Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi (CTBUH), ödül törenleri dahil olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinde 1500’den fazla konferans gerçekleştirdi. Bu konferansların amacı, daha fazla kişiye dokunup, yüksek bina konusunda bilgi birikimi sahibi olmak isteyenleri bir araya getirip sektörün gelişimine katkıda bulunmak. 2023’te CTBUH liderlerinin katılımı ile Frankfurt’ta gerçekleştirilen zirvede yapılan sunum ve oylama sonucu ‘2024 Avrupa Konferansı’nın İstanbul’da yapılması kararlaştırıldı. İstanbul’un, Avrupa’daki en fazla gökdelene sahip şehir olduğu ve tamamlandığında Avrupa’daki en yüksek binaya ev sahipliği yapacağı düşünüldüğünde önümüzdeki yıllarda farklı konferanslar için de İstanbul’un tercih edilmesi bekleniyor. İstanbul’daki konferansın iklim değişikliği çağında risklerin azaltılması ve daha güvenli yoğun şehirlerin inşa edilmesi üzerine olması planlanıyor. Konferans ülkemizdeki inşaat sektöründeki projeleri ve firmaları globalde tanıtmak için de çok iyi bir fırsat olacak.
Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi Türkiye Temsilcisi, Danışma Kurulu Üyesi ve Geleceğin Liderleri Global Başkanı İlayda Öner ile yüksek binaları ve şehirleşme konularını konuştuk.
Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi hakkında bilgi verir misiniz? Kurulma amacı ve faaliyet alanları neler?
Yüksek binalar ve sürdürülebilir şehirlere odaklanan, dünyanın önde gelen kar amacı gütmeyen kuruluşlarından biri olan Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi (CTBUH), 1969 yılında Lynn S. Beedle tarafından ABD’deki Lehigh Üniversitesi'nde kuruldu. Dünyanın hemen hemen tüm ülkelerinde inşaat endüstrisi sektörlerinde çalışan iki milyondan fazla profesyoneli bünyesinde barındırıyor. Çok disiplinli bir endüstriyi bir araya getiren konseyimiz; yüksek bina tasarımıyla ilgili projeleri araştırmak için dünyanın dört bir yanındaki yüksek öğretim kurumlarıyla birlikte çalışıyor. Diğer yandan yüksek binaların planlanması, tasarımı ve inşaatının tüm yönleri üzerine çalışırken, en iyi ve en yeni uygulamalar hakkında bilgi paylaşıp, verileri takip ederek raporluyor. Binaların resmi yüksekliği konusunda otorite olarak kabul edilen CTBUH, endüstrideki kritik konuları araştırıyor, üstün kentsel başarıları takdir ediyor ve yoğun kent çözümlerini savunuyor. Bu noktada öncelikli amacımızın bilgi yayma ve iş ağı oluşturmak olduğunu söyleyebilirim. Bu misyonu sürdürmek adına çeşitli konularda dünya çapındaki profesyoneller ile oluşturulan kurullar, komiteler sayesinde araştırma çıktılarını paylaşıyor, konferanslar, ödül programları ve çeşitli yarışmalar düzenliyoruz. Globalde oldukça etkin olan konseyimizin binaların yükseklik kriterlerini belirleyip “En Yüksek” unvanını dağıtan bir dernek olduğunu da eklemek isterim. Yüksek Bina + Şehircilik Veri Tabanı sayesinde bilgi ağımızı profesyoneller ile paylaşıyor ve değer yaratma hassasiyetle çalışmalarımıza devam ediyoruz.
Şehirlerin geleceğiyle ilgili dünya çapında ne gibi çalışmalar gerçekleştiriyorsunuz?
Nüfus artışı, büyük şehirlere yönelim ve gelişen sosyal imkanlar, büyük metropol bölgelerde yoğun nüfuslu yerleşimleri artırıyor. Konsey olarak artan kentsel yoğunluğun ve dikey büyümenin, özellikle kitlesel kentleşme ve iklim değişikliğinin dünya çapında artan etkileri karşısında nasıl daha sürdürülebilir ve sağlıklı şehirleri destekleyebileceğini araştırıyoruz. Doğru malzeme kullanımının yanı sıra, tamamen sürdürülebilir ve sağlıklı şehirler oluşturmak için inşaat yapım metotlarının ve proje tasarımlarının da inovasyonlarla birlikte geliştirilmesi gerekiyor. Bu yönde de çeşitli inovasyonların inşaat sırasında kullanılmasının, enerji verimliliğinin artması, karbon emisyonunun azaltılması, inşaat sürecinin kısaltılması gibi etkilerini araştırıyoruz. Sektörde lider şirketler ile yürüttüğümüz bu araştırmalar, gelecekteki yüksek binaların tasarım, yapım ve işletme aşamasına ışık tutuyor.
Yüksek binalar ekonomiye nasıl bir katma değer yaratıyor? Örneğin önde gelen yüksek binaların çevreye ve yatırımın geri dönüşüne olan etkisini aktarır mısınız?
