İş kurmak ya da işletmenize yeni sermaye desteği bulmak artık hiç de zor değil. TÜBİTAK, KOSGEB, Avrupa Birliği, Türkiye Teknolojiyi Geliştirme Vakfı, kalkınma ajansları gibi birçok kurum ve kuruluş girişimcilere ve girişimci adaylarına yüzbinlerce TL'lik geri ödemesiz destek veriyor.
AYŞEGÜL SAKARYA
[email protected]
BURCU TUVAY
[email protected]
Hemen hemen her sektörü kapsayan hibeler, yeni dönem destekleriyle binlerce girişimciye sermaye sağlayacak. Sermaye bulamamak tüm girişimcilerin ortak problemi. Pek çok girişimci nitelikli projesinin olduğunu söylüyor ancak bu proje için sermaye bulamadığından yakınıyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Projenize güveniyorsanız rafa kaldırmanıza gerek yok. Türkiye’de, Avrupa Birliği uyum süreci ile birlikte kullanıma sunulan hibeler girişimcilere ve girişimci adaylarına milyonlarca dolarlık destek sağlıyor.
Dünyanın pek çok ülkesinde girişimciler, projeler oluşturarak devletten geri ödemesiz ya da başka bir deyişle hibe şeklinde destekler alabiliyorlar. Bu hibeler sayesinde yeni iş kuruyor ya da işletmelerine sermaye oluşturabiliyorlar. Türkiye’de de geri ödemesiz destekler sayesinde genç girişimciler projelerini iş modeline çevirebiliyor.
Hibe almak için yatırımınızın maliyetinin büyük ya da küçük olması önemli değil. Hemen hemen her sektöre yönelik olarak hibe bulmak mümkün. Çiftçiden girişimciye, KOBÎ’lerden üniversitelere, belediyelerden sivil toplum kuruluşlarına kadar her kesim bu hibelerden yararlanabiliyor.
TÜBİTAK, KOSGEB, Avrupa Birliği, Türkiye Teknolojiyi Geliştirme Vakfı, kalkınma ajansları gibi birçok kurum ve kuruluş, girişimciyi desteklemek adına geri ödemesiz yüzbinlerce TL’lik hibe veriyor. Kapak haberimizde hibe veren kuruluşların verdikleri destekleri, bu desteklerden nasıl yararlanabileceğinizi, yeni dönem hibelerini araştırdık.
700 MİLYONTL AYIRDI
KOSGEB, yeni dönemde işletmelere, girişimcilere, KOBİ’lere yönelik projeleri olan meslek kuruluşlarına ve işletici kuruluşlara, KOBİ Proje Destek Programı, KOBİGEL - KOBİ Gelişim Destek Programı, Tematik Proje Destek Programı, Girişimcilik Destek Programı, AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı, İşbirliği - Güçbirliği Destek Programı ve Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı, Uluslararası Kuluçka Merkezi ve Hızlandırıcı Destek Programı başlıkları altında destekler sağlıyor.
KOSGEB’in verdiği desteklerden 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 40 milyon TL’yi aşmayan işletmeler yararlanabiliyor. İmalat sanayi, hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ’lere hibe desteklerinde öncelik tanınıyor.
İlk adım olarak işletmelerin KOSGEB’in kurumsal internet sitesinden başvuru yaparak veri tabanına kayıt yaptırmaları gerekiyor. Daha sonraki işlemler ise 81 ilin tamamında yer alan KOSGEB müdürlükleri tarafından yürütülüyor. Bu merkezlerde her işletmeyle ilgili işlemleri yürüten ve birebir hizmet veren KOBİ uzmanları bulunuyor.
KOSGEB Başkanı Recep Biçer, KOSGEB Veri Tabanı’na kaydedilen işletme sayısının 800 bini aştığını söylüyor. 89 bin işletmeye 2010 yılından bugüne kadar 1,4 milyar TL’si hibe olmak üzere yaklaşık 1,5 milyar TL destek ödemesi yapıldığının altını çizen Biçer, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Ayrıca, 2003 yılından bugüne kadar KOSGEB KOBİ Finansman Destek Kredileri kapsamında 216 bine yakın işletmeye yaklaşık 11,9 milyar TL hacminde kredi kullandınldı.
Söz konusu kredilere ilişkin oluşan yaklaşık 1,1 milyar TL tutarındaki faiz, KOSGEB tarafından karşılandı. KOSGEB'e 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile geri ödemesiz destekler için 700 milyon TL, kredi faiz destekleri için 93 milyon TL ve geri ödemeli destekler için 177 milyon TL ödenek tahsis edildi.”
İLERİ TEKNOLOJİYE DESTEK
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), 1991’den bu yana KOBİ’ler başta olmak üzere özel sektör kuruluşlarına inovasyon ve teknoloji altyapısının geliştirilmesine ve rekabetçiliğin artırılmasına yönelik çeşitli destekler sağlıyor. Bu kapsamda, finansal desteklerin yanı sıra gerekli altyapıların ve işbirliği ağlarının oluşturulması gibi hızlandırıcı faaliyetler ve hizmetler de TTGV’nin destekleri içinde önemli bir yer tutuyor.
Bugüne kadar Dünya Bankası ve Ekonomi Bakanlığı programları ile yaklaşık bin AR-GE projesine 400 milyon dolar aktardıklarını ifade eden İleri Teknoloji Projeleri (İTEP) Destek Programı Yöneticisi Evren Bükülmez, İTEP’e başvuran firmaların projelerinin toplam bütçesinin yüzde 50’sini TTGV’nin desteklediğini belirtiyor. Kalan yüzde 50’sini ise firma kendi imkanlarıyla sağlıyor.
Projelere sağladıkları desteğin 250 bin ile 3 milyon dolar arasında değiştiğini vurgulayan Bükülmez, “Birden fazla kuruluş ortak proje başvurusunda da bulunabiliyor. İTEP ile ilgili bundan sonraki en önemli hedefimiz çeşitli işbirlikleri ile programlarımızın ölçeğini ve etkisini artırabilmek” diye konuşuyor.
TÜBİTAK'IN UYGULAYICILARI VAR
TÜBİTAK ise bazı desteklerinde süreçleri kolaylaştırmak için uygulama süreçlerini farklı kurumlara devrediyor. BiGG - SEA, TÜBİTAK BiGG programına başvurmak isteyen girişimcilerin başvurularını kabul eden ve girişimcilere ücretsiz ön kuluçka hizmetleri veren resmi uygulayıcılardan biri. BİGG programında destekler yerli ve yabancı muadillerinden farklı, yenilikçi ve özgün yönleri bulunan teknoloji tabanlı iş fikirlerine veriliyor.
2015 yılında 500'den fazla iş fikri başvurusu alan BiGG - SEA, bu başvurular arasından belirlediği girişimcilere birebir mentorluk, iş modeli geliştirme, iş modelinden iş planına geçiş ve yatırımcı sunumu hazırlama desteği sundu. TÜBİTAK, bu programda girişimcilere en fazla 18 aya kadar olan projeleri için 150 bin TL'ye kadar hibe veriyor.
AB FONLARI
Hibelerin en önemli sacayaklarından birini de Avrupa Birliği’nin (AB) vermiş olduğu fonlar oluşturuyor. AB, üye devletlerin gerek ekonomik ve sosyal gelişmelerine destek olmak gerekse AB çapında ülkeler ve bölgeler arası gelişmişlik farklarını gidermek amacıyla belirli alanlarda ve farklı faydalanıcı kitlelerine yönelik olarak hibe, kredi, ağ yaratma, iyi uygulamaların değişimi gibi çeşitli alanlarda destekler sağlıyor.
Bu destekler, çok yıllı mali çerçeve olarak bilinen yedi yıllık bütçe dönemleri öncelikleri ve yine belirli dönemlerde yenilenen Avrupa Komisyonu hedefleri ile uyumlu olarak farklı fon ve programlar aracılığıyla veriliyor. Yeni dönemde AB’nin KOBİ politikaları, Avrupa Komisyonu İç Pazar, Sanayi Girişimcilik ve KOBİ’ler Genel Müdürlüğü tarafindan yürütülüyor.
