Türkiye tarımsal üretiminin en önemli ürünlerinin başında gelen ve yılda ortalama 2 milyar dolara yakın ihracat geliri elde edilen fındıkta yaşanan rekolte tartışması, üreticinin 'fiyat' beklentisini olumsuz etkiliyor.
ARAM EKİN DURAN
[email protected]
Her yıl temmuz ayının sonuna doğru Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan fındık rekoltesi tahmini, aradan iki ay geçmesine rağmen henüz netleşmiş değil. Bu durum piyasada sağlıklı bir fiyatlama yapılmasına engel oluyor.
İKİ FARKLI GÖRÜŞ
Sektörde rekoltenin neden geciktiğine dair farklı görüşler var. Bazı üreticiler üretimin geçen yıllara göre ciddi oranda arttığı, hükümetin de bu nedenle fiyatlarda yaşanacak gerilemeyi engellemek amacıyla rekolteyi ilan etmediği görüşünde.
Ama bunun tam tersi bir görüş de var. Bu görüş ise beklenenden sıcak geçen kış mevsimi nedeniyle fındık üretiminin geçen yıla oranla önemli oranda azalması nedeniyle rekoltenin açıklanmadığı yönünde bulunuyor.
Yaz mevsimi başında İspanya'da yapılan Dünya Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kongresi'nde (INC) dünyada bu yıl 1 milyon 47 bin ton fındık üretimi olacağı ve bunun 640 bin tonunun Türkiye'de gerçekleşeceği açıklanmıştı. Bu yıla ilişkin fiyat tahmini ise 13-15 TL aralığında değişiyor. Bu da 20 TL seviyelerindeki üretici beklentisinin önemli oranda altına kalıyor.
"TMO PİYASAYA GİRMELİ”
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar'a göre, fındıkta fiyat sorununun çözülmesi için Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) piyasada olmasından başta çare bulunmuyor.
Bayraktar, fındık üreticisinin gelirinde istikrar sağlanabilmesi için TMO'nun varlığının ve fındık borsası kurmanın önemine vurgu yapıyor. Şemsi Bayraktar, "TMO'nun yükselen enflasyon, maliyetler ve üretici refahını göz önünde bulundurarak fiyat açıklaması gerekiyor.
Üreticimiz daha fazla desteklenmelidir. TMO, yüksek kesimlerde de fındık alımı için geçici alım merkezi oluşturmalı, müdahil kurum olarak piyasada etkin ve hızlı alım gerçekleştirmelidir" diye konuşuyor.
Şemsi Bayraktar, fındık sektöründe kurulacak ürün ihtisas borsalarıyla da çiftçilerin ürün senedine karşılık sıfır faizli kredi almasının sağlanması gerektiğinin altını çiziyor.
"İHRACAT GELİRİMİZ AZALIYOR”
Ordu Ticaret Borsası Başkanı Ziver Kahraman, 2018 sezonu fındık üretimine dair Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından henüz resmi bir rekolte açıklanmadığına işaret ediyor. Kahraman, "Ama bu mevzuya çok fazla da takılmamak gerekir diye düşünüyorum.
Tahmini rakamlar dönem dönem piyasaları speküle edebiliyor. Bakanlık böyle bir politika izliyorsa muhakkak ki geçmişin deneyimlerini de göz önünde bulundurmuştur. Tahmini rekolte açıklanmamasına bir anlam yüklememek gerekir diye düşünüyorum" diye konuşuyor.
Ziver Kahraman, fındık ihracatının miktar olarak artmakla birlikte gelir bazında gerilediğini ifade ediyor. Kahraman, "Fındık bir ihraç ürünüdür ve bir dünya fiyatı vardır. Bu sezon böyle olmuştur da gelecek sezon farklılaşır.
Klasik AB pazarı dışında yeni ve alternatif pazarlar bulmak durumundayız. Katma değeri yüksek ürünlerle pazara girmek durumundayız. AR-GE ve ÜR-GE odaklı üretime kaynak ayırmalıyız. Markalaşmak zorundayız" şeklinde konuşuyor.
"REKOLTE DÜŞECEK”
Ancak fındık piyasasında durumun çok daha vahim noktalara ulaştığını düşünenler de var.
Eski Giresun Ziraat Odası başkanlarından ve Keşap Fındık Yetiştiricileri Birliği Başkan Yardımcısı Özer Akbaşlı'ya göre, fındık rekoltesi önceki yıllara göre 2018'de çok ciddi olarak düşecek.
Bu yıl ilk kez, daha önce görülmemiş bir biçimde fındık üretimindeki düşüşün bahçede değil, çuvallarda ortaya çıktığına işaret eden Akbaşlı, "Ne yazık ki tüm kurumlar sessizliğini koruyor.
