Ekonomide dengelenme süreciyle, 2024'te doğrudan yatırımlarda artış beklediklerini aktaran Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Engin Aksoy, dijital ve yeşil dönüşüm alanında yatırımlar çekmenin ekonominin rekabetçiliğini artıracağını söylüyor.
24 Aralık 2023 - 06 Ocak 2024 tarihli sayıdan
Jeopolitik ve finansal riskler, Türkiye'ye gelen Uluslararası Doğrudan Yatırımları da (UDY) negatif etkiledi. Bu yılın 10 ayında Türkiye'ye 7,8 milyar dolarlık UDY yatırım gelirken, bu rakam 2022'ye göre yüzde 31'lik bir düşüş anlamına geliyor. Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Yönetim Kurulu Başkanı Engin Aksoy, ekonomideki dengelenme sürecinin giderek belirginleşmesiyle, 2024 yılında doğrudan yatırımlarda artış yaşanmasını beklediklerini söylüyor.
Özellikle dijital ve yeşil dönüşüm alanlarında Türkiye'ye yatırım çekmenin ekonominin rekabetçiliğini artırarak refah seviyesini de artıracağını kaydeden Engin Aksoy, 2024 yılı beklentilerini Ekonomist'e anlattı.
Küresel ekonomi açısından 2023 yılını değerlendirip, 2024 yılı beklentilerinizi paylaşır mısınız? Türkiye'nin ekonomik açıdan 2024 performansı ne olur?
Gelişmiş ülkelerde devam eden para politikasındaki sıkı duruşun etkisiyle büyüme rakamlarının orta vadeli ortalamalarının çok altında kaldığı bir dönemden geçiyoruz. Salgın sonrası dönemde uygulanan kamu destek programlarının etkisiyle artan bütçe açıkları ve yüksek faiz oranları kamunun bütçe finansmanını da oldukça zorlaştırmakta. Küresel ticaret hacminin küresel büyümenin çok altında kaldığını da dikkate alacak olursak, 2024 yılının küresel büyüme açısından zayıf bir yıl olmasını bekliyoruz.
Ülkemiz açısından değerlendirdiğimizde, 2023 yılında iç talebin güçlü seyretmesinin büyüme performansımıza olumlu bir etki yaptığını görüyoruz. Deprem felaketi kaynaklı olumsuzluklara rağmen, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) yılın ilk üç çeyreğinde bir önceki yıla göre yüzde 4,7 oranında arttı.
2023 yılında enflasyon oranı yüksek seyretti ama özelikle yılın ikinci yarısında para politikası ve maliye politikasında sıkılaşma başladı. Bunun özellikle iç talebi kısıtlamasını ve bununla uyumlu olarak 2024 yılında büyüme performansında bir yavaşlama yaşanmasını, ama talep kompozisyonu açısından daha dengeli bir büyüme gerçekleşmesini bekliyoruz. Bu durum dezenflasyon sürecine de katkı sağlayacak.
2024'te Türkiye ekonomisini etkileyecek en kritik konu ne olur? Bu dönemde gördüğünüz riskler ve fırsatlar nelerdir? 2024'te Türkiye'nin yakın coğrafyasındaki çatışma ortamının ekonomiye etkileri ne olur?
Küresel ticaret açısından 2023 yılı gerçekten kötü bir yıl oldu ancak 2024 yılında bir toparlanma yaşanacağı öngörülüyor. Türkiye'nin 2024 yılında enflasyonla mücadele ederken bir yumuşak iniş yaşamasını ve büyümenin yavaşlamasını bekliyoruz. Küresel ticarette beklenen toparlanmanın gerçekleşmemesi ve ticaret ortaklarımızdan gelen talebin beklediğimizden daha zayıf kalması bizim için 2024 yılının en önemli riski olarak öne çıkıyor.
Özellikle küresel toparlanmanın tüm bölgelerde eşit düzeyde gerçekleşmemesi durumu göz önüne alındığında, Türkiye'nin ticaret pazarlarını çeşitlendirmeye devam etmesinin önemi daha da artıyor.
Ülkemizin jeopolitik konumu değişen küresel tedarik zincirlerinin getirdiği fırsatlardan yararlanmada bir avantaj sağlarken, bölgesel gerilimlerden de etkilenmesine neden oluyor. Türkiye bölgesel anlamda çok önemli bir güç. Bölgedeki gerginliklerin çözümünde önemli bir rol oynayabilecek ve sağlanan istikrarı ekonomik ve ticari faydaya çevirebilecek bir potansiyele de sahip.
Türkiye'nin ekonomi yönetiminin izlediği para politikası ve ekonomik performans konusunda değerlendirmeniz ne olur?