AB, kendi üyelerine sunduğu bu tür imkânları üyelik müzakerelerine başlayan aday ülkelere yönelik geliştirdiği Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument for Pre-accession Assisstance - IPA) altında topladı. Bu imkanlar, AB’nin kendi içerisinde uyguladığı fonların birer yansıması şeklinde uygulanıyor.
Sosyal Bölgesel ve Yenilikçi Politikalar Başkanlığı Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı Başkanı Kayhan Özüm, vatandaşların, işletmelerin, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurumlarının AB programlarına katılabildiğini söylüyor.
Programların önemli bir bölümü için başvuruların doğrudan Avrupa Komisyonu’na gönderildiğini ve değerlendirmenin bağımsız uzmanlar tarafından yapıldığını ifade eden Özüm, şu bilgileri veriyor: “Ülke merkezli bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme yapılıyor.
AB programlarının temel amacı işbirliğinin geliştirilmesi olduğu için, başvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden ortakların olması şart. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü yatırım içermeyen projelere (kültürel faaliyetler, personel değişimi, araştırma projeleri, bilgi paylaşım projeleri gibi) veriliyor.
Bazı AB programları aday ülkelerin katılımına açık. Türkiye, 2002 yılında imzalanan bir çerçeve anlaşma sayesinde aday ülkelere açık olan AB programlarına katılım sağlıyor.”
REKABETÇİLİK VE YENİLİK
AB fonları çerçevesinde Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA), AB üyelik sürecine ilişkin reform çalışmalarını desteklemek amacıyla aday ülkelere yönelik AB tarafından oluşturulan bir mekanizma. 2007-2013 döneminde ülkemize yaklaşık 4,7 milyar Euro, 2014-2020 dönemi için ise yaklaşık 4,4 milyar Euro tutarında kaynak ayrıldı. IPA’nın ‘Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamında KOBİ’ler doğrudan yararla-nıcı olarak tanımlanıyor.
IPA’nın 2014-2020 yıllarını kapsayan ikinci dönemi, birinci dönemin devamı niteliğinde, yine Türkiye’nin AB müktesebatına uyum ve uygulaması ile ekonomik ve sosyal uyuma yönelik kapasitenin oluşturulması hedefleri çerçevesinde yürütülüyor.
Bu alana ayrılan bütçe 344,4 milyon Euro. Bu çerçevede, KOBİ’lere yönelik imkanlar yeni dönemde Rekabetçi-lik ve Yenilik Sektörel Operasyo-nel Programı (RYSOP) bünyesinde ‘Özel Sektörün Geliştirilmesi’ ve ‘Bilim, Teknoloji ve Yenilik’ alanları altında kullandırılacak. ‘Özel Sektörün Geliştirilmesi’nin yararlanıcıları kamu ve/veya kâr amacı taşımayan kurum ve kuruluşlar. Burada kamu ve özel sektör ortaklığının artırılması amaçlanıyor.
‘Bilim, Teknoloji ve Yenilik’ eylemi altında yer alan ‘Araştırma ve Geliştirme’ ile ‘Teknoloji Transferi ve Ticarileştirme’de ise KOBİ’lerin yenilik yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi yoluyla, sanayinin bilim, teknoloji ve yenilikle bağlantısını destekleyerek ulusal yenilik ekosisteminin işlevselliğinin geliştirilmesi hedefleniyor. Yürütücü kurum, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı.
İSTİHDAM VE EĞİTİME HİBE
2014-2020 IPA döneminde uygulanacak ‘İstihdam, Eğitim ve Sosyal Politikalar Sektörel Operasyonel Programı’ndan KOBİ’ler de yararlanabilecek. İstihdam kapsamında KOBİ’ler için iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistem ve modelinin kurulması gibi alanlardaki faaliyetlerin desteklenmesi hedefleniyor.
Bu kapsamda KOBİ’lerin işyerlerinde düzgün işlerin teşviğine yönelik faaliyetler desteklenebilecek. KOBİ’ler, ‘istihdamın ve istihdam edilebilirliğin artırılması’ başlığı altında da desteklenebiliyor. Eğitim ve öğretimin kalitesinin yükseltilmesi ve bu yolla özellikle KOBİ’lerde eğitim ve istihdam bağlantısının güçlendirilmesi hedefleniyor.
Kayhan Özüm, “KOBİ’ler ve özel sektör bu programdan yararlanabiliyor. ‘Ulusal yeterlilikler sisteminin güçlendirilmesi ve hayat boyu öğrenme ve uyum yeteneğinin teşviki’ faaliyeti altında ise yenilikçi ve sürdürülebilir iş organizasyonları, KOBİ’lerin kurumsallaşması, işçi ve işverenler için sürekli eğitimler ve yeni teknolojilerin kullanımının teşviki finanse edilebiliyor” diyor. Programın toplam bütçesi 435 milyon Euro. Yürütücü kurum ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
UFUK 2020 PROGRAMI
Ufuk 2020 Programı, bilimsel araştırmaları ve yenilikçilik faaliyetlerini 2014-2020 yılları arasında tek bir çatı altında toplayan bir program. ARGE ve yenilik tabanlı projeleri ve bilim insanlarının AB düzeyinde hareketliliğini destekliyor. Program altında AR-GE ve yenilik yatırımlarına yönelik finansal destekler ile danışmanlık hizmetleri veriliyor.
Programdan, sanayi kuruluşları, KOBİ’ler, KOBİ birlikleri, üniversiteler, araştırma enstitüleri, araştırma merkezleri, kamu kurumları, STK’lar, uluslararası organizasyonlar, bireysel araştırmacılar faydalanabiliyor. Programın KOBİ’lere yönelik olarak bir KOBİ aracı bulunuyor.
Araştırma ve yenilik faaliyetlerinde danışmanlık, fizibilite analizi, prototip geliştirme destekleri veriliyor. Ufuk 2020 Prog-ramı’nın merkezi hibelerinin büyük kısmı Araştırma Yürütme Ajansı (REA) tarafından yönetiliyor. Türkiye’de programın koordinasyonu TÜBİTAK tarafından yürütülüyor. Programın toplam bütçesi 77 milyar Euro’yu buluyor.
YENİLİKÇİ FİKİRLERE HİBE
İşletmelerin ve KOBİ'lerin Rekabet Edebilirliği (COSME) Programı ile yenilikçi girişimlere ve fikirlere hibe veriliyor. Projenin koordinasyonu KOSGEB tarafından gerçekleştiriliyor. COSME altında finansmana erişimin kuvvetlendirilmesine, kümelenmelerin desteklenmesine, farklı sektörlerin rekabet gücünü artırmaya ve ağ yaratma faaliyetlerine yönelik desteklerin verildiği çağrılar bulunuyor.
Program kapsamında çıkılan çağrılar daha çok KOBİ’lerin rekabet güçlerinin yükseltilmesine etki eden faaliyetler ile ilgili çalışan idareler ile çatı kuruluşlara yönelik. COSME Programı’nın merkezi hibelerinin büyük kısmı KOBİ’ler yürütme Ajansı (EASME) tarafından yönetiliyor, Türkiye’deki koordinasyonu ise KOSGEB tarafından yürütülüyor.
Programın bütçesi 2,3 milyar Euro. Kayhan Özüm, Türkiye’nin farklı bölgelerinde mevcut olan 11 Avrupa İşletmeler Ağı (AİA) konsorsiyumuaracılığı ile KOBİ’lerin 54 ülkede 2 milyondan fazla KOBİ ile işbirliği içine girebildiğine dikkat çekiyor. Programın finansal araçları ise Avrupa Yatırım Fonu aracılığıyla bankalar, fon yönetim şirketleri ve mikro kredi kuruluşları.
AJANSLARIN DESTEKLERİ
İşsizlik sorununa çözüm arayan bölgesel kalkınma ajansları, hibe programlarının önemli bir parçasını oluşturuyor. Kalkınma ajanslarının hibe programları, bölgesel düzeyde kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmeyi, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamayı ve yerel potansiyeli harekete geçirmeyi hedefliyor. Kalkınma ajansları tarafından sağlanan destekler teknik destek ve mali destekler olarak ikiye ayrılıyor.
