ve başarılı girişimciler kadar melek ağlar ile yatırımcıların da katkısı büyük. Girişimlere ilk aşamada finansman sağlayıp mentorluk yaparak destek olan melekler, henüz yolun başında olan start up'lara can suyu oluyor.
41 ŞİRKETE YATIRIM
Startups.watch verilerine göre, geçen yıl tüm dünyada girişim sermayesi fonları da dahil olmak üzere melek yatırımcılar, girişimlere 294 milyar dolarlık yatırım yaptı.
ABD'deki girişimler 124 milyar dolarlık yatırım alırken, Çin'deki girişimler 53 milyar dolar, Hindistan'daki girişimler ise 16 milyar dolarlık yatırım aldı.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Yine Startups.watch verilerine göre, Türkiye'de ise 2019 yılında melek yatırımcılar ve ağlar 41 girişime toplam 52,7 milyon dolarlık yatırım yaptı.
Hazine Müsteşarlığı'na akredite olan melek ağlar ve yatırımcılar tarafından yapılan yatırımlar ise 2019 yılında 15 milyon TL'ye ulaştı. Şu anda Türkiye pazarındaki rakamlar diğer ülkelere kıyasla düşük olsa da gelişme potansiyelinin olduğu ifade ediliyor.
TÜRKİYE'DE 510 MELEK VAR
Hazine Müsteşarlığı'nın lisans vermeye başladığı 2013 yılında 155 olan akredite melek yatırımcıların sayısı giderek arttı ve bu yıl itibariyle 510'a ulaştı.
Ayrıca lisanslı dokuz melek yatırım ağı bulunuyor. Lisanslı melek ağları daha önce 14 taneydi. Ancak, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, akreditasyon süresi beş yıl ve beş yılı dolan ağlardan bazıları başvurularını yenilemedi.
Bu nedenle de sayıları azaldı. Ancak akredite olmasa bile faaliyet gösteren melek yatırım ağları hala var. Biz de 11 melek yatırım ağına ve önde gelen melek yatırımcılara 2020 planlarını sorduk.
BÖLGESEL DESTEK YÜKSELİŞTE
Melek ağlar artarken özellikle bölgesel olarak kurulanlar dikkat çekiyor. İstanbul dışında Anadolu'da da kurulan melek yatırım ağları aracılığıyla özellikle bölgeye özel faaliyet gösteren girişimler destekleniyor.
İzmir'den EGİAD, Kayseri'den Erban, Çorum'dan Abigem Melek Yatırım Ağı ve Diyarbakır'dan GAP BAN Melek Yatırımcı Ağı bunlara birer örnek.
Melek yatırımcıların yaptığı yatırımlar genelde teknoloji tabanlı işler olurken, e-ticaret ve pazaryeri girişimleri yatırım açısından cazibesini koruyor.
Biyo-teknoloji, tarım, enerji, sağlık, yapay zeka, nesnelerin interneti, fintech, blockchain, bulut teknolojileri de yatırım anlamında ilgi çeken diğer alanların başında geliyor. Bunların dışında global olma potansiyeline sahip girişimlere yatırımların arttığı görülüyor.
CEMAL ONARAN / GARANTİ BANKASI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
“GİRİŞİMCİLERE DESTEKLERİMİZİ ÇEŞİTLENDİRECEĞİZ”
“Girişimcilere destek vermek için hayata geçirdiğimiz Garanti BBVA Partners, geçtiğimiz dönemde de farklı sektörlerden girişimcilerin sürdürülebilir büyüme ve iş stratejisi geliştirmesine katkı sağlamaya devam etti.
Faaliyetlerimizin kapsamını genişleterek dünyanın önde gelen işletme okullarından olan IE Business School ile ‘Meet Up’ serisini Garanti BBVA Partners bünyesinde başlattık. 2015 yılında hayata geçen Garanti BBVA Partners çatısı altında, altısı 2019 yılında olmak üzere, bugüne kadar 50’den fazla girişimciye destek sağladık. Bu yıl da var olan çok yönlü destek programımızı sürdüreceğiz.