Yüksek binaların ekonomiye ve çevreye yarattığı katma değer kuşkusuz oldukça fazla. Örneğin Birleşik Arap Emirlikleri’nin gözdesi Dubai’de 2010 yılında açılan Burj Khalifa, mimari olarak 828 metre yüksekliğinde ve kentin simgesi haline gelmiş kilit bir yapı. Yapının maliyeti yaklaşık 1.5 milyar dolar olarak hesaplanırken sadece izleme terasının yıllık ortalama 150 ila 200 milyon dolar arasında bir getirisi olduğunu görüyoruz. Kendine birçok gelir kapısı yaratan bu yapının etrafında geliştirilen projelerle oluşturulan turistik atmosfer, alışveriş merkezlerini ve restoranları da gözde noktalar haline getiriyor. Bir araştırmaya göre, Burj Khalifa’yı manzarasında gören bir evin satış fiyatı, benzer evlere göre ortalama yüzde 14 daha fazla. Altını çizmemiz gereken bir diğer önemli nokta ise bu gibi simge yapıların bazı şehirleri dünya haritasında parlatıyor olması. Bir diğer deyişle sadece Khalifa’nın değerinden ötürü Dubai’ye gösterilen ilgi ve literatürdeki yerinin eskisinden çok farklı olduğunu söyleyebilirim. Peki bu örnekler sadece Dubai ile mi sınırlı? Elbette ki hayır! Asya ülkelerinin de yüksek binaları ekonomik kalkınma politikalarının önemli bir parçası halinde kurgulayarak özel alanlar oluşturmak, doğrudan yabancı yatırım çekmek, turizmin yanında ülkelerini dünya haritasında dikkat çekici hale getirmek için özel bir çaba içerisinde olduğunu görüyoruz. Bu noktada, az kullanılan ve eski bir askeri alana ait olan arazi üzerine inşa edilmiş Taipei 101 Binası’nın günümüzde Xinyi Planlama Alanı’nın kalbi olarak görüldüğünü ve inşa edildiği bölgeye yarattığı ekonomik ve çevresel değeri vurgulamak gerekir.
Yüksek binalar kullanıcılarına kattığı değerin yanında;
• Artan iş uzmanlığı fırsatı
• Sektör içi ve sektörler arası bilgi yayılımı
• Benzer ürünler sunan çok sayıda firmanın varlığının yarattığı daha fazla rekabet, yenilik ve verimlilik
• İşverenlere geniş seçenekler sunan ve uzman becerilere sahip personeli işe alma fırsatı sunan daha büyük işgücü piyasaları
• Daha büyük pazarlara hizmet vererek yaratılan ölçek ekonomileri gibi yararlar da sunar.
Sürdürülebilirlik açısından ise yüksek bina tasarımlarının faydalarını operasyon verimliliği, kullanım çeşitliliği, bina formu, ölçek ekonomileri, inovasyon ve altyapı olarak sıralayabiliriz.
Yüksek binalar açısından Türkiye’deki durum nedir?
Doğru bir planlama ve altyapı çalışması ile birlikte geliştirilirse, yüksek binaların Türkiye için çok elverişli olacağını düşünüyorum. Operasyonu verimli bir biçimde yapılan, sürdürülebilirlik kıstaslarına dikkat edilen bir yüksek binada aynı zamanda daha verimli bir çalışma ortamı yaratmak mümkün olacağı için iş kalitesi de arttırılabilir. Türkiye, 150 metre üstü 67 gökdelen ile Avrupa’da gökdelen sayısı bakımından ilk sırada yer alıyor. En yakın takipçisi ise 51 gökdelen ile Rusya ve 33 gökdelen ile İngiltere. Diğer yandan 2017 yılında yapımı tamamlanan Skyland İstanbul kuleleri, 2024 yılı itibari ile Türkiye’nin en yüksek binası unvanını İstanbul Finans Merkezi’nde bulunan TCMB Merkez Bankası kulesine bırakacak. TCMB Merkez Bankası Kulesi 353,9 metre uzunluğuyla sadece Türkiye’nin değil, Avrupa’nın da en yüksek binası olacak. Bir sonraki en yüksek bina hangisi olacak henüz bilmiyoruz, ancak biz CTBUH olarak orada olacağız.
Her yıl dünyanın farklı bir ülkesinde zirve gerçekleştiriyorsunuz. 2024’te Türkiye’de gerçekleştireceğiniz zirvenin önemi ve içeriği ne olacak?
Yüksek Binalar ve Kentsel Habitat Konseyi, ödül törenleri dahil olmak üzere dünyanın farklı ülkelerinde 1500’den fazla konferans gerçekleştirdi. Bu konferansların amacını daha fazla kişiye dokunarak, yüksek bina konusunda bilgi birikimi sahibi olmak isteyen insanları bir araya getirip sektörün gelişimine katkıda bulunmak olarak özetleyebilirim. 2023 yılında CTBUH liderlerinin katılımı ile Frankfurt’ta gerçekleştirilen zirvede yapılan sunum ve oylama sonucu ‘2024 Avrupa Konferansı’nın İstanbul’da yapılması kararlaştırıldı. İstanbul’un, Avrupa’daki en fazla gökdelene sahip şehir olduğunu ve tamamlandığında Avrupa’daki en yüksek binaya ev sahipliği yapacağını düşünürsek, önümüzdeki yıllarda farklı konferanslar için de İstanbul’un tercih edileceği sonucuna varabiliriz. İstanbul’daki konferansımızın iklim değişikliği çağında risklerin azaltılması ve daha güvenli yoğun şehirlerin inşa edilmesi üzerine olmasını planlıyoruz. Diğer yandan bu konferansın ülkemizdeki inşaat sektöründeki projeleri ve firmaları globalde tanıtmak için de çok iyi bir fırsat olacağına inanıyorum.