Doğrudan finansman destekleri, proje teklif çağrısı, güdümlü proje desteği ve doğrudan faaliyet desteği şeklinde uygulanıyor. Mali Destek Programı, başvuru sahiplerinin, önceden belirlenen konu ve koşullara uygun olarak proje teklifi sunmaya davet edilmesi olarak ifade ediliyor.
Doğrudan Faaliyet Desteği ise ajansın bölgesel kalkınmaya yönelik belirlenen öncelikler doğrultusunda tanımlanan faaliyetlere proje teklif çağrısı yapmaksızın sağladığı mali destek türü. Bölgenin yenilikçilik ve girişimcilik kapasitesini geliştirmeye yönelik iş geliştirme merkezleri, teknoloji geliştirme merkezleri, teknoparklar gibi kuruluşların ve bunların tesislerinin kurulması amacıyla yapılacak faaliyetlere destek sağlanıyor.
Teknik Destek, bölgedeki yerel aktörlerin bölgesel kalkınma açısından önem arz eden, ancak kurumsal kapasite eksikliği nedeniyle hazırlık ve uygulama aşamalarında sıkıntı ile karşılaşılan çalışmalarına destek vermek amacıyla sağlanıyor.
Güdümlü Proje Desteği ise üretim ve ihracat kapasitesinin geliştirilmesi, sektörel çeşitlenmenin ve ihtisaslaşmanın desteklenmesi, teknolojilerin geliştirilmesi, transferi, üniversite sanayi işbirliğinin desteklenmesi, yeni hizmet ve üretim organizasyonlarının geliştirilmesi, işbirliği ağları ve değer zinciri oluşturulması, kümelenmelerin desteklenmesi gibi konuları kapsıyor.
İşletmelere verilen destek tutarı, her program için değişmekle birlikte, yüzde 25 ile yüzde 50 arasında. 2016 yılı için proje başına mali destek tutarı ise 50 bin TL ile 600 bin TL arası olarak belirlenmiş durumda.
İŞKUR'DAN ENGELLİLERE HİBE
Engellilere yönelik mesleki eğitim kursları düzenleyen İŞKUR, bu yıl kendi işini kurmak isteyen engellilere hibe desteği vermeye başlıyor. 2016 yılında 80 kurum ve kuruluştan gelen ve kabul edilen engellilere yönelik mesleki eğitim ve rehabilitasyon, işe ve işyerine uyum ile destek teknolojileri projelerine 4 milyon 735 bin TL destek veren İŞKUR, ayrıca kendi işini kurmak isteyen 125 engelliye 4,5 milyon TL kaynak tahsis etti.
Engellilerin yanı sıra eski hükümlülere yönelik projelere de destek sağlayan kurum, 23 eski hükümlünün İŞKUR'a sunduğu kendi işini kurma projesini kabul ederek, bu projeler için 338 bin TL kaynak tahsis etti. Böylece engelli ve eski hükümlüleri desteklemek için son komisyon kararıyla toplam 10 milyon TL'ye yakın kaynak aktarılmış oldu.
Söz konusu desteklere başvurmak isteyenlerin İŞKUR'un internet sayfasında (www.iskur.gov.tr) yer alan Başvuru Rehberive Formunu kullanarak hazırladıkları projeleri 10 Haziran 2016 tarihine kadar 81 ilde bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerive Hizmet Merkezlerine sunmaları gerekiyor.
HİBE ALMAK İSTEYENLER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Girişimciler her şeyden önce daha fikir aşamasındayken, yatırıma karar vermeden önce yapacakları yatırıma yönelik hibeler konusunda bilgi sahibi olmalı. Öncesinde bilgi sahibi olurlarsa ona göre daha kapsamlı ve iyi bir proje hazırlayabilir, fırsat ve avantajlardan daha iyi yararlanabilirler.
Proje konuları ile ilgili olarak hangi hibeleri alacakları konusunda KOSGEB, TÜBİTAK gibi kurum ve kuruluşların hibelerini dikkatle incemeleri gerekiyor.
Öncelikle sadece destek veya hibe alarak projeyi şekillendirmek son derece yanlış. Projenin altyapısının oturtulmuş olması gerekiyor.
1- Bu firmaların projelerini genişletmek anlamında proje bütçelerinin en az yüzde 25 oranında öz kaynaklarının olması tavsiye ediliyor.
2- Alacakları hibelere karar verdikten sonra bu hibelerle ilgili prosedürleri iyice incelemeliler. Bu konuda bir danışmanla çalışabilirler.
3- Geliştirdikleri projeyi ve bulundukları sektörü en iyi bilen şirket kendileri olduğu için projenin geliştirme sürecinin içinde olmaları gerekiyor.
Projenin bütçesi ve iş planı projeye uygun hazırlanmalı. Ayrıca destek almak isteyen şirketlerin hibe ve desteklerdeki evrakları tam olarak yerine getirmeleri çok önemli. Eksik bir imza nedeniyle işlemler gecikebiliyor.
4- Hibe alacakları kurum veya kuruluşa başvurularını yaparken alacakları hibe olmaksızın da bu yatırımı yapmakla ilgili tereddüt yaşamamalı.
KALKINMA AJANSLARINDAN NASIL HİBE ALIRSINIZ?
1- Ajanlar tarafından yılın belirli dönemlerinde mali destek programları ilan ediliyor. Program önceliklerine uygun proje fikirleri olan potansiyel başvuru sahipleri mali destek programlarına başvuru yapabiliyor.
Ajansa proje başvuruları ilk olarak Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi KAYS) üzerinden yapılıyor. Buradaki başvuru formu proje kurallarına göre doldurularak sisteme kaydediliyor. Daha sonra yazılı hali son başvuru tarihinden önce ajansa teslim ediliyor.
2- Proje başvuru dönemlerinde ilan edilen önceliklere uygun proje fikri olan başvuru sahipleri ajanslar tarafından ücretsiz olarak verilen Proje Yazma Eğitimi'ne katılabiliyor.
3- Bütçe kalemlerinin mümkün olduğu kadar detaylandırılması gerekiyor. Faaliyetlerde yer almayan bir bütçe kalemi, bütçe revizyonunda silinebiliyor.
4- Projenin uygulanabilmesi için gerekli izin ve ruhsatların temin edilmiş olması gerekiyor. Örneğin projeniz ÇED gerektiriyorsa, bu iznin alınması veya sözleşme aşamasına kadar sürecin tamamlanması şartı bulunuyor.
5- Başvuru dönemi içerisinde gerekli belgelerin ajanslara iletilmesinin ardından proje değerlendirme süreci başlıyor.
6- Bağımsız Değerlendirici ve Değerlendirme Komitesi'nin incelemeleri sonrasında, yönetim kurulu onayı ile birlikte ajansın mali destek programları kapsamında hibe desteği almaya hak kazanan projeler belirlenmiş oluyor.
BAŞARI ÖYKÜLERİ...
PlMl İHRACATLA BÜYÜYECEK
Prof. Dr. Emin Anarım ve Dr. Tolga Kurt'un 2009 yılında teknoloji ihraç eden bir şirket olma hedefiyle kurduğu PlusOneMinusOne (PlMl) kuruluş sürecinde iki yıl KOSGEB'in AR-GE desteklerinden faydalanan şirketlerden biri.
Farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin büyük saha operasyonlarında ortaya çıkan verimlilik ihtiyacına yönelik yazılımlar geliştiren şirket, KOSGEB'den yaklaşık 200 bin TL'lik destek aldı. Tolga Kurt, personel, tanıtım gibi kuruluş aşamasında kritik öneme sahip destekler sayesinde ön yatırım olmaksızın şirketi kurma ve büyütme imkanı bulduklarını söylüyor.
Bugün cirosu 4,5 milyon TL'ye ulaşan ve 2016 yılı için 3 milyon dolarlık bir AR-GE yatırımı planlayan P1M1, 2016'da Kanada ve ABD'ye ihracat yaparak büyümeyi hedefliyor.
