Deprem sanayinin kalbi OSB'leri de derinden etkiledi. Deprem bölgesindeki 33 OSB'nin 10'unda ciddi hasarlar oluştu. 33 OSB'de yaklaşık 4 bin tesisin önemli bir kısmında üretim durdu. 20 günün ardından bin tesiste üretime başlanamadı.
Not: 26 Şubat - 4 Mart 2023 tarihli sayıdan
Yaşanan deprem felaketinin etkisi altına aldığı illerde verilen kayıplarla bölgede hayat durdu. On binlerce can kaybının olduğu bu yıkım, artçı sarsıntıların yaşattığı tedirginlik ve geride kalanların acil barınma ihtiyacıyla derinleşmeye devam ediyor.
Elbette, kilometrelerce uzanan fay hattı sanayinin kalbi organize sanayi bölgelerini (OSB) de vurdu. Depremin etkilediği kentlerde 48 OSB yer alırken, bunun 33'ünde üretim faal, 15'inde ise henüz projelendirme inşaat çalışmaları sürüyordu.
Tekstil, tarım ve gıda başta olmak üzere Türkiye'nin sanayisinde önemli bir yere sahip olan deprem bölgesindeki 33 OSB'nin 10'unda ciddi hasarlar oluştu. Haberi hazırladığımız an itibarıyla sekizinde üretim tamamen bitmiş durumda.
550 bin kişiye istihdam sağlayan bölgedeki 33 OSB'de yaklaşık 4 bin tesis faaliyet gösterirken depremle birlikte bu tesislerin önemli bir kısmında üretim yapılamaz hale geldi.
20 günün ardından ise hala bin kadar tesiste üretim yok. Adana Ceyhan OSB, Gaziantep İslahiye OSB, Hatay 2. İskenderun OSB, Malatya Darende OSB, Kahramanmaraş Elbistan, Aksu, Erkenez, ve 2.Türkoğlu OSB'de üretim hala yok.
138 tesisin faal olduğu ve 13 bin kişiye istihdam sağlayan Adıyaman OSB hasar alırken, burada sadece bir tesis üretime başlayabildi. 2 bin 300 kişinin çalıştığı Kahramanmaraş Türkoğlu OSB'de de henüz bir tesis çalışmalara başlayabilmiş durumda.
"ÜRETİME DÖNMEK İÇİN ÇALIŞIYORUZ"
Depremin ardından Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde oluşturulan kriz merkezi, 24 saat esasıyla faaliyet göstererek; organize sanayi bölgeleri, sanayiciler ve yardım kuruluşları ile AFAD Türk Kızılay arasında köprü vazifesi görmek üzere çalışıyor.
Bilindiği gibi bölgenin yaralarını daha koordineli ve etkin çözmek amacıyla depremden en fazla etkilenen Adıyaman, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş ve Malatya'daki 23 OSB Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın onayı ve OSBÜK'ün yaptığı çalışmalarla diğer bölgelerdeki OSB'lerle eşleştirildi.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Bölgeleri Genel Müdürü Fatih Turan, "Bölgede faal halde bulunan 33 OSB'nin 10 tanesinde yapılarda hasar bulunmakta olup, diğer 23 OSB'mizde bulunan sanayi tesisleri, idari bina, yol ve sosyal alanlarda herhangi bir hasar bulunmuyor" diyor.
Afetle mücadele eden kurum ve kuruluşların süreci daha etkin yönetmesini sağlayacak olan afet yönetim, depolama ve koordinasyon merkezlerinin bir kısmının OSB'lerde kurulduğunu söyleyen Fatih Turan, bölgede bulunan OSB'lerin tekrar üretime katılarak faal duruma gelmesi için Bakanlıkça OSB'lerin talep ve ihtiyaçları doğrultusunda çalışmalar yürütüldüğünü iletiyor.
OSB'lerin durumuyla ilgili Ekonomist'e özel açıklama yapan Fatih Turan, yapılan çalışmaları şöyle özetliyor: "Çalışanların barınması için konteyner ve çadır kentlerin kurulmasından OSB tüzel kişiliklerinin bakanlığımıza olan kredi borçlarının ertelenmesine kadar çok geniş bir kapsamda devam etmektedir.
Bölgede üretimde bulunan 33 OSB'mizden 25'inde halihazırda üretime başlanmış olmakla birlikte, diğer OSB'ler de en kısa zamanda üretime başlamak üzere hazırlıklarımız sürüyor.