Türkiye’deki girişimcilik ekosistemine katkıda bulunmak üzere düzenli olarak devam eden, farklı konu ve uzman konuşmacıların yer aldığı etkinliklerimizle tüm girişimcilere dijital çağın gerektirdiği bilgileri ve yenilikçi bakış açısını katarak destek olmaya devam edeceğiz. Bu yıl destek verdiğimiz girişim ve girişimcilere yenilerini ekleyeceğiz. Her bir girişimcinin ihtiyacına göre de desteklerimizi çeşitlendireceğiz.”
HOLDİNGLERİN GİRİŞİMLERİ ARTIYOR
Melek yatırımcılığın yanı sıra holding ve büyük şirketlerin girişim sermayesi fon şirketleri kurma yönündeki faaliyetleri de artıyor. Şirket ve holdingler bu yapı altında birçok girişime yatırım yapıyor ya da bünyesine dahil ediyor.
Demirören Ventures, Vestel Ventures, Türk Telekom Ventures, Esas Ventures, Sanko Holding bünyesinde SNK Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı, Fark Holding'in kurduğu F+ Ventures, İnci Holding'in Vinci Venture Capital kanalı ve Proline Ventures bunlara örnek.
Şirketlerin melek yatırımlarının daha da artması bekleniyor. Bu gelişmeler de girişim ekosistemini geliştiren faktörler arasında yer alıyor.
Ayrıca KOSGEB ve TÜBİTAK desteklerinin artması da ekosistemi olumlu etkiliyor. TÜBİTAK ve KOSGEB 2019 yılında fikir aşamasında 985 girişime toplamda 8,6 milyon dolarlık devlet teşviki verdi. 1514 Girişim Sermayesi Destekleme Programı'ndaki fonların kullanılmaya başlanmasının da bu yıl yatırımlara ivme kazandırması bekleniyor.
Melek ağı olarak faaliyet gösteren 11 ağa ve kişisel melek yatırımcılara 2020 yatırım planlarını sorduk. İşte meleklerin 2020 planları...
1- ANGEL EFFECT
2019 Ekim ayında kurulan Angel Effect, üç girişime 1 milyon dolardan fazla yatırım yaptı. Yatırımlar, ABD, Estonya ve Türkiye merkezli üç girişim özelinde gerçekleşti. Yatırım için özellikle bir sektör ya da alan limiti yok. Önceliği deneyimli ve işi başarıya taşıma potansiyeline sahip bir ekip, ekipteki görev dağılımının uygun şekilde yapılmış olması, gerekli rollerin boşta olmaması.
Hedef pazarların büyüklüğü de önemli. Angel Effect'in 2020 yılı hedefi 20 girişime yatırım yapmak. Hedef 2 milyon dolardan fazla bir yatırımı girişimlerle buluşturmak. Bunun yanında girişimlere ayırdığı yatırım tutarının beş katı kadar da üye ağı üzerinden yatırım yapılması planlanıyor. Angel Effect CEO'su Orhan Bayram, "Önceliğimiz Türkiye'deki işlere yatırım yapmak ama bunun yanında globaldeki girişimlere de yatırım yaparak portföyümüzü genişletmeyi hedefliyoruz" diyor.
2- BAHARİYE MELEK YATIRIM AĞI
2019 yılında yatırım yapmayan Bahariye Melek Yatırım Ağı, 2020 yılında en az iki şirkete yatırım yapmayı hedefliyor. Bunun için 1 milyon TL bütçe düşünülüyor.
Yatırım yaparken IT, teknoloji ve sağlık sektörü odaklandığı sektörler olarak öne çıkıyor. Yatırım yapacağı girişimci ve şirkette girişimcinin iş geçmişi, deneyimi, ekibi, işin geldiği aşama, işteki beklenti gibi birçok özellikler analiz ediliyor.
Bu sorular iş fikrine ve girişimciye göre değişebiliyor.
NEVZAT AYDIN / YEMEKSEPETİ CEO’SU
“BEŞ ŞİRKETE YATIRIM YAPACAĞIM”
“Bugüne kadar toplamda 48 start up’a yatırım yaptım. 2019’da ise Martı ve Tapu.com olmak üzere iki yatırımda bulundum. Üç tane de halihazırda ortak olduğum yatırımlara ek takip yatırımı yaptım.