KOSGEB DESTEĞİYLE ŞİRKETİNİ KURDU
Kurumsal kariyerini bırakarak kendi işini kurmaya karar veren Göksenin Cesur'un bu süreçte en büyük destekçilerinden biri KOSGEB oldu. KOSGEB'in girişimcilik kursunu tamamlayan ve 27 bin TL'lik hibe alan Cesur, bu sayede çocuk ürünleri satılan özel alışveriş sitesi Çocukfoni'yi kurdu.
Site, üç yılda Amerika'dan Avustralya'ya 10 ülkede internet sitelerine çocuk ürünlerinin ihracatını gerçekleştiren bir şirket haline geldi. KOSGEB girişimcisi olmanın maddi desteğin yanı sıra bir de kredibilitesi olduğuna dikkat çeken Cesur, "Piyasaya girdiğiniz zaman banka hesabınızın yanı sıra kendinizi ifade edecek bir hikayeye de ihtiyacınız oluyor.
Şirketin kurulumu ve sonrası sürecinde KOSGEB'in dokümantasyon zorunluluklarını tamamlamış ve hibe alıyor olmanız bile SSK veya vergi borcunuz olmadığının, belli seviyede mali standarda ulaştığınızın kanıtı olarak değerlendiriliyor” diyor.
PROJE YAPMA KÜLTÜRÜNÜ ÖĞRENDİ
TÜBİTAK desteğiyle Bilkent Cyberpark'ta 2011 yılında temelleri atılan Sınav Uzmanı, cep telefonu ile tabletler üzerinden sınavlara hazırlanmayı sağlayan bir akıllı öğrenme sistemi. 2014 sonunda faaliyete geçen Sınav Uzmanı, 2016'nın ilk üç ayında kullanıcı sayısını 2015'e göre 25 kat, cirosunu ise dokuz kat artırmayı başardı.
Sınav Uzmanı'nın temellerini TÜBİTAK TEYDEB'den aldığı destek sayesinde attığını söyleyen şirketin kurucusu Can Gürses, "Bunun dışında genel olarak her firmaya proje yapma kültürü getirdiğini düşünüyorum.
Bir projenin zaman, maliyet ve iş paket detay planlarını zorunlu olarak yapma durumunda kaldığınız ve sonrasında bu yazdıklarınızı gerçekleştirmek durumunda kaldığınız için birinci elden her şeyi öğrendiğiniz bir süreç oluyor" diye konuşuyor. Şirket, 20l6'nın son aylarında yu rtdışına açılmayı planlıyor.
DONE ROTAYI KÖRFEZ'E KIRDI
Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark'ında faaliyet gösteren Done İletişim, mobil yazılımlar geliştiren bir şirket. EUREKA/TEYDEB ve KOSGEB AR-GE ve inovasyon programlarından 500 bin TL'nin üzerinde destek alan şirket, bugüne kadar 40 adet mobil uygulama, 50'nin üzerinde mobil site, 250'nin üzerinde SMS servisi geliştirdi.
Son olarak Avrupa Birliği programı Ufuk 2020 Yeni KOBİ Aracı Programları tarafından desteklenmeye hak kazanan şirket, bu programa bilgi ve iletişim teknolojileri alanında Türkiye'den seçilen ilk konsorsiyum oldu. Aldıkları desteklerle finansman sıkıntısı yaşamadan ürün geliştirmeye odaklandıklarını söyleyen Done iletişim Kurucu Ortağı Özgür Zan, Ufuk 2020 sayesinde ise uluslararası pazardaki seviyelerini görme imkanı bulduklarını belirtiyor.
Bugüne kadar çok sayıda ödül alan ve 2015 yılında Deloitte'un Fast 50 Türkiye listesinde en hızlı büyüyen firmalar arasına giren Done İletişim, önümüzdeki dönemde BAE, Katar, Kuveyt gibi ülkelere açılmayı hedefliyor.
FİBER LAZER TEKNOLOJİSİNE ODAKLANDI
Endüstriden savunma sanayiine, medikalden akademik uygulamalara kadar pek çok alanda kullanılan fiber lazer teknolojisi üzerine çalışan FiberLAST, KOSGEB, TÜBİTAK ve SANTEZ'den bugüne kadar 2 milyon 200 bin TL civarı hibe, 300 bin TL civarı geri ödemeli olmak üzere toplam 2 milyon 500 bin TL'lik destek kullandı.
Tamamen özgün, ulusal ve uluslararası pazarda rekabet edebilir fiber lazer sistemleri geliştirdiklerini söyleyen Şirket ortaklarından Koray Eten, "Ürün olmadan, ürüne dönüşmeden sadece destek amaçlı yapılan projelerin girişimcilere çok fazla katkısı yok.
Desteklerin oransal olduğunu ve en yüksek destek oranının yüzde 75 olduğunu göz önüne alırsanız, 2,5 milyon TL'lik destek almak için en az 850 bin TL cepten harcamak gerektiğini ve 600 bin TL civarı bir KDV'yi finanse etmek gerektiğini düşünmek gerek. Yani, destekler çok iyi, ancak ürün düşünmeden destek alarak ayakta durayım mantığı yanlış” diyor. Her yıl yaklaşık iki kat büyüyen şirket, 2016'da savunma sanayiine adıma atmaya hazırlanıyor.
11 PROJE TAMAMLADI
1998 yılında Şanlıurfa'da 100 metrekarelik alanda elektrik sektörünün malzeme ihtiyacını karşılama hedefiyle kurulan Özgüney Elektrik, bugün Astor markasıyla Türkiye'nin en önemli güç transformatör üreticilerinden biri haline geldi. 2009 yılında TÜBİTAK'a ilk AR-GE projesini sunan şirket, bugün 11 projeyi tamamladı.
Üç projenin devam ettiğini söyleyen Astor Genel Müdürü Enver Geçgel, "İki projemiz değerlendirme aşamasında. Bu projeler, elde ettiğimiz maddi desteğin yanı sıra ARGE kültürünü kazanmamızı, değişime açık olmamızı ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmemizi sağladı. Başarı ile tamamlamış olduğumuz AR-GE projelerimiz sayesinde bugün güç transformatörü üretimi ve satışı yapar hale geldik” diyor. Şirket, 2017 yılında yeni bir fabrika kurmayı planlıyor.
KOSGEB HİBESİ ALMANIN 4 ETABI
1- Öncelikle uygulamalı girişimcilik eğitimi almanız gerekiyor. KOSGEB bu eğitimi bedelsiz olarak veriyor. Eğitim yaklaşık 70 saat sürüyor.
2- Eğitiminizi başarıyla tamamladıktan sonra işletmeniz için iş planınızı hazırlamanız gerekiyor. İş planı KOSGEB'den destek almanızı sağlayacak en önemli faktörler arasında yer alıyor ve değerlendirme sürecinde önemli bir yer tutuyor.
3- Destek başvurunuzu, iş planı ve gerekli diğer belgelerle birlikte ilgili KOSGEB birimine yapmanız gerekiyor. Destek başvurunuz, KOSGEB birimi tarafından bilgi, belge ve şekil yönünden ön değerlendirmeye alınıyor.
4- Başvurusu kabul edilen işletmenin KOSGEB veri tabanına kayıt yapması gerekiyor.
8 ADIMDA AB HİBELERİNE BAŞVURU
1. Avrupa Birliği Bakanlığı'nın sitesinden hibe programları başlığı altında teklif çağrısı yayınlanıyor.
2. Proje ön teklifleri sunuluyor.
3. Proje ön teklifleri değerlendiriliyor.
4. Seçilen proje ön teklif sahiplerinden tam başvuru formu paketi talep ediliyor.
5. Tam başvuru formları paketleri sunuluyor.
6. Tam başvuru formları paketleri değerlendiriliyor.
7. Seçilen başvuruların sahipleri ve ortaklarının uygunluk kontrolü yapılıyor.
8. Sözleşmeler imzalanıyor.
AYŞEGÜL SAKARYA
[email protected]
BURCU TUVAY
[email protected]
Hemen hemen her sektörü kapsayan hibeler, yeni dönem destekleriyle binlerce girişimciye sermaye sağlayacak. Sermaye bulamamak tüm girişimcilerin ortak problemi. Pek çok girişimci nitelikli projesinin olduğunu söylüyor ancak bu proje için sermaye bulamadığından yakınıyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Projenize güveniyorsanız rafa kaldırmanıza gerek yok. Türkiye’de, Avrupa Birliği uyum süreci ile birlikte kullanıma sunulan hibeler girişimcilere ve girişimci adaylarına milyonlarca dolarlık destek sağlıyor.
