Enflasyon eylül ayında yeniden tek haneye indi ve yüzde 9,26 olarak gerçekleşti.
Eylülde enflasyonun beklenenden de fazla düşmesi 24 Ekim'deki PPK toplantısındaki faiz indirimi beklentilerini güçlendirdi. 24 Ekim'de 200 baz puanlık faiz indirimi bekleyenler var.
TALİP YILMAZ
[email protected]
ARAM EKİN DURAN
[email protected]
Geçen hafta açıklanan eylül ayı enflasyonu piyasa beklentilerinin de altında geldi. Yıllık tüketici enflasyon yüzde 15,01'den yüzde 9,26'ya indi. Baz etkisiyle eylülde büyük bir düşüş bekleniyordu ama gerçekleşmenin yüzde 10 dolayında olacağı tahmin ediliyordu.
Geçen yıl eylül ayında yüzde 24,52'yi gören yıllık enflasyon baz etkisiyle birlikte önemli bir düşüş gerçekleştirdi ve Temmuz 2017'den sonra ilk kez tek haneyi gördü.
Ekim ayında da baz etkisi kaynaklı olarak yüzde 9'un altının görülmesi mümkün. Ancak sonrasında yükseliş eğilimiyle birlikte yılın yüzde 12-13 bandında enflasyonla tamamlanacağı öngörüleri var.
Enflasyondaki düşüş eğilimiyle birlikte temmuz ve eylül aylarındaki iki toplantısında politika faizini yüzde 24 seviyesinden önce yüzde 19,75'e ve ardından da yüzde 16,50'ya çeken TCMB'nin 24 Ekim toplantısı merakla bekleniyor.
Bu toplantıdan da faizde indirim karar çıkmasına kesin gözüyle bakılıyor ama bu indirimin büyüklüğü konusunda çok farklı tahminler var. Yapılan tahminler genelde 50 ile 200 baz puan arasında değişiyor. Eylül ayında enflasyonun beklenenden de aşağı düşmesi ise 24 Ekim'de faizde daha fazla indirim beklentisini beslemeye başlamış bulunuyor.
AKADEMİSYENLER NE DİYOR?
Enflasyondaki düşüşün faiz indirimine nasıl etki edeceği, finans çevrelerinin yanı sıra akademi çevrelerinde de merak konusu. Piri Reis Üniversitesi Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret Bölümü Başkanı Prof. Dr. Kaya Ardıç, eylül ayında enflasyonda yaşanan düşüşün kasım ve aralık aylarında yerini yeniden yükselişe bırakacağını söylüyor.
Bu nedenle 24 Ekim'deki olası faiz indiriminin en fazla 25 baz puan olması gerektiğini dile getiriyor. Ardıç, "Fakat Merkez Bankası'nın son dönem politikalarına baktığımız zaman, hükümetin büyüme hedeflerine uyumlu olmak adına faizi 50-100 baz puan arasında indireceğini düşünüyorum" diye konuşuyor.
Kaya Ardıç, öte yandan, aralık ayında yıllık enflasyonun yüksek çıkması halinde, 2020 başında bir faiz artırımının da gündeme gelebileceğine işaret ediyor. Ardıç, "Faiz yalnızca enflasyon kaynaklı değil. Türkiye'nin CDS'leri ve bölgesel potansiyel riskler de faiz üzerinde etkili olmaya devam edecek" şeklinde konuşuyor.
"PAHALILIK DEVAM EDİYOR”
İstanbul Kültür Üniversitesi (İKÜ) Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın ise enflasyonda genel bir gerileme görülse de fiyatlar bazında yaşanan artışlara dikkat çekiyor.
Özellikle alkollü içecekler ve tütün mamullerinin son bir yılda yüzde 40'tan fazla pahalandığını, sağlık ve eğitim harcamalarında gerileme olmadığını ifade ediyor.
Alçın, "Bu durum vatandaşın enflasyondaki gerilemeyi hissetmemesi gibi bir sonuç doğuruyor. Çünkü hane halkı açısından ana harcama kalemlerindeki pahalılık devam ediyor" değerlendirmesinde bulunuyor.