Her yıl en geç 15 Temmuz'da açıklanan rekolte tahmini, aradan iki ay geçtiği halde hala açıklanmadı. Oysa Tarım Bakanlığı komisyonları köylerimizde tek tek sayım yaptı" diyor.
Giresun'da üretim yapan bir fındık üreticisi olarak, geçen yıl 94 dönüm araziden 13 ton 180 kilo fındık
elde ettiğini anlatan Özer Akbaşlı, "Bu yıl ise çuvallarda tartılan ürünüm 4 bin 135 kilo çıktı" diye konuşuyor.
Özer Akbaşlı, 2018 yılında yaşanacak rekolte düşüşünün büyük oranda Karadeniz Bölgesi'nde 2017 kışının beklenenden sıcak geçmesinden kaynaklandığını ifade ediyor. Akbaşlı, şunları söylüyor: "ABD'de toplam 10 bin ton fındık üretiliyor. Yalnızca Giresun'da ise 110 bin ton üretim var. Buna rağmen ABD'de üniversitelerde fındık kürsüsü var. Biz de ise bakanlığından ihracatçı birliğine fındık dünyasındaki hiçbir kurumdan doyurucu bir bilgi almak mümkün olmuyor. Çaresiz, ortaya çıkacak fiyatı bekliyoruz."
FINDIK İHRACATI GERİLİYOR
Türkiye'de fındığın üretim alanı olan Karadeniz Bölgesi'nde 2017 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 500 bin çiftçi tarafından 706 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor. Doğu'da Artvin'den Batı'da Kocaeli'ye kadar tüm Karadeniz illerinde ekonomik olarak fındık yetiştiriciliği yapılabiliyor.
Dünyada fındık üretiminde birinci sırada yer alan Türkiye, toplam dünya üretiminin yaklaşık yüzde 65- 70'ini gerçekleştiriyor. Ancak 2002-2016 yılları arasında Şili'nin fındık üretim alanlarında yüzde 674, Gürcistan'ın yüzde 356, Kırgızistan'ın yüzde 287 Çin'in ise yüzde 80 oranında artış olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye'nin dünya pazarındaki payının önümüzdeki yıllarda gerileyebileceği tahmini yapılıyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, 2015-2016 sezonunda 2,3 milyar dolar ve 2016-2017 sezonunda 1,8 milyar dolar olan fındık ihracatı, 2017-2018 sezonunun 1 Eylül-15 Temmuz arası döneminde ise 1,65 milyar dolar olarak gerçekleşti. Fındık ve fındık ürünleri ihracatının yüzde 75-80'i Avrupa Birliği ülkelerine yapılıyor.
ARAM EKİN DURAN
[email protected]
Her yıl temmuz ayının sonuna doğru Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından açıklanan fındık rekoltesi tahmini, aradan iki ay geçmesine rağmen henüz netleşmiş değil. Bu durum piyasada sağlıklı bir fiyatlama yapılmasına engel oluyor.
İKİ FARKLI GÖRÜŞ
Sektörde rekoltenin neden geciktiğine dair farklı görüşler var. Bazı üreticiler üretimin geçen yıllara göre ciddi oranda arttığı, hükümetin de bu nedenle fiyatlarda yaşanacak gerilemeyi engellemek amacıyla rekolteyi ilan etmediği görüşünde.
Ama bunun tam tersi bir görüş de var. Bu görüş ise beklenenden sıcak geçen kış mevsimi nedeniyle fındık üretiminin geçen yıla oranla önemli oranda azalması nedeniyle rekoltenin açıklanmadığı yönünde bulunuyor.
Yaz mevsimi başında İspanya'da yapılan Dünya Sert Kabuklu ve Kuru Meyveler Kongresi'nde (INC) dünyada bu yıl 1 milyon 47 bin ton fındık üretimi olacağı ve bunun 640 bin tonunun Türkiye'de gerçekleşeceği açıklanmıştı. Bu yıla ilişkin fiyat tahmini ise 13-15 TL aralığında değişiyor. Bu da 20 TL seviyelerindeki üretici beklentisinin önemli oranda altına kalıyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar'a göre, fındıkta fiyat sorununun çözülmesi için Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) piyasada olmasından başta çare bulunmuyor.
Bayraktar, fındık üreticisinin gelirinde istikrar sağlanabilmesi için TMO'nun varlığının ve fındık borsası kurmanın önemine vurgu yapıyor. Şemsi Bayraktar, "TMO'nun yükselen enflasyon, maliyetler ve üretici refahını göz önünde bulundurarak fiyat açıklaması gerekiyor.
Üreticimiz daha fazla desteklenmelidir. TMO, yüksek kesimlerde de fındık alımı için geçici alım merkezi oluşturmalı, müdahil kurum olarak piyasada etkin ve hızlı alım gerçekleştirmelidir" diye konuşuyor.
Şemsi Bayraktar, fındık sektöründe kurulacak ürün ihtisas borsalarıyla da çiftçilerin ürün senedine karşılık sıfır faizli kredi almasının sağlanması gerektiğinin altını çiziyor.
