Küresel çapta talep daralmasıyla baş etmeye çalışan ihracatçı, navlun fiyatlarının düşmesiyle Uzak Doğu'nun çetin rekabetine çözüm arıyor. İhracatçılar, enerjide indirimin devam etmesini, özel kur uygulaması ve bazı ürünlerde Çin'e kota gelmesini bekliyor.
08 - 21 Ocak 2023 tarihli sayıdan
Tüm zorluklarla 2022 yılını 254 milyar doların üzerinde kapatan Türkiye, bu yıl ihracatta daha çetin şartlarla mücadele edecek. Bir yanda daralan talep, enerji ve işçi maliyetleri, diğer tarafta ise düşen navlun fiyatlarıyla Çin başta olmak üzere artan Uzak Doğu etkisi ihracatta çözüm arayışlarını da hızlandırdı.
Çin Batı Amerika navlunları 4 bin dolar, Asya-Avrupa navlun fiyatları ise 7 bin 500 dolar seviyesinde olurken, ihracatçı navlun fiyatlarında yükseliş beklemiyor.
Bu noktada ihracat koşullarını daha rekabetçi hale getirmek üzere yılbaşında sanayide kullanılan elektrik ve doğal gaz fiyatında yapılan indirimler moral olurken, indirimlerin yetersiz kaldığı ifade ediliyor.
Sert rekabete karşı enerji fiyatlarında indirimin sürmesi talep edilirken, demir- çelik sektörlerinde ise Uzak Doğu etkisine karşı belli ürünler özelinde kota talep ediliyor. Özel kur uygulaması talebinde bulunan tekstil ve hazır giyimcilerin yanı sıra züccaciye ihracatçıları ise Eximbank kredilerine daha kolay erişim bekliyor.
ENERJİDE DAHA FAZLA İNDİRİM TALEBİ
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile bir araya gelen tekstil ve hazır giyim sektör temsilcileri, henüz çerçevesi netleşmeyen özel kur koruması talebini bakanlık yetkililerine ilettiler. Ancak Ekonomist olarak bakanlıktan edindiğimiz bilgiye göre bu konuda bir çalışma olmadığı ifade edildi.
Öte yandan ihracatçıya bir nebze moral olan enerji indirimlerinin ise devamının gelmesi bekleniyor. Son indirimle 20 cente gerileyen enerji fiyatının, rakip ülkelerde hala 7 cent civarında olduğuna işaret eden ihracatçılar, son bir yılda yüzde 400 zammın olduğunu ve bu indirimin çok anlamlı olmadığını söylüyorlar.
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, rekabet gücünün korunabilmesi için enerjide bir bu kadar daha indirim beklediklerini açıkladı. Ayrıca ihracatta büyük hedeflerin gerçekleşmesi için Eximbank ve Merkez Bankası'nın bu süreçte uzun vadeli finansman kredileriyle ihracatçılara daha çok katkı vermesi gerektiğini belirtiyor.
Diğer taraftan çalışan başına maliyetin yemek ve servisle beraber 750 doları geçtiğini aktaran sektör temsilcileri, bunun rekabet koşullarını zorladığını aktarıyor. Navlunun düşmesi ile Uzak Doğu'nun yeniden rekabetçi hale geldiğine işaret eden İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Başkanı Ahmet Öksüz ise tüm bu olumsuz koşullara karşı özel kur uygulanması gerektiğini belirtiyor.
Toplum ve yönetimde kur seviyesini yüksek olduğu algısına karşılık reel sektör açısından durumun böyle olmadığını aktaran Öksüz, bakan ve ekibine bu yöndeki önerilerini sunduklarını kaydediyor.
ÇELİKTE BAZI ÜRÜNLERE KOTA BEKLENTİSİ
2021 yılında 40 milyon ton çelik üretimiyle Almanya'yı geçerek Avrupa'da ilk sıraya yerleşen Türkiye geçen yıl ise ciddi bir düşüş yaşadı. 2022'yi en az yüzde 10 düşüşle kapatan sektör bu yılda da umutlu değil. Tonu bin 400 dolarlara kadar çıkan sıcak rulo fiyatlarının şimdi 800 dolara kadar indiğini aktaran sektör temsilcileri, bu yıl Çin etkisiyle çelik satış fiyatlarının daha da düşeceğine işaret ediyor.
İTO Demir Çelik Sektörü Meclis Üyesi ve Yükselen Çelik İcra Kurulu Başkanı Barış Göktürk, "Çin belası geliyor. Pandemi nedeniyle aşırı korumacı bir yaklaşım varken, şimdi reel olarak geri dönüyorlar. Bu çelik fiyatlarında satışı fiyatlarının aşağı doğru baskılanması anlamına geliyor.
Çin etkisiyle sıcak rolü ton fiyatının 600 dolarlara kadar inebileceğini öngörüyorum" diyor. Çine karşı kota bir konabileceğini dile getiren Göktürk, GTİP koduna göre özel kotalar konmasının belli ürünlerde ihracatçının lehine olabileceğini iletiyor.
