Yeni ekonomi yönetiminin göreve geldiği ilk ay olan Haziran 2023 dönemine ilişkin enflasyon verileri açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre; tüketici fiyatları aylık bazda yüzde 3,92 artarken, yıllık enflasyon yüzde 39,59'dan yüzde 38,21'e geriledi. Üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) ise aylık yüzde 6,50 artarken, yıllık yüzde 40,42'ye düştü.
Böylelikle son 18 ayın en düşük enflasyonu kayıtlara geçmiş oldu. Piyasa beklentilerinin altında gerçekleşen enflasyon verisi TÜİK hesaplamalarına ilişkin bazı soru işaretlerini de yeniden gündeme getirmiş oldu.
TÜİK verilerine göre; TÜFE'deki değişim 2023 yılı haziran ayında bir önceki aya göre yüzde 3,92, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 19,77, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38,21 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 59,95 olarak gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 67,22 ile lokanta ve oteller oldu.
Aylık en az artış gösteren ana grup ise yüzde 14,76 ile konut oldu. Aylık bazda artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 11,13 ile alkollü içecekler ve tütün olarak gerçekleşti. Onu yüzde 7,96 ile ulaştırma ve yüzde 4,32 ile lokanta ve oteller izledi.
HAYAT PAHALILIĞI ARTACAK
28 Mayıs seçimlerinin hemen ertesinde yükselişe geçen döviz kurları, son bir ayda yaklaşık yüzde 30 arttı.Bu nedenle haziran ayı ÜFE'nin yüzde 6,5 olarak açıklanmış olması ile haziran ayında olmasa da önümüzdeki aylarda döviz kurlarının ÜFE ve TÜFE'ye olan geçişkenliğini görmek durumunda kalacağız.
Yani yıl sonuna doğru enflasyonda yüzde 50 civarını görmek şaşırtıcı olmayacak ki bu da bize 2024'te de en önemli gündem maddelerimizden birinin yüksek enflasyon olacağını gösteriyor.
Bununla birlikte, TÜİK'in açıkladığı resmi enflasyon verilerinin gerçeği yansıtmadığına ilişkin eleştiriler ise her geçen gün artıyor. Bir grup akademisyen tarafından kurulan Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) her ay, kendi hesapladığı enflasyon oranını açıklarken, açıklanan oranlar ile TÜİK'in açıkladığı enflasyon verileri arasındaki uçurum tartışmalara neden oluyor.
Haziran ayına ilişkin enflasyon verisini TÜİK'ten iki gün önce, 3 Temmuz Pazartesi günü açıklayan ENAG'ın hesaplamalarına göre, Tüketici Fiyat Endeksi haziran ayında yüzde 8,54 arttı ve yıllık yüzde 108,58 olarak gerçekleşti. Ocak-Haziran dönemi enflasyon oranı ise yüzde 50,53 oldu.
İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, İstanbul'da perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi'ne göre ise yıllık bazda incelendiğinde, değişim oranı perakendede yüzde 55,19, toptan fiyatlarda ise yüzde 64,27 olarak gerçekleşti.
"MEVCUT POLİTİKAYLA SORUN ÇÖZÜLEMEZ"
"Merkez Bankası'nın 2023 sonu ve 2024 yılı için açıkladığı hedeflerin dışında bir enflasyon patikasına girildi. Haziran ayında enflasyondaki düşüş bizi şaşırtmasın. Çünkü kurlardaki yükselişin enflasyona yansıması çok düşük gözüküyor.
Önümüzdeki aylarda kur artışının bu seviyelerde kalması veya daha yüksek seviyeleri görmesi durumunda, döviz kurundaki artışın enflasyona yaklaşık yüzde 10 ila 15 arasında bir etkisi olacak. Böylelikle yıllık enflasyon yıl sonunda yüzde 50'lere dayanacak. Döviz kurundaki problemi çözemediğimiz sürece, enflasyon sorununu da kısa vadede ya da orta vadede çözmemiz mümkün değil."