"İHRACAT GELİRİMİZ AZALIYOR”Ordu Ticaret Borsası Başkanı Ziver Kahraman, 2018 sezonu fındık üretimine dair Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından henüz resmi bir rekolte açıklanmadığına işaret ediyor. Kahraman, "Ama bu mevzuya çok fazla da takılmamak gerekir diye düşünüyorum.
Tahmini rakamlar dönem dönem piyasaları speküle edebiliyor. Bakanlık böyle bir politika izliyorsa muhakkak ki geçmişin deneyimlerini de göz önünde bulundurmuştur. Tahmini rekolte açıklanmamasına bir anlam yüklememek gerekir diye düşünüyorum" diye konuşuyor.
Ziver Kahraman, fındık ihracatının miktar olarak artmakla birlikte gelir bazında gerilediğini ifade ediyor. Kahraman, "Fındık bir ihraç ürünüdür ve bir dünya fiyatı vardır. Bu sezon böyle olmuştur da gelecek sezon farklılaşır.
Klasik AB pazarı dışında yeni ve alternatif pazarlar bulmak durumundayız. Katma değeri yüksek ürünlerle pazara girmek durumundayız. AR-GE ve ÜR-GE odaklı üretime kaynak ayırmalıyız. Markalaşmak zorundayız" şeklinde konuşuyor.
"REKOLTE DÜŞECEK”
Ancak fındık piyasasında durumun çok daha vahim noktalara ulaştığını düşünenler de var.
Eski Giresun Ziraat Odası başkanlarından ve Keşap Fındık Yetiştiricileri Birliği Başkan Yardımcısı Özer Akbaşlı'ya göre, fındık rekoltesi önceki yıllara göre 2018'de çok ciddi olarak düşecek.
Bu yıl ilk kez, daha önce görülmemiş bir biçimde fındık üretimindeki düşüşün bahçede değil, çuvallarda ortaya çıktığına işaret eden Akbaşlı, "Ne yazık ki tüm kurumlar sessizliğini koruyor.
Her yıl en geç 15 Temmuz'da açıklanan rekolte tahmini, aradan iki ay geçtiği halde hala açıklanmadı. Oysa Tarım Bakanlığı komisyonları köylerimizde tek tek sayım yaptı" diyor.
Giresun'da üretim yapan bir fındık üreticisi olarak, geçen yıl 94 dönüm araziden 13 ton 180 kilo fındık
elde ettiğini anlatan Özer Akbaşlı, "Bu yıl ise çuvallarda tartılan ürünüm 4 bin 135 kilo çıktı" diye konuşuyor.
Özer Akbaşlı, 2018 yılında yaşanacak rekolte düşüşünün büyük oranda Karadeniz Bölgesi'nde 2017 kışının beklenenden sıcak geçmesinden kaynaklandığını ifade ediyor. Akbaşlı, şunları söylüyor: "ABD'de toplam 10 bin ton fındık üretiliyor. Yalnızca Giresun'da ise 110 bin ton üretim var. Buna rağmen ABD'de üniversitelerde fındık kürsüsü var. Biz de ise bakanlığından ihracatçı birliğine fındık dünyasındaki hiçbir kurumdan doyurucu bir bilgi almak mümkün olmuyor. Çaresiz, ortaya çıkacak fiyatı bekliyoruz."
FINDIK İHRACATI GERİLİYORTürkiye'de fındığın üretim alanı olan Karadeniz Bölgesi'nde 2017 yılı sonu itibarıyla yaklaşık 500 bin çiftçi tarafından 706 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor. Doğu'da Artvin'den Batı'da Kocaeli'ye kadar tüm Karadeniz illerinde ekonomik olarak fındık yetiştiriciliği yapılabiliyor.
Dünyada fındık üretiminde birinci sırada yer alan Türkiye, toplam dünya üretiminin yaklaşık yüzde 65- 70'ini gerçekleştiriyor. Ancak 2002-2016 yılları arasında Şili'nin fındık üretim alanlarında yüzde 674, Gürcistan'ın yüzde 356, Kırgızistan'ın yüzde 287 Çin'in ise yüzde 80 oranında artış olduğu göz önünde bulundurulduğunda, Türkiye'nin dünya pazarındaki payının önümüzdeki yıllarda gerileyebileceği tahmini yapılıyor.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) verilerine göre, 2015-2016 sezonunda 2,3 milyar dolar ve 2016-2017 sezonunda 1,8 milyar dolar olan fındık ihracatı, 2017-2018 sezonunun 1 Eylül-15 Temmuz arası döneminde ise 1,65 milyar dolar olarak gerçekleşti. Fındık ve fındık ürünleri ihracatının yüzde 75-80'i Avrupa Birliği ülkelerine yapılıyor.