Sinan Alçın, Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal'ın geçtiğimiz günlerde söylediği "Faiz indirimini önden yüklemeli yaptık" sözlerini hatırlatıyor. Yıl sonuna kadar faiz indirimi için öngörülen 850 baz puanlık indirimin birkaç ay içinde gerçekleştirildiğini ifade eden Alçın, şöyle devam ediyor: "Dolayısıyla yıl sonuna kadar en fazla 100 baz puanlık bir indirim beklenebileceğini söyleyebiliriz.
Fakat Merkez Bankası, eylülde gerçekleşen düşüşe bakarak yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 12'lere çekerse, faiz indirimi de 200 baz puana kadar çıkabilir."
FAİZ İNDİRİMİNİ DESTEKLİYOR
GCM Yatırım Genel Müdürü Alper Nergiz, TCMB'nin 24 Ekim toplantısında 175 baz puanlık indirimle bir hafta vadeli repo faiz oranını yüzde 14,75'e çekmesini bekliyor. Nergiz, eylülde beklentinin üzerinde gerileyen enflasyonun TCMB'ye ilave menavra alanı tanıdığını söylüyor.
Yıl sonu için yüzde 12-13 bandında enflasyon tahminlerinin olduğunu aktaran Nergiz, aralık ayındaki PPK toplantısı içinse şimdiden öngörüde bulunmanın zor olduğunu sözlerine ekliyor.
Ata Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Cemal Demirtaş da 24 Ekim'de 175 baz puanlık faiz indirimi bekleyen isimler arasında yer alıyor. Demirtaş, "Global faizlerin ve emtia fiyatlarının gerilediği bu dönemde enflasyon baskısının azalmasının faizlerin de kademeli olarak gerilemesine katkı sağlayacağını düşünüyoruz" diyor.
Yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 13'ten yüzde 12'ye çektiklerini aktaran Demirtaş, TCMB'nin TL'nin istikrarlı kalmasını sağlamak için 200-300 baz puan reel faizi masada bırakacağını ifade ediyor.
ARALIK AYINDA NE OLUR?
Ziraat Yatırım, eylül ayı enflasyonu ile birlikte 24 Ekim toplantısındaki faiz indirimi beklentisini 100 baz puandan 150 baz puana çıkardı. Kurumun yıl sonu enflasyon beklentisi de yüzde 12-13 aralığında. Ziraat Yatırım Genel Müdürü Uğur Boğday, enflasyonda devam eden düşüş trendinin kasım ve aralık aylarında baz etkisiyle ortadan kalkacağını ve yeniden yükseliş yaşanacağını söylüyor.
Boğday, "Bu nedenle ve ön yüklemeli yapılan yüksek faiz indirimlerinin de etkisiyle aralık ayında Merkez Bankası'nın faize müdahale etmemesini daha olası görüyoruz" diyor.
Enflasyon verisi öncesinde 100-150 baz puanlık faiz indirim öngören Gedik Yatırım'ın ekonomisti Erol Gürcan, sonrasında bu oranı 150-200 baz puana revize etti. Gürcan, "Enflasyondaki ana eğilimin bugünkü beklentilerden düşük kalmaya devam etmesi, kur ve ülke risk priminde mevcut durumdan daha olumlu bir görünüm oluşması, küresel çapta faiz indirim eğilimlerinin devam etmesi gibi olasılıklar nedeniyle aralık ayında da 100-150 baz puan ilave faiz indirimi olabilir" diyor.
PROF. DR. SELVA DEMİRALP / KOÇ ÜNİVERSİTESİ
"YIL SONUNA KADAR İNDİRİM OLMAMALI"
"Eylül ayında tek haneye gerileyen yıllık enflasyon, baz etkisiyle yaşanan bu gerilemeden sonra belki ekim ayında da yüzde 8,5 civarı gerçekleşecek ve tekrar yükselmeye başlayacak.
Yeni Ekonomi Programı'nda (YEP) yıl sonu hedefi yüzde 12 olarak belirlendi. Dolayısıyla yalnızca 1-2 ay sürecek bir baz etkisiyle enflasyonun düşmesi, bana göre hemen faiz indirimini gündeme getirmemeli. Eğer hükümet 2020 için yüzde 8,5'lik enflasyon hedefinde samimiyse, yıl sonuna kadar yeni bir faiz indirimi olmaması gerektiğini düşünüyorum.
Ancak hükümet, enflasyon hedeflemesinden ziyade kısa vadeli büyüme performansına odaklanmaya devam edecekse, yıl sonuna kadar 100-200 baz puanlık faiz indirimi daha olabilir."