Göktürk şunları aktarıyor: "Bunu söylemeye de korkuyorum. Hepsine birden kota gelmesinden söz etmiyorum. Kalıp çeliği veya paslanmaz çelik Türkiye'de yeterli üretimi yoktur ve ihtiyaçtır. O nedenle kota konmamalı. Ama üretimi yüksek yassı çelik gibi gruplarda korumacı bir politika izlenebilir."
Çelikte Avrupa ve iç talep kaynaklı bir yavaşlama olduğunu belirten Göktürk, demir-çelik sektörüne getirilen KVD tevkifatı konusunda ise bakanlıktan bir adım atılmasını beklediklerini anlatıyor. Yüzde 18 ile alıp yüzde 9 KDV ile satış yaptıklarını ileten Göktürk, bu konuda Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bir mektup yazdıklarını ve zorlayıcı KDV düzenlemesinin gözden geçirilmesini talep ettiklerini iletiyor.
Bu noktada Türkiye'nin fırsatlarına dikkat çeken İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Çetin Tecdelioğlu ise enerji dönüşümünün Çin'e göre daha az maliyetli ve daha kolay olacağını aktarıyor.
Bu sürecin iyi yönetebilmesi durumunda Yeşil Mutabakatta AB'nin birinci tedarikçisi olunabileceğini dile getiren Tecdelioğlu şunları söylüyor: "Gerçekçi olmak gerekirse Çin'in fiyat politikasıyla yarışmamız mümkün değil ama ürün kalitesiyle ve yeşil enerji sayesinde onlarla rekabet edebileceğimize inanıyorum."
Avrupa ve ABD başta olmak üzere küresel talepteki yavaşlamanın 2023'te de devam edeceği öngörüldüğünü belirten Türkiye Ayakkabı sanayicileri Derneği Başkanı (TASD) Başkanı Berke İçten ise, "2023'ün ilk çeyreği kısmen iyi geçebilir ancak ikinci çeyrekten itibaren siparişlerde önemli oranlarda düşüş olmasından endişe ediyorum" diyor.
"YATIRIMLAR DOĞRU YERE YAPILMALI"
Geçen yılı 4 milyar dolar ihracatla kapatan armatür sektörü de küresel resesyonla birlikte Çin'in rekabetçi fiyat politikasından endişeli. ARMATÜR Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Turhan, navlun fiyatlarının da düşmesinin etkisiyle Çin'in yeniden devreye girdiğini aktarıyor.
Turhan, siparişleri Çin'e kaptırmamak için firmaların artık eskisi gibi daha fazla üretip daha uzun vadeli satmak yerine daha az üretip daha kısa vadede satmayı tercih ettiklerini belirtiyor.
Ev ve Mutfak Eşyaları Sanayicileri ve İhracatçıları Derneği (EVSİD) Başkanı Talha Özger ise küresel bir resesyon riski ve Çin'in yeniden oyuna dahil olduğu bir senaryosuna karşı birim değere odaklandıklarını kaydediyor.
BARIŞ DİLLİOĞLU / UTİKAD YÖNETİM KURULU BAŞKAN YRD. “ORTA VADEDE ARTIŞ BEKLENMİYOR”
“Global ekonomik durum, siyasi krizler, savaşlar ve kısıtlamalar geleceğin öngörülmesini zorlaştırsa da navlun fiyatlarının kısa-orta vadede artması beklenmiyor.
Sektörel nedenler dışında global enflasyon ve faiz verileri, siyasal krizler ve enerji krizi artık dünyada her sektörü yakından ilgilendiren ve takip edilmesi gereken göstergeler olarak öne çıkıyor. Mevcut küresel belirsizlik ortamında gündemin dinamik ve doğru şekilde takip edilebilmesi yapılacak ufak bir öngörü için bile büyük önem taşıyor.”
BURAK ÖNDER / EVSİD KURUCU BAŞKANI “VADELİ SATIŞLARA SINIRLAMA GETİRİLMESİ RAHATLATIR”
“Türkiye'de özel sektörün her zaman bir işletme sermayesi problemi de var. Bu durum firmaların kurulmasından başlayan bir süreç. Ham maddede hep ithalata dayalıyız.
Her döviz şokunda sanayici ve üreticinin işletme sermayesi eriyor. Yurt içi satışlarda uzun vadeli satışlar nedeniyle de işletme sermayemizin bir kısmını müşterilerimizi finanse etmekte kullanıyoruz.
Oysa ki vadeli satışlara AB'de olduğu gibi bir sınırlama getirilebilirse bu sanayici için rahatlatıcı olacaktır. Diğer taraftan elimizdeki kıt kaynaklarla, ülkemizin ekonomik modeline uygun finansman politikalarını geliştirmek, KGF ve Eximbank imkanlarını artırmak önümüzdeki süreç için çok önemli."