Dünyanın pek çok ülkesinde girişimciler, projeler oluşturarak devletten geri ödemesiz ya da başka bir deyişle hibe şeklinde destekler alabiliyorlar. Bu hibeler sayesinde yeni iş kuruyor ya da işletmelerine sermaye oluşturabiliyorlar. Türkiye’de de geri ödemesiz destekler sayesinde genç girişimciler projelerini iş modeline çevirebiliyor.
Hibe almak için yatırımınızın maliyetinin büyük ya da küçük olması önemli değil. Hemen hemen her sektöre yönelik olarak hibe bulmak mümkün. Çiftçiden girişimciye, KOBÎ’lerden üniversitelere, belediyelerden sivil toplum kuruluşlarına kadar her kesim bu hibelerden yararlanabiliyor.
TÜBİTAK, KOSGEB, Avrupa Birliği, Türkiye Teknolojiyi Geliştirme Vakfı, kalkınma ajansları gibi birçok kurum ve kuruluş, girişimciyi desteklemek adına geri ödemesiz yüzbinlerce TL’lik hibe veriyor. Kapak haberimizde hibe veren kuruluşların verdikleri destekleri, bu desteklerden nasıl yararlanabileceğinizi, yeni dönem hibelerini araştırdık.
700 MİLYONTL AYIRDI
KOSGEB, yeni dönemde işletmelere, girişimcilere, KOBİ’lere yönelik projeleri olan meslek kuruluşlarına ve işletici kuruluşlara, KOBİ Proje Destek Programı, KOBİGEL - KOBİ Gelişim Destek Programı, Tematik Proje Destek Programı, Girişimcilik Destek Programı, AR-GE, İnovasyon ve Endüstriyel Uygulama Destek Programı, İşbirliği - Güçbirliği Destek Programı ve Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı, Uluslararası Kuluçka Merkezi ve Hızlandırıcı Destek Programı başlıkları altında destekler sağlıyor.
KOSGEB’in verdiği desteklerden 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 40 milyon TL’yi aşmayan işletmeler yararlanabiliyor. İmalat sanayi, hizmet ve ticaret sektörlerindeki KOBİ’lere hibe desteklerinde öncelik tanınıyor.
İlk adım olarak işletmelerin KOSGEB’in kurumsal internet sitesinden başvuru yaparak veri tabanına kayıt yaptırmaları gerekiyor. Daha sonraki işlemler ise 81 ilin tamamında yer alan KOSGEB müdürlükleri tarafından yürütülüyor. Bu merkezlerde her işletmeyle ilgili işlemleri yürüten ve birebir hizmet veren KOBİ uzmanları bulunuyor.
KOSGEB Başkanı Recep Biçer, KOSGEB Veri Tabanı’na kaydedilen işletme sayısının 800 bini aştığını söylüyor. 89 bin işletmeye 2010 yılından bugüne kadar 1,4 milyar TL’si hibe olmak üzere yaklaşık 1,5 milyar TL destek ödemesi yapıldığının altını çizen Biçer, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Ayrıca, 2003 yılından bugüne kadar KOSGEB KOBİ Finansman Destek Kredileri kapsamında 216 bine yakın işletmeye yaklaşık 11,9 milyar TL hacminde kredi kullandınldı.
Söz konusu kredilere ilişkin oluşan yaklaşık 1,1 milyar TL tutarındaki faiz, KOSGEB tarafından karşılandı. KOSGEB'e 2016 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile geri ödemesiz destekler için 700 milyon TL, kredi faiz destekleri için 93 milyon TL ve geri ödemeli destekler için 177 milyon TL ödenek tahsis edildi.”
İLERİ TEKNOLOJİYE DESTEK
Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV), 1991’den bu yana KOBİ’ler başta olmak üzere özel sektör kuruluşlarına inovasyon ve teknoloji altyapısının geliştirilmesine ve rekabetçiliğin artırılmasına yönelik çeşitli destekler sağlıyor. Bu kapsamda, finansal desteklerin yanı sıra gerekli altyapıların ve işbirliği ağlarının oluşturulması gibi hızlandırıcı faaliyetler ve hizmetler de TTGV’nin destekleri içinde önemli bir yer tutuyor.
Bugüne kadar Dünya Bankası ve Ekonomi Bakanlığı programları ile yaklaşık bin AR-GE projesine 400 milyon dolar aktardıklarını ifade eden İleri Teknoloji Projeleri (İTEP) Destek Programı Yöneticisi Evren Bükülmez, İTEP’e başvuran firmaların projelerinin toplam bütçesinin yüzde 50’sini TTGV’nin desteklediğini belirtiyor. Kalan yüzde 50’sini ise firma kendi imkanlarıyla sağlıyor.
Projelere sağladıkları desteğin 250 bin ile 3 milyon dolar arasında değiştiğini vurgulayan Bükülmez, “Birden fazla kuruluş ortak proje başvurusunda da bulunabiliyor. İTEP ile ilgili bundan sonraki en önemli hedefimiz çeşitli işbirlikleri ile programlarımızın ölçeğini ve etkisini artırabilmek” diye konuşuyor.
TÜBİTAK'IN UYGULAYICILARI VAR
TÜBİTAK ise bazı desteklerinde süreçleri kolaylaştırmak için uygulama süreçlerini farklı kurumlara devrediyor. BiGG - SEA, TÜBİTAK BiGG programına başvurmak isteyen girişimcilerin başvurularını kabul eden ve girişimcilere ücretsiz ön kuluçka hizmetleri veren resmi uygulayıcılardan biri. BİGG programında destekler yerli ve yabancı muadillerinden farklı, yenilikçi ve özgün yönleri bulunan teknoloji tabanlı iş fikirlerine veriliyor.
2015 yılında 500'den fazla iş fikri başvurusu alan BiGG - SEA, bu başvurular arasından belirlediği girişimcilere birebir mentorluk, iş modeli geliştirme, iş modelinden iş planına geçiş ve yatırımcı sunumu hazırlama desteği sundu. TÜBİTAK, bu programda girişimcilere en fazla 18 aya kadar olan projeleri için 150 bin TL'ye kadar hibe veriyor.
AB FONLARI
Hibelerin en önemli sacayaklarından birini de Avrupa Birliği’nin (AB) vermiş olduğu fonlar oluşturuyor. AB, üye devletlerin gerek ekonomik ve sosyal gelişmelerine destek olmak gerekse AB çapında ülkeler ve bölgeler arası gelişmişlik farklarını gidermek amacıyla belirli alanlarda ve farklı faydalanıcı kitlelerine yönelik olarak hibe, kredi, ağ yaratma, iyi uygulamaların değişimi gibi çeşitli alanlarda destekler sağlıyor.
Bu destekler, çok yıllı mali çerçeve olarak bilinen yedi yıllık bütçe dönemleri öncelikleri ve yine belirli dönemlerde yenilenen Avrupa Komisyonu hedefleri ile uyumlu olarak farklı fon ve programlar aracılığıyla veriliyor. Yeni dönemde AB’nin KOBİ politikaları, Avrupa Komisyonu İç Pazar, Sanayi Girişimcilik ve KOBİ’ler Genel Müdürlüğü tarafindan yürütülüyor.
AB, kendi üyelerine sunduğu bu tür imkânları üyelik müzakerelerine başlayan aday ülkelere yönelik geliştirdiği Katılım Öncesi Yardım Aracı (Instrument for Pre-accession Assisstance - IPA) altında topladı. Bu imkanlar, AB’nin kendi içerisinde uyguladığı fonların birer yansıması şeklinde uygulanıyor.