Son dönemde ortaya konulan makroekonomik politika çerçevesiyle ekonomideki kırılganlıkların azaltılmasının yanında makroekonomik ve finansal istikrarın sağlanması konusunda da kazanımlar elde edildiğini gözlemliyoruz.
Biz bu politika çerçevesinin devamının sağlanmasını ve ardından ekonomimizin istikrarlı bir şekilde büyümesini destekleyecek verimlilik artışlarına odaklı makro ve mikro politikalarının hayata geçirilmesini önemsiyoruz. Bu yöndeki ihtiyaçları ve önerilerimizi kamuyla yaptığımız tüm istişarelerde dile getiriyoruz.
Faiz artırım sürecinin yatırım ortamına etkisini değerlendirir misiniz? 2024 yerel seçimler sonrası ekonomideki beklentiler nedir?
Ekonomide devam eden dengeleme süreci kısa vadede bazı maliyetler getirse de orta vadede elde edilecek kazanımların çok daha kıymetli olacağını düşünüyoruz. Bu yolda istenilen hedefe doğru kararlılıkla ilerlenmesi, başarıya ulaşmak için kritik öneme sahip. Yurt içi talebin yavaşladığına dair ilk sinyalleri gözlemliyoruz.
2024 yılında bu durumu daha net bir şekilde deneyimleyeceğiz ve büyüme oranımızda bir miktar azalma kaçınılmaz olacak. Ancak, enflasyonun düşürülmesi ile öngörülebilirlik artacak ve orta vadede bu süreç toplumun tüm kesimleri için daha faydalı sonuçlar doğuracak.
Uluslararası yatırımlar açısından 2023 yılı nasıl kapanıyor? 2024 yılı uluslararası yatırımlar açısından beklentiniz nedir? Türkiye'ye bu anlamda ilgi nasıl olur?
2023 yılı tüm dünyayı etkileyen jeopolitik ve finansal riskler nedeniyle Uluslararası Doğrudan Yatırım (UDY) akışlarının gerilediği bir yıl oldu. İlk altı ayda küresel düzeyde yüzde 36'lık bir düşüş gözlemledik. Ülkemiz de bu olumsuzluklardan etkilendi. 2023'ün 10 ayı itibarıyla 7,8 milyar dolar UDY ile 2022 yılının aynı dönemine göre yüzde 31'lik bir düşüş yaşadık.
Ekonomideki dengelenme sürecinin giderek belirginleşmesiyle 2024 yılında doğrudan yatırımlarda artış yaşanmasını bekliyoruz. Özelikle dijital ve yeşil dönüşüm alanlarında yatırım çekmemiz ekonomimizin rekabetçiliğini artırarak ülkemizin refah seviyesindeki artışa da önemli katkı sağlayacaktır. Biz 2028 yılı için konulan küresel doğrudan yatırımlardan yüzde 1,5 pay alma hedefinin ulaşılabilir olduğunu düşünüyoruz.
2024 yılında Türkiye hangi ülkelerin yatırım anlamında odağında olur, neden?
Son 20 yılda Türkiye'ye gelen uluslararası doğrudan yatırımların yüzde 59'u AB-27 ülkeleri kaynaklıydı ve bunu Kuzey Amerika ülkeleri takip etti. Mevcut trendin devam etmesini beklerken, özellikle Körfez ve Uzak Doğu Asya ülkelerinin küresel ekonomiden aldıkları payın artışına benzer bir şekilde doğrudan yatırımlarının da artmasını bekliyoruz.
İş dünyasında yapay zekanın yükselişi, sürdürülebilirlik ve yeşil mutabakat konularının büyüme ve gelişim açısından önemini değerlendirir misiniz?
Sürdürülebilir büyüme ve bunun yeşil dönüşüm yoluyla sağlanması bizim de temel önceliklerimizden. Diğer bir önceliğimiz dijital dönüşümün de bu sürece katkı vermesi. Özellikle son dönemde yapay zeka dijital alanda çığır açıcı bir teknoloji olarak öne çıktı.
Biz bütün bu eğilimlerin ekonomik gelişim sağlayacak verimlilik artışlarını sağlayarak bir nevi seviye atlatan ve büyüme oranlarının yeniden orta vade ortalamalarına geri dönmesini sağlayacak gelişmeler olarak görüyoruz. Türkiye'nin de buna uyum sağlaması için düzenleyici çerçevesini bu ekosistemi destekler nitelikte ve esneklikte yeniden ele alması ve yatırım ortamını şekillendirmesi gerektiğini düşünüyoruz.