Yatırım yapacağım şirketin mutlaka teknolojiyi iş modelinin içine adapte edebilmiş olması gerekiyor. Yatırım stratejim ise genelde online business üzerine oluyor. Özellikle son yıllarda pazaryeri konseptli girişimler ilgimi çekiyor. Bunun dışında hedef kitlesi gençler olan e-spora da yatırım yaptım.
Gelecek vaat eden bir potansiyele sahip ve Türkiye’deki gelişimi de oldukça heyecan verici. Nesnelerin interneti ve giyilebilir teknolojilere yönelmek de planlarım arasında.
Dijitalleşen dünyada insanların hayatını kolaylaştıracak, birbirine entegre edilmiş kanalların etkileşimiyle müşteri deneyiminin zenginleştirilmesi ve kişiselleştirilmesine yönelik uygulamaları daha fazla göreceğiz. Bu alandaki girişimleri destekleyeceğim. 2020’de yatırım yapacağım şirket sayısı beşin altında olmaz.”
3- EGİAD MELEKLERİ
Geçen yıl, EGİAD Melekleri, üç şirkete 1 milyon 170 bin TL değerinde yatırım yaptı. EGIAD, herhangi bir sektör ayrımı yapmıyor. Yatırım yapacakları girişimciden adanmış, iş yapabilir, çözüm odaklı, açık ve etkili iletişim becerilerine sahip ve alanında tecrübeli olması bekleniyor.
Girişimden ise pazarda büyüme potansiyeli yüksek olan bir fırsata yönelik çözüme sahip olması, iyi hazırlanmış bir iş planı ve projeksiyonu bulunması, makul değerleme ve koşulları sağlaması, yatırımcısı için çıkış planı ve seçenekleri hazırlaması, minimum çalışan bir model ya da prototip ile ilk kullanıcı deneyimini paylaşması bekleniyor.
EGİAD Yönetim Kurulu Başkan Vekili Alp Avni Yel-kenbiçer, "2020 yılında 4-5 girişime, 1 milyon 500 bin TL yatırım öngörüyoruz. Bunların haricinde sürpriz devam yatırımlarımız olabilir. Ayrıca bu yıl hem İzmir merkezli hem de tohum aşamasında olan girişimcilerin odağımızda olacak" diyor.
4- ERBAN ERCİYES MELEK YATIRIM AĞI
ERBAN Melek Yatırım Ağı üyeleri, geçen yıl altı teknoloji tabanlı girişime 2,5 milyon TL tutarında yatırım gerçekleştirdi. İki portföy şirketi de ERBAN'dan yeniden yatırım aldı. Yatırımlar yapılırken 3 milyon TL ile 10 milyon TL değerlemeye sahip erken aşama girişimler tercih ediliyor.
AR-GE ve yenilik içeren tüm projeler değerlendirmeye alınıyor. Yapılan yatırımlar dikkate alındığında, enerji, tarım ve biyoteknoloji alanları ön plana çıkıyor. Küresel pazarı hedefleyen girişimler tercih nedeni oluyor. Erciyes Teknopark AŞ. Yönetim Kurulu Başkanı Prof Dr. Recai Kılıç, "Girişimci ile ekibinin geliştirilen teknoloji alanında deneyim ve bilgi sahibi olması ilk olarak aranan özellikler.
Ardından teknolojinin ne kadar yıkıcı bir inovasyon olduğu ve sahip olacağı pazar büyüklüğü fırsatına da bakıyoruz" diyor. 2020 yılında ortak yatırım ve tamamlayıcı yatırımlar ön plana alınarak 6-8 arasında şirkete yatırım yapılması planlanıyor. Bu yıl 3 milyon TL bandının üzerine çıkılarak portföy çeşitlendirilmeye çalışılacak.
AHU BÜYÜKKUŞOĞLU SERTER / ARYA KADIN YAT. PLATFORMU KUR.
“GİRİŞİMCİ VE EKİBE BAKIYORUZ”
“Arya, 2019 yılında yedinci yatırımını sürdürülebilir protein üreticisi Naturansa Biotechnology Inc.’e yaptı. Silikon Vadisi’ndeki Draper Ventures ile ortak yapılan bu yatırımın tutarı 250 bin dolar oldu. Kadın odaklı bir yatırım platformu olarak sektör kısıtlamamız yok ancak teknoloji girişimleri ön planda.
