Haziran ayı ile başlayan faiz indirimi süreci ve yıl sonuna doğru belirginleşen baz etkisi, enflasyonda az da olsa bir gerileme yaratmayı başardı. Türkiye İstatistik Kuru-mu'nun (TÜİK) ekim ayına ilişkin enflasyon verilerine göre, aylık tüketici enflasyonu ekim ayında hem aylık hem de yıllık bazda hız kesti.
Böylece yıllık enflasyon üç ayın ardından ilk kez yavaşlamış oldu. Bu dönemde Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yüzde 3,43 artarken, yıllık bazda ise yüzde 61,36 oldu. TÜFE'deki (2003=100) değişim 2023 yılı ekim ayında bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 55,00, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,36 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 54,26 olarak gerçekleşti.
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) ise, ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 1,94, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 38,70, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 39,39 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 58,46 artış gösterdi.
EN YÜKSEK ARTIŞ
Endekste kapsanan 143 temel başlıktan (Amaca Göre Bireysel Tüketim Sınıflaması-COlCOP 5'li Düzey) 2023 yılı ekim ayı itibarıyla, 15 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, altı temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 122 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 94,12 ile lokanta ve oteller oldu.
Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup ise yüzde 25,98 ile konut oldu. Yıllık azalış gösteren tek alt sektör yüzde 40,19 ile elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme olurken, buna karşılık temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları yüzde 94,85, diğer madencilik ve taş ocakçılığı ürünleri yüzde 92,48, içecekler yüzde 74,80 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.
MB TAHMİNLERİ DEĞİŞTİ
Öte yandan yılın dördüncü ve son enflasyon raporunu açıklayan Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Hafize Gaye Erkan, yüzde 58 olan yıl sonu enflasyon tahminini OVP'deki hedef olan yüzde 65'e yükseltti. 2024 enflasyon tahmini yüzde 33'ten yüzde 36'ya çıkarılırken, 2025 enflasyon tahmini ise yüzde 15'ten yüzde 14'e çekildi.
Bu değişiklik akıllara ister istemez, 'Tahminlerde bu kadar hızlı bir değişime gerek var mıydı? Enflasyon tahmini önceden daha yüksek açıklanamaz mıydı?' sorusunu da gündeme getirdi.
Raporun ayrıntılarına dönecek olursak, enflasyon gelişmelerine yönelik grafiklerde Mayıs 2024'te yıllık enflasyonun yüzde 70-74 aralığına ulaşacağı kaydedildi. Dezenf-lasyon programının uygulanmasında kararlılık mesajları veren Hafize Gaye Erkan, 2023 için programın geçiş dönemi olduğu ve enflasyonda yükseliş eğilimi yaşandığını önceki raporda açıkladıklarını hatırlattı.
MB Başkanı tahminlerin değişmesi ve tahmin aralığın artırılmasında, jeopolitik riskler, petrol fiyatları yükselişi ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmaların neden olduğunu vurguladı. Gaye Erkan, yine de talepte ve kredi piyasalarında dengelenmenin işaretlerinin alındığını vurgulayarak, 2024'te dezenflasyon sürecinin mayıs ayından itibaren başlayacağı yönündeki genel değerlendirmenin hala geçerli olduğunun altını çizdi.
Hafize Gaye Erkan, enflasyonda yükselişin 2024 ilk çeyreğinde ücret ve doğalgaz desteklerinden de etkileneceğini belirterek, "Aylık enflasyonun ana eğiliminde de gerileme bekliyoruz. Bununla birlikte, aylık enflasyon patikasında kasım, ocak ve mayıs aylarında para politikasının etki alanı dışında kalan unsurlara bağlı olarak geçici yükselişler olacağını değerlendiriyoruz" değerlendirmesi yaptı.