Sosyal Bölgesel ve Yenilikçi Politikalar Başkanlığı Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı Başkanı Kayhan Özüm, vatandaşların, işletmelerin, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurumlarının AB programlarına katılabildiğini söylüyor.
Programların önemli bir bölümü için başvuruların doğrudan Avrupa Komisyonu’na gönderildiğini ve değerlendirmenin bağımsız uzmanlar tarafından yapıldığını ifade eden Özüm, şu bilgileri veriyor: “Ülke merkezli bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme yapılıyor.
AB programlarının temel amacı işbirliğinin geliştirilmesi olduğu için, başvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden ortakların olması şart. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü yatırım içermeyen projelere (kültürel faaliyetler, personel değişimi, araştırma projeleri, bilgi paylaşım projeleri gibi) veriliyor.
Bazı AB programları aday ülkelerin katılımına açık. Türkiye, 2002 yılında imzalanan bir çerçeve anlaşma sayesinde aday ülkelere açık olan AB programlarına katılım sağlıyor.”
REKABETÇİLİK VE YENİLİK
AB fonları çerçevesinde Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA), AB üyelik sürecine ilişkin reform çalışmalarını desteklemek amacıyla aday ülkelere yönelik AB tarafından oluşturulan bir mekanizma. 2007-2013 döneminde ülkemize yaklaşık 4,7 milyar Euro, 2014-2020 dönemi için ise yaklaşık 4,4 milyar Euro tutarında kaynak ayrıldı. IPA’nın ‘Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programı (BROP) kapsamında KOBİ’ler doğrudan yararla-nıcı olarak tanımlanıyor.
IPA’nın 2014-2020 yıllarını kapsayan ikinci dönemi, birinci dönemin devamı niteliğinde, yine Türkiye’nin AB müktesebatına uyum ve uygulaması ile ekonomik ve sosyal uyuma yönelik kapasitenin oluşturulması hedefleri çerçevesinde yürütülüyor.
Bu alana ayrılan bütçe 344,4 milyon Euro. Bu çerçevede, KOBİ’lere yönelik imkanlar yeni dönemde Rekabetçi-lik ve Yenilik Sektörel Operasyo-nel Programı (RYSOP) bünyesinde ‘Özel Sektörün Geliştirilmesi’ ve ‘Bilim, Teknoloji ve Yenilik’ alanları altında kullandırılacak. ‘Özel Sektörün Geliştirilmesi’nin yararlanıcıları kamu ve/veya kâr amacı taşımayan kurum ve kuruluşlar. Burada kamu ve özel sektör ortaklığının artırılması amaçlanıyor.
‘Bilim, Teknoloji ve Yenilik’ eylemi altında yer alan ‘Araştırma ve Geliştirme’ ile ‘Teknoloji Transferi ve Ticarileştirme’de ise KOBİ’lerin yenilik yönetim kapasitelerinin geliştirilmesi yoluyla, sanayinin bilim, teknoloji ve yenilikle bağlantısını destekleyerek ulusal yenilik ekosisteminin işlevselliğinin geliştirilmesi hedefleniyor. Yürütücü kurum, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı.
İSTİHDAM VE EĞİTİME HİBE
2014-2020 IPA döneminde uygulanacak ‘İstihdam, Eğitim ve Sosyal Politikalar Sektörel Operasyonel Programı’ndan KOBİ’ler de yararlanabilecek. İstihdam kapsamında KOBİ’ler için iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistem ve modelinin kurulması gibi alanlardaki faaliyetlerin desteklenmesi hedefleniyor.
Bu kapsamda KOBİ’lerin işyerlerinde düzgün işlerin teşviğine yönelik faaliyetler desteklenebilecek. KOBİ’ler, ‘istihdamın ve istihdam edilebilirliğin artırılması’ başlığı altında da desteklenebiliyor. Eğitim ve öğretimin kalitesinin yükseltilmesi ve bu yolla özellikle KOBİ’lerde eğitim ve istihdam bağlantısının güçlendirilmesi hedefleniyor.
Kayhan Özüm, “KOBİ’ler ve özel sektör bu programdan yararlanabiliyor. ‘Ulusal yeterlilikler sisteminin güçlendirilmesi ve hayat boyu öğrenme ve uyum yeteneğinin teşviki’ faaliyeti altında ise yenilikçi ve sürdürülebilir iş organizasyonları, KOBİ’lerin kurumsallaşması, işçi ve işverenler için sürekli eğitimler ve yeni teknolojilerin kullanımının teşviki finanse edilebiliyor” diyor. Programın toplam bütçesi 435 milyon Euro. Yürütücü kurum ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
UFUK 2020 PROGRAMI
Ufuk 2020 Programı, bilimsel araştırmaları ve yenilikçilik faaliyetlerini 2014-2020 yılları arasında tek bir çatı altında toplayan bir program. ARGE ve yenilik tabanlı projeleri ve bilim insanlarının AB düzeyinde hareketliliğini destekliyor. Program altında AR-GE ve yenilik yatırımlarına yönelik finansal destekler ile danışmanlık hizmetleri veriliyor.
Programdan, sanayi kuruluşları, KOBİ’ler, KOBİ birlikleri, üniversiteler, araştırma enstitüleri, araştırma merkezleri, kamu kurumları, STK’lar, uluslararası organizasyonlar, bireysel araştırmacılar faydalanabiliyor. Programın KOBİ’lere yönelik olarak bir KOBİ aracı bulunuyor.
Araştırma ve yenilik faaliyetlerinde danışmanlık, fizibilite analizi, prototip geliştirme destekleri veriliyor. Ufuk 2020 Prog-ramı’nın merkezi hibelerinin büyük kısmı Araştırma Yürütme Ajansı (REA) tarafından yönetiliyor. Türkiye’de programın koordinasyonu TÜBİTAK tarafından yürütülüyor. Programın toplam bütçesi 77 milyar Euro’yu buluyor.
YENİLİKÇİ FİKİRLERE HİBE
İşletmelerin ve KOBİ'lerin Rekabet Edebilirliği (COSME) Programı ile yenilikçi girişimlere ve fikirlere hibe veriliyor. Projenin koordinasyonu KOSGEB tarafından gerçekleştiriliyor. COSME altında finansmana erişimin kuvvetlendirilmesine, kümelenmelerin desteklenmesine, farklı sektörlerin rekabet gücünü artırmaya ve ağ yaratma faaliyetlerine yönelik desteklerin verildiği çağrılar bulunuyor.
Program kapsamında çıkılan çağrılar daha çok KOBİ’lerin rekabet güçlerinin yükseltilmesine etki eden faaliyetler ile ilgili çalışan idareler ile çatı kuruluşlara yönelik. COSME Programı’nın merkezi hibelerinin büyük kısmı KOBİ’ler yürütme Ajansı (EASME) tarafından yönetiliyor, Türkiye’deki koordinasyonu ise KOSGEB tarafından yürütülüyor.
Programın bütçesi 2,3 milyar Euro. Kayhan Özüm, Türkiye’nin farklı bölgelerinde mevcut olan 11 Avrupa İşletmeler Ağı (AİA) konsorsiyumuaracılığı ile KOBİ’lerin 54 ülkede 2 milyondan fazla KOBİ ile işbirliği içine girebildiğine dikkat çekiyor. Programın finansal araçları ise Avrupa Yatırım Fonu aracılığıyla bankalar, fon yönetim şirketleri ve mikro kredi kuruluşları.
AJANSLARIN DESTEKLERİ
İşsizlik sorununa çözüm arayan bölgesel kalkınma ajansları, hibe programlarının önemli bir parçasını oluşturuyor. Kalkınma ajanslarının hibe programları, bölgesel düzeyde kamu, özel sektör ve sivil toplum kuruluşları arasındaki işbirliğini geliştirmeyi, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamayı ve yerel potansiyeli harekete geçirmeyi hedefliyor. Kalkınma ajansları tarafından sağlanan destekler teknik destek ve mali destekler olarak ikiye ayrılıyor.
