DR. ORHAN KARACA
okaraca@ekonomist.com.tr
Hazine Müsteşarlığı, Türkiye’nin dış borç stokunda 2016 yılı verilerini geçen hafta açıkladı. Bu verilere göre dış borçlarda son durumu şöyle özetleyebiliriz:
• 2016 yılı sonu itibariyle dış borcumuz 404,2 milyar dolar düzeyinde bulunuyor. 2015 yılı sonunda ise dış borcumuz 396,1 milyar dolardı. Buna göre geçen yıl dış borcumuz 8,1 milyar dolar arttı. Dış borçta geçen yıl yaşanan artış oransal olarak ise yüzde 2,1 olarak gerçekleşti.
• Esasında dış borç stoku geçen yılın ilk yarısında çok daha hızlı artmış ve ikinci çeyrekte 419 milyar doları bulmuştu. Ancak yılın ikinci yarısında özellikle özel sektörün kısa vadeli borçlanmada frene basmasıyla önemli bir gerileme yaşandı.
• Türkiye’nin dış borçlarının büyük bölümü özel sektöre ait. 2016 sonu itibariyle özel sektörünü dış borcu 284,2 milyar dolar ve bunun toplam stoka oranı yüzde 70,3 olarak hesaplanıyor. 2016 sonu itibariye kamunun dış borcu 119,2 milyar dolar düzeyinde. Kamudan ayrı olarak değerlendirilen Merkez Bankası’nın ise 821 milyon dolarlık dış borcu bulunuyor.
• Dış borç stokunun profili elbette hep böyle değildi. 2000’li yılların başında özel sektörün dış borcu hem daha sınırlı hem de kamunun gerisindeydi. Sonrasında ise özel sektörün hızla borçlanmaya başlaması durumu şu anda gördüğümüz noktaya getirdi.
• Özel sektörün hızlı borçlanması 2002-2013 döneminde Türkiye’nin dış borcunun üçe katlanmasına neden oldu. Ancak son dört yıldır dış borç stokunda yatay bir eğilim var. Bu da dış borçlanma olanaklarının zorlaşmasından çok özel sektörün yatırım iştahının azalmasından kaynaklanmışa benziyor. Buna benzer bir duraklama 2008-2009 resesyonu sırasında da görülmüştü.