En önemli yatırım kriteri, girişimci ve ekibi. Girişimcinin o şirketi büyütebilme kapasitesine, kişisel özelliklerine de bakıyoruz. Çünkü geribildirime açık ve yatırımcı ile ilişkileri doğru yönetebilecek bir profil olması önemli. Sonrasında, teknolojinin seviyesi ve pazar potansiyeli geliyor.
Ürün-pazar uyumunun yakalanmış olması da çok önem taşıyor. Bizim yatırımlarımız, hızlandırma programımıza katılan girişimler arasından çıkıyor. Finale kalanlar, her yıl uluslararası Arya Retreat organizasyonunda yatırımcılarla bir araya geliyor. Bir sonraki yıl içerisinde de yatırımı kapatıyoruz. Yatırım miktarı, girişime ve değerlemesine göre değişiyor.”
5- ETOHUM YATIRIMCI AĞI
Etohum, 2019'da 10 yıl içerisinde yatırım yapmış olduğu portföy şirketlerini yatırımcıya ulaşmaları için desteklemeye odaklandı. Girişim başına en fazla 20 bin dolar yatırım yapıyor. Şu ana kadar Startup Istanbul'a katılan 700'den fazla girişimci, 260 milyon dolar yatırım buldu.
Yatırım yapmak için sağlık, yapay zeka (AI), hizmet olarak yazılım (SaaS), oyun, fintech gibi alanların yanı sıra konaklama, giyilebilir teknoloji, tarım gibi alanlara da odaklanıyor.
Etohum Yönetici Ortağı Aslı Büyükdemir, "2020 yılında da Startup İstanbul'a gelmeye hak kazanmış girişimcilerle yatırımı hedefliyoruz. Yatırım tutarımız bu girişimcilerin bulundukları aşamalara ve görüşmelere bağlı olarak değişiyor" diyor.
6- GALATA BUSINESS ANGELS
Galata Business Angels (GBA), 2019 yılını 7 milyon TL'lik (1,2 milyon dolar) yatırımla kapattı. 2019 yılında portföyüne, Alotech, Temiz.co ve User-guiding'i katan GBA, devam yatırımları da yaptı. Toplam yatırımın büyük bölümü mevcut portföy şirketlerine giderken, yeni portföy şirketlerine 200 bin dolar yatırıldı.
Yatırım alanı için yazılım, pazaryeri, SaaS girişimleri, nesnelerin interneti, yapay zeka ve finans girişimleriyle ilgililer. Her girişimde mutlaka kurucu ekibe, hedef pazarın büyüklüğüne ve o güne kadar gerçekleşen toplam ciro, müşteri sayısı ve büyümeye bakılıyor.
Kurucu ekibin kendi alanında yetkin ve çözdükleri probleme aşık olması, pazar büyüklüğünün girdiği riske değecek kadar büyük bulunması ve şirketin geliştirdiği ürünün müşteri gözünde 'paraya değer' noktasına gelmiş olması yatırım kararını etkiliyor.
GBA Yönetici Direktörü Ata Uzunhasan, "2020'de de en az üç yeni girişime ve dört mevcut portföy şirketimize yatırım yapmayı planlıyoruz. Yine 1 milyon doların üzerinde yatırım yapacağımızı öngörüyoruz" diye konuşuyor.
ALİ RIZA BABAOĞLAN / GROW IN EMEA KURUCU ORTAĞI
“KURUMSAL YAZILIMLAR İLGİMİ ÇEKİYOR”
“EKMOB’a olan yatırımımızı eylül ayında tamamladık. Bomonti’de ortak çalışma alanı konseptine farklı bir açı kazandıran Grow in Hub’a da doğrudan yatırım yaptık. Aynı şekilde kripto para alanında yeni bir pazaryeri olacak proje için de fonlamayı sağladık.
Daha önce yatırımcıları arasında olduğumuz REM People, 2019 yılı içinde 12 milyon dolar değerleme ile bir üst tur yatırım aldı, burada da konum aldık. Yatırım için kurumsal yazılımlar sağlayan şirketler başta geliyor. Eski iş modellerini yeni nesil teknolojilerle yeniden kurgulayan start up’lar çok ilgimi çekiyor.