Doğrudan finansman destekleri, proje teklif çağrısı, güdümlü proje desteği ve doğrudan faaliyet desteği şeklinde uygulanıyor. Mali Destek Programı, başvuru sahiplerinin, önceden belirlenen konu ve koşullara uygun olarak proje teklifi sunmaya davet edilmesi olarak ifade ediliyor.
Doğrudan Faaliyet Desteği ise ajansın bölgesel kalkınmaya yönelik belirlenen öncelikler doğrultusunda tanımlanan faaliyetlere proje teklif çağrısı yapmaksızın sağladığı mali destek türü. Bölgenin yenilikçilik ve girişimcilik kapasitesini geliştirmeye yönelik iş geliştirme merkezleri, teknoloji geliştirme merkezleri, teknoparklar gibi kuruluşların ve bunların tesislerinin kurulması amacıyla yapılacak faaliyetlere destek sağlanıyor.
Teknik Destek, bölgedeki yerel aktörlerin bölgesel kalkınma açısından önem arz eden, ancak kurumsal kapasite eksikliği nedeniyle hazırlık ve uygulama aşamalarında sıkıntı ile karşılaşılan çalışmalarına destek vermek amacıyla sağlanıyor.
Güdümlü Proje Desteği ise üretim ve ihracat kapasitesinin geliştirilmesi, sektörel çeşitlenmenin ve ihtisaslaşmanın desteklenmesi, teknolojilerin geliştirilmesi, transferi, üniversite sanayi işbirliğinin desteklenmesi, yeni hizmet ve üretim organizasyonlarının geliştirilmesi, işbirliği ağları ve değer zinciri oluşturulması, kümelenmelerin desteklenmesi gibi konuları kapsıyor.
İşletmelere verilen destek tutarı, her program için değişmekle birlikte, yüzde 25 ile yüzde 50 arasında. 2016 yılı için proje başına mali destek tutarı ise 50 bin TL ile 600 bin TL arası olarak belirlenmiş durumda.
İŞKUR'DAN ENGELLİLERE HİBE
Engellilere yönelik mesleki eğitim kursları düzenleyen İŞKUR, bu yıl kendi işini kurmak isteyen engellilere hibe desteği vermeye başlıyor. 2016 yılında 80 kurum ve kuruluştan gelen ve kabul edilen engellilere yönelik mesleki eğitim ve rehabilitasyon, işe ve işyerine uyum ile destek teknolojileri projelerine 4 milyon 735 bin TL destek veren İŞKUR, ayrıca kendi işini kurmak isteyen 125 engelliye 4,5 milyon TL kaynak tahsis etti.
Engellilerin yanı sıra eski hükümlülere yönelik projelere de destek sağlayan kurum, 23 eski hükümlünün İŞKUR'a sunduğu kendi işini kurma projesini kabul ederek, bu projeler için 338 bin TL kaynak tahsis etti. Böylece engelli ve eski hükümlüleri desteklemek için son komisyon kararıyla toplam 10 milyon TL'ye yakın kaynak aktarılmış oldu.
Söz konusu desteklere başvurmak isteyenlerin İŞKUR'un internet sayfasında (www.iskur.gov.tr) yer alan Başvuru Rehberive Formunu kullanarak hazırladıkları projeleri 10 Haziran 2016 tarihine kadar 81 ilde bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüklerive Hizmet Merkezlerine sunmaları gerekiyor.
HİBE ALMAK İSTEYENLER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Girişimciler her şeyden önce daha fikir aşamasındayken, yatırıma karar vermeden önce yapacakları yatırıma yönelik hibeler konusunda bilgi sahibi olmalı. Öncesinde bilgi sahibi olurlarsa ona göre daha kapsamlı ve iyi bir proje hazırlayabilir, fırsat ve avantajlardan daha iyi yararlanabilirler.
Proje konuları ile ilgili olarak hangi hibeleri alacakları konusunda KOSGEB, TÜBİTAK gibi kurum ve kuruluşların hibelerini dikkatle incemeleri gerekiyor.
Öncelikle sadece destek veya hibe alarak projeyi şekillendirmek son derece yanlış. Projenin altyapısının oturtulmuş olması gerekiyor.
1- Bu firmaların projelerini genişletmek anlamında proje bütçelerinin en az yüzde 25 oranında öz kaynaklarının olması tavsiye ediliyor.
2- Alacakları hibelere karar verdikten sonra bu hibelerle ilgili prosedürleri iyice incelemeliler. Bu konuda bir danışmanla çalışabilirler.
3- Geliştirdikleri projeyi ve bulundukları sektörü en iyi bilen şirket kendileri olduğu için projenin geliştirme sürecinin içinde olmaları gerekiyor.
Projenin bütçesi ve iş planı projeye uygun hazırlanmalı. Ayrıca destek almak isteyen şirketlerin hibe ve desteklerdeki evrakları tam olarak yerine getirmeleri çok önemli. Eksik bir imza nedeniyle işlemler gecikebiliyor.
4- Hibe alacakları kurum veya kuruluşa başvurularını yaparken alacakları hibe olmaksızın da bu yatırımı yapmakla ilgili tereddüt yaşamamalı.
KALKINMA AJANSLARINDAN NASIL HİBE ALIRSINIZ?
1- Ajanlar tarafından yılın belirli dönemlerinde mali destek programları ilan ediliyor. Program önceliklerine uygun proje fikirleri olan potansiyel başvuru sahipleri mali destek programlarına başvuru yapabiliyor.
Ajansa proje başvuruları ilk olarak Kalkınma Ajansları Yönetim Sistemi KAYS) üzerinden yapılıyor. Buradaki başvuru formu proje kurallarına göre doldurularak sisteme kaydediliyor. Daha sonra yazılı hali son başvuru tarihinden önce ajansa teslim ediliyor.
2- Proje başvuru dönemlerinde ilan edilen önceliklere uygun proje fikri olan başvuru sahipleri ajanslar tarafından ücretsiz olarak verilen Proje Yazma Eğitimi'ne katılabiliyor.
3- Bütçe kalemlerinin mümkün olduğu kadar detaylandırılması gerekiyor. Faaliyetlerde yer almayan bir bütçe kalemi, bütçe revizyonunda silinebiliyor.
4- Projenin uygulanabilmesi için gerekli izin ve ruhsatların temin edilmiş olması gerekiyor. Örneğin projeniz ÇED gerektiriyorsa, bu iznin alınması veya sözleşme aşamasına kadar sürecin tamamlanması şartı bulunuyor.
5- Başvuru dönemi içerisinde gerekli belgelerin ajanslara iletilmesinin ardından proje değerlendirme süreci başlıyor.
6- Bağımsız Değerlendirici ve Değerlendirme Komitesi'nin incelemeleri sonrasında, yönetim kurulu onayı ile birlikte ajansın mali destek programları kapsamında hibe desteği almaya hak kazanan projeler belirlenmiş oluyor.
BAŞARI ÖYKÜLERİ...
PlMl İHRACATLA BÜYÜYECEK
Prof. Dr. Emin Anarım ve Dr. Tolga Kurt'un 2009 yılında teknoloji ihraç eden bir şirket olma hedefiyle kurduğu PlusOneMinusOne (PlMl) kuruluş sürecinde iki yıl KOSGEB'in AR-GE desteklerinden faydalanan şirketlerden biri.
Farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin büyük saha operasyonlarında ortaya çıkan verimlilik ihtiyacına yönelik yazılımlar geliştiren şirket, KOSGEB'den yaklaşık 200 bin TL'lik destek aldı. Tolga Kurt, personel, tanıtım gibi kuruluş aşamasında kritik öneme sahip destekler sayesinde ön yatırım olmaksızın şirketi kurma ve büyütme imkanı bulduklarını söylüyor.
Bugün cirosu 4,5 milyon TL'ye ulaşan ve 2016 yılı için 3 milyon dolarlık bir AR-GE yatırımı planlayan P1M1, 2016'da Kanada ve ABD'ye ihracat yaparak büyümeyi hedefliyor.