Bunun yanında OSB'lerimizde birçok tesis depremzedelerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere; hazır gıda, yemek, tekstil malzemesi ve temizlik malzemeleri gibi çeşitli ürünlerin üretimini sağlamaktadır.
Bölgede bulunan OSB'lerimizin tamamı afetle mücadele ve depremzedelerin ihtiyaçları karşılandıktan sonra kısa sürede faaliyete başlayacak ve ülke olarak yaralarımızı hep birlikte sarmak için yine Türkiye'nin geleceğinin temelleri olan üretim ve kalkınmanın öncüsü olmaya devam edecektir."
EN AZ 4 PUANLIK NEGATİF ETKİ
Bu büyük yıkımın açtığı yaralar uzun süre kapanmayacak. Aslında TÜRKONFED'in ortaya koyduğu veriler acı tablonun ekonomik bedelini ortaya koyuyor.
TÜRKONFED Kahramanmaraş merkezli yaşanan depremin ekonomik etkileriyle ilgili hazırladığı ön tespit raporunda milli gelir kaybı, iş gücü kaybı ve konut kaybını da düşünerek 84,1 milyar dolarlık bir hasar tespit etti.
Bunun 10,4 milyar doları milli gelir kaybı, 2,9 milyar doları ise iş günü kaybı olarak hesaplandı. Depremlerin bölge ekonomisine uzun yıllara yayılacak etkisi olacağını ifade eden TÜRKONFED Başkanı Süleyman Sönmez,
1999 depremi üzerine yaptıkları çalışmalardan elde ettikleri sonucun yaklaşık 10 yıllık bir süreçte büyüme dahil ülke ekonomisinin performansını baskıladığını anlatıyor.
Yani 2023 milli geliri üzerinde doğrudan yüzde 1,6-1,7'lik negatif bir baskı oluşacağını kaydeden Sönmez, "2023'te milli gelirimizin büyümesi üzerinde toplam baskının maksimum olarak negatif 4-4,5 puan olacağını tahmin ediyoruz" diyor.
KONTEYNER KENTLER OSB'LERE YAKIN OLSUN
Yaşanan deprem felaketinin OSB'leri ve sanayi üretimini de ciddi anlamda etkilediğini aktaran Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü de, bölgede faal durumdaki OSB'lerde çok ağırfiziki yıkımlar olmadığını ancak fabrikaların üretime geçmesindeki en önemli konunun insan kaynağı ile ilgili olduğunu söylüyor.
Kütükcü, deprem bölgesindeki insani yaraların sarılmasıyla birlikte bölgenin en öncelikli talebinin üretim ve ticaret hayatının canlandırılması olduğunu ifade ediyor.
Deprem bölgesindeki faal OSB'lerin her birinin kendi bölgelerinde üretimin lokomotifi olduğunun altını çizen Kütükcü, bu OSB'lerin yeniden üretim hayatına başlayabilmesi için, kalıcı konutlar tamamlanıncaya kadar bölgeye kurulacak konteyner kentlerin OSB'lerin yakınlarına konuşlandırılmasına dikkat çekiyor.
“OSB’LER LOKOMOTİF ROL ÜSTLENİYOR”
“Depremin yaralarının sarılma sürecinin uzun bir süreç olduğunu ifade eden Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, özellikle ağır kış şartlarının şu an için deprem bölgesinde barınmaya yönelik konteyner ihtiyacını elzem kıldığını kaydediyor.
Bu konuda tüm imkanları seferber ettiklerini belirten Kütükçü, bölgeye konteyner sevk etmeye başlayan OSB'ler olduğunu anlatıyor. OSBÜK olarak konteyner kentlerin OSB'lerin yakınlarına kurulmasını doğru bulduklarını ve bunu önerdiklerini anlatan Kütükçü sözlerini şöyle sürdürüyor: “OSB'lerin de talepleri bu yönde.
Çünkü deprem bölgesinde üretimde olan OSB'ler kendi bölgelerinde lokomotif rol üstleniyor. Dolayısıyla yaralarımızı sarabilmek için bir an önce OSB'lerimizin üretime geçiş sürecini de hızlandırmamız lazım.
Yaşadığımız süreç, depremden kaybettiğimiz canlar hepimizin yüreğini yakıyor. Tüm bu acılar içerisinde üretim hayatımızı da hızla başlatmak durumundayız."