Tam anlamıyla SaaS olan çözümleri ayrıca seviyorum. 2020 yılında da en az 1 milyon dolarlık yatırım yapma planım var. Bu yatırımlar için başta perakende teknolojileri olmak üzere, kurumlara yönelik tüm SaaS hizmetler, finansal teknolojiler ve sigortacılık alanında yenilikçi çözümler ilgi alanımızda. Sağlık teknolojileri alanında da görüştüğümüz ve ilgi duyduğumuz bazı şirketler var.”
7- GAP BAN MELEK YATIRIMCI AĞI
Diyarbakır Yatırım Destek Ofisi bünyesinde 2019 yılı ortalarında kurulan GAP BAN, Diyarbakır merkezli yeni bir melek yatırım ağı. Şu an melek yatırımcı kayıt süreçlerini yürüten GAP BAN, henüz herhangi bir yatırım yapmadı. 2020 yılı içerisinde en az 10 melek yatırımcı kaydı alıp beş yatırım yapmayı planlıyor.
Ancak yatırım tutarı konusunda net bir karar yok. Melek ağ, yatırım konusunda birçok alana açık olacak ancak bölge potansiyelini dikkate alarak agrotek (tarım teknolojisi) yatırımlarına öncelik verilecek. GAP BAN Melek Yatırımcı Ağı, motivasyonu yüksek girişimcilerin büyüme potansiyeli yüksek yatırımlarını desteklemeyi düşünüyor.
8- KEIRETSU FORUM
Keiretsu Forum, geçen yıl yedi şirkete toplamda 600 bin dolarlık yatırım yaptı. Girişim başına ortalama 120 bin dolarlık yatırımı oldu. Sadece gelir üreten girişimleri radarına alan Keiretsu Forum, bütün kategorilere açık ancak yatırım portföyünde teknoloji tabanlı yazılım girişimleri daha çok yer alıyor.
Keiretsu için girişimcinin tutkusunun olması önemli bir konu. Girişim takımının birbiriyle uyumlu ve yetkin olması bir diğer kriter. Teknik anlamda yetkin bir kurucunun takımda olması önemli bir artı oluyor.
Bunlarla birlikte, girişimin ölçeklenebilir potansiyele sahip olması, satışlarında ivme kazanmış olması ve tekrar eden müşteriye sahip olması önemli kriterler olarak öne çıkıyor. Vispera ve Zaxe, Keiretsu Forum'un büyüyen ve ilerisi için potansiyeli olan girişimleri arasında gösteriliyor.
Keiretsu Forum Genel Müdürü Duygu Eren, "2020 yılında 2019'da yaptığımız yatırım sayısının üzerine çıkacağımızı ve 750 bin dolarlık yatırım yapılacağını öngörüyoruz" diyor.
9- STARTUPFON
İstanbul Startup Angels, Startupfon olarak yoluna devam ediyor. Geçen yıl Creosafe, Car-bon ve Sports & Merits'e yatırım yaptı. Teknoloji girişimlerine bakıyor ama blockchain, fintech, AI ve SAAS projeleri ile daha çok ilgileniyor.
Startupfon için takımın profili ve takımı oluşturan bireylerin şirketi geleceğe nasıl taşıyacakları önemli. Bunun dışında şirketin hızlı büyüme potansiyeli taşımasına, güçlü bir exit (çıkış) vaadinin olmasına ve sürdürülebilir güçlü bir iş modelinin bulunmasına bakılıyor.
Startupfon Kurucu Ortağı Gülsüm Çıracı, erken aşama yatırım platformu olarak tüm yatırım süreçlerinin online'da yapılabilmesini hedeflediklerini söylüyor.
Çıracı, "Bu amaçla da ilk fonumuz Angel Fund'ı 2020'nin ilk yarısında hayata geçirmek istiyoruz" diyor. Startupfon, 2020 yılında bu modelde yaklaşık 8-10 arası girişime yatırım yapmayı hedefliyor. Toplam yatırım tutarı ise 3,5-4 milyon dolar olacak.
HASAN ASLANOBA / ASLANOBA CAPITAL YÖN. KUR. BAŞK.