KOSGEB DESTEĞİYLE ŞİRKETİNİ KURDU
Kurumsal kariyerini bırakarak kendi işini kurmaya karar veren Göksenin Cesur'un bu süreçte en büyük destekçilerinden biri KOSGEB oldu. KOSGEB'in girişimcilik kursunu tamamlayan ve 27 bin TL'lik hibe alan Cesur, bu sayede çocuk ürünleri satılan özel alışveriş sitesi Çocukfoni'yi kurdu.
Site, üç yılda Amerika'dan Avustralya'ya 10 ülkede internet sitelerine çocuk ürünlerinin ihracatını gerçekleştiren bir şirket haline geldi. KOSGEB girişimcisi olmanın maddi desteğin yanı sıra bir de kredibilitesi olduğuna dikkat çeken Cesur, "Piyasaya girdiğiniz zaman banka hesabınızın yanı sıra kendinizi ifade edecek bir hikayeye de ihtiyacınız oluyor.
Şirketin kurulumu ve sonrası sürecinde KOSGEB'in dokümantasyon zorunluluklarını tamamlamış ve hibe alıyor olmanız bile SSK veya vergi borcunuz olmadığının, belli seviyede mali standarda ulaştığınızın kanıtı olarak değerlendiriliyor” diyor.
PROJE YAPMA KÜLTÜRÜNÜ ÖĞRENDİ
TÜBİTAK desteğiyle Bilkent Cyberpark'ta 2011 yılında temelleri atılan Sınav Uzmanı, cep telefonu ile tabletler üzerinden sınavlara hazırlanmayı sağlayan bir akıllı öğrenme sistemi. 2014 sonunda faaliyete geçen Sınav Uzmanı, 2016'nın ilk üç ayında kullanıcı sayısını 2015'e göre 25 kat, cirosunu ise dokuz kat artırmayı başardı.
Sınav Uzmanı'nın temellerini TÜBİTAK TEYDEB'den aldığı destek sayesinde attığını söyleyen şirketin kurucusu Can Gürses, "Bunun dışında genel olarak her firmaya proje yapma kültürü getirdiğini düşünüyorum.
Bir projenin zaman, maliyet ve iş paket detay planlarını zorunlu olarak yapma durumunda kaldığınız ve sonrasında bu yazdıklarınızı gerçekleştirmek durumunda kaldığınız için birinci elden her şeyi öğrendiğiniz bir süreç oluyor" diye konuşuyor. Şirket, 20l6'nın son aylarında yu rtdışına açılmayı planlıyor.
DONE ROTAYI KÖRFEZ'E KIRDI
Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark'ında faaliyet gösteren Done İletişim, mobil yazılımlar geliştiren bir şirket. EUREKA/TEYDEB ve KOSGEB AR-GE ve inovasyon programlarından 500 bin TL'nin üzerinde destek alan şirket, bugüne kadar 40 adet mobil uygulama, 50'nin üzerinde mobil site, 250'nin üzerinde SMS servisi geliştirdi.
Son olarak Avrupa Birliği programı Ufuk 2020 Yeni KOBİ Aracı Programları tarafından desteklenmeye hak kazanan şirket, bu programa bilgi ve iletişim teknolojileri alanında Türkiye'den seçilen ilk konsorsiyum oldu. Aldıkları desteklerle finansman sıkıntısı yaşamadan ürün geliştirmeye odaklandıklarını söyleyen Done iletişim Kurucu Ortağı Özgür Zan, Ufuk 2020 sayesinde ise uluslararası pazardaki seviyelerini görme imkanı bulduklarını belirtiyor.
Bugüne kadar çok sayıda ödül alan ve 2015 yılında Deloitte'un Fast 50 Türkiye listesinde en hızlı büyüyen firmalar arasına giren Done İletişim, önümüzdeki dönemde BAE, Katar, Kuveyt gibi ülkelere açılmayı hedefliyor.
FİBER LAZER TEKNOLOJİSİNE ODAKLANDI
Endüstriden savunma sanayiine, medikalden akademik uygulamalara kadar pek çok alanda kullanılan fiber lazer teknolojisi üzerine çalışan FiberLAST, KOSGEB, TÜBİTAK ve SANTEZ'den bugüne kadar 2 milyon 200 bin TL civarı hibe, 300 bin TL civarı geri ödemeli olmak üzere toplam 2 milyon 500 bin TL'lik destek kullandı.
Tamamen özgün, ulusal ve uluslararası pazarda rekabet edebilir fiber lazer sistemleri geliştirdiklerini söyleyen Şirket ortaklarından Koray Eten, "Ürün olmadan, ürüne dönüşmeden sadece destek amaçlı yapılan projelerin girişimcilere çok fazla katkısı yok.
Desteklerin oransal olduğunu ve en yüksek destek oranının yüzde 75 olduğunu göz önüne alırsanız, 2,5 milyon TL'lik destek almak için en az 850 bin TL cepten harcamak gerektiğini ve 600 bin TL civarı bir KDV'yi finanse etmek gerektiğini düşünmek gerek. Yani, destekler çok iyi, ancak ürün düşünmeden destek alarak ayakta durayım mantığı yanlış” diyor. Her yıl yaklaşık iki kat büyüyen şirket, 2016'da savunma sanayiine adıma atmaya hazırlanıyor.
11 PROJE TAMAMLADI
1998 yılında Şanlıurfa'da 100 metrekarelik alanda elektrik sektörünün malzeme ihtiyacını karşılama hedefiyle kurulan Özgüney Elektrik, bugün Astor markasıyla Türkiye'nin en önemli güç transformatör üreticilerinden biri haline geldi. 2009 yılında TÜBİTAK'a ilk AR-GE projesini sunan şirket, bugün 11 projeyi tamamladı.
Üç projenin devam ettiğini söyleyen Astor Genel Müdürü Enver Geçgel, "İki projemiz değerlendirme aşamasında. Bu projeler, elde ettiğimiz maddi desteğin yanı sıra ARGE kültürünü kazanmamızı, değişime açık olmamızı ve teknolojik gelişmeleri yakından takip etmemizi sağladı. Başarı ile tamamlamış olduğumuz AR-GE projelerimiz sayesinde bugün güç transformatörü üretimi ve satışı yapar hale geldik” diyor. Şirket, 2017 yılında yeni bir fabrika kurmayı planlıyor.
KOSGEB HİBESİ ALMANIN 4 ETABI
1- Öncelikle uygulamalı girişimcilik eğitimi almanız gerekiyor. KOSGEB bu eğitimi bedelsiz olarak veriyor. Eğitim yaklaşık 70 saat sürüyor.
2- Eğitiminizi başarıyla tamamladıktan sonra işletmeniz için iş planınızı hazırlamanız gerekiyor. İş planı KOSGEB'den destek almanızı sağlayacak en önemli faktörler arasında yer alıyor ve değerlendirme sürecinde önemli bir yer tutuyor.
3- Destek başvurunuzu, iş planı ve gerekli diğer belgelerle birlikte ilgili KOSGEB birimine yapmanız gerekiyor. Destek başvurunuz, KOSGEB birimi tarafından bilgi, belge ve şekil yönünden ön değerlendirmeye alınıyor.
4- Başvurusu kabul edilen işletmenin KOSGEB veri tabanına kayıt yapması gerekiyor.
8 ADIMDA AB HİBELERİNE BAŞVURU
1. Avrupa Birliği Bakanlığı'nın sitesinden hibe programları başlığı altında teklif çağrısı yayınlanıyor.
2. Proje ön teklifleri sunuluyor.
3. Proje ön teklifleri değerlendiriliyor.
4. Seçilen proje ön teklif sahiplerinden tam başvuru formu paketi talep ediliyor.
5. Tam başvuru formları paketleri sunuluyor.
6. Tam başvuru formları paketleri değerlendiriliyor.
7. Seçilen başvuruların sahipleri ve ortaklarının uygunluk kontrolü yapılıyor.
8. Sözleşmeler imzalanıyor.