“50 ŞİRKETE 10 MİLYON DOLAR YATIRACAĞIM”
“2019 yılında, genelde yurtdışında, 50’den fazla şirkete, toplamda 12 milyon dolarlık yatırım yaptım. Türkiye’de eskisi kadar yatırım yapmıyorum. Ancak 2 milyon dolarla Martı’ya yaptığım yatırım büyük bir istisna oldu.
2020’de, exit’lerimin durumuna da bağlı olarak, 10 milyon dolar civarında yatırım düşünüyorum. Yine en az 50 şirkete yatırım yaparım. Eskisi gibi lider yatırımcı olmuyorum. Lider yatırımcıları takip ederek nispeten küçük rakamlarla, globalde çok sayıda şirkete yatırım yapmayı tercih ediyorum.
En sevdiğim alanlar, FinTech, HealthTech, B2B, SaaS, Micromobilite, AI/ML bazlı çözümler ve pazaryeri modelleri. Girişimcilerin çok akıllı, odaklı, global vizyonu olan, enerjik, dürüst kişiler olmasını önemserim.
Şirketin, büyük bir pazarda büyük bir sorunu çözmesi, rekabete karşı nispeten korunaklı olması ve ürün-pazar uyumunu erken gösterebilmesi önemli. Ayrıca şirketin globalde akıllı yatırımcıları çekebilmesi de yatırım iştahımı artırır.”
10- ŞİRKETORTAĞIM
ŞirketOrtağım, geçen yıl Engelsiz Çeviri'ye 3 milyon TL değerlemeyle yatırım yaptı. Ayrıca bir girişime daha 4,5 milyon TL yatırım kararı verdi ancak hukuki süreç devam ediyor. Girişimcilerin uyumu, tutkulu olmaları ve işlerine hakimiyet öncelikli kriterler.
Özgün ve büyüme eğilimi yüksek bir girişim olması, ticari hale gelmiş, pazarda talep görme potansiyeli olan, uluslararası pazarda büyüme şansı olan ve sürdürülebilir girişimler olması da önemli. ŞirketOrtağım Melek Yatırımcı Ağı Başkanı Mehmet Buldurgan, "Yılda dört kez yatırımcı-girişimci toplantıları düzenliyoruz.
Amacımız her toplantıda en az bir girişime yatırım yapmak. Girişim başına yatırımlarımız 300 bin TL ile 1 milyon TL arasında değişiyor" diyor.
Ayrıca, ŞirketOrtağım, Omurga Portföy ile birlikte SPK lisanslı Girişim Sermayesi Yatırım Fonu (GSYF) kurdu. Bu fonla birlikte tarım, sağlık, gayrimenkul ve finans başta olmak üzere teknoloji odaklı girişim şirketlerine 1 milyon TL ile 5 milyon TL arasında yatırım yapılacak.
11- TRAngels MELEK YATIRIM AĞI
TRAngels tarafından 2019 yılında 11 girişim projesine 11,3 milyon TL yatırım yapıldı. Yatırım yapmak konusunda en önemli odağı ise projenin inovatif ve gelişmeye açık bir konu, yeni bir teknoloji veya uygulama olması. Bununla birlikte, inovatif, hızlı büyüme ve dünya pazarlarına açılabilme potansiyeli taşıyan start up'lar her zaman ilgi alanlarına giriyor.
Ayrıca, reel sektör üzerinde çalışan start up projeleri, yeni finansal teknolojiler, blockchain, yapay zeka, medikal ürünler, mobil ve bulut uygulamalar ilgisini çekiyor.
TRAngels Kurucu Ortağı ve Kurumsal Politikalar Başkanı Mustafa Alper, "TRAngels'ın ortakları olarak bir ortak fon-sermaye oluşturduk.
2020 yılında yatırımlara aktarabileceğimiz bu sermayenin 2,3-2,5 milyon TL civarında olacağını düşünüyoruz. TRAngels ortakları ve Yatırımcılar Grubu üyeleri olarak toplamda ise geçtiğimiz yıl seviyesini yakalamayı, diğer bir ifadeyle 10 milyon TL üzerinde yatırım yapmayı hedefliyoruz” diyor.
