Türkiye'de merkezi yönetimin 2023 bütçe gerçekleşmeleri, bütçe dengesindeki vahim durumu ortaya koyar nitelikte. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın aralık ayına ilişkin yayınladığı merkezi yönetim bütçe istatistiklerine göre bütçe, deprem felaketinin yaşandığı 2023 yılında 1,37 trilyon TL gibi rekor bir açık verdi. Özellikle yılın son ayındaki dev açık dikkat çekti.
Kasım ayında 75,6 milyar TL açık veren merkezi yönetim bütçe dengesi aralık ayında 842,5 milyar TL açık verdi. Aralık ayında bütçe giderlerinin 1,39 trilyon TL olarak gerçekleşmesi, bütçeden bazı harcamaların 2024'e sarktığı yorumlarına neden oldu.
Ocak-aralık döneminde 6,59 trilyon TL bütçe gideri, 5,21 trilyon TL bütçe geliri oluşurken, OVP'deki GSYH projeksiyonlarına göre bakıldığında 2023 yılında bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 5,4 olarak kaydedildi. Böylelikle bütçe açığının milli gelire oranı 2003'ten bu yana en yüksek seviyeye çıkmış oldu. Merkezi yönetim bütçe dengesi 2022'de 142,7 milyar TL açık verirken, bütçe açığının GSYH'ye oranı yüzde 1 olarak kaydedilmişti.
AÇIK 2024'TE DE BÜYÜYECEK
Bu arada aralık bütçesindeki rekor açıkta 'Sınıflandırmaya Girmeyen Diğer Kurum, İşletme ve Hane Halkına Yapılan Sermaye Transferleri' başlığındaki 632 milyar TL'lik transfer dikkat çekti. Son dönemde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 2023 bilançosundaki zarar sinyalleri öne çıkmıştı. Bankanın 2023 yılına ilişkin değerleme hesabında 800 milyar TL'lik eksi bakiye görülmüştü.
Bankanın bu zararında kur korumalı mevduat ödemelerini yüklenmesi önemli etken olmuştu. 2024'e ilişkin hükümetin ekim sonunda TBMM'ye sunduğu Bütçe Kanunu'na göre, bütçe açığındaki artış, 2024'te de sürecek.
2024 Bütçesi'nde en büyük gelirin KDV'den elde edilmesi, en büyük harcamanın ise cari transferlere yapılması öngörülüyor. 2024 bütçesinde 8 trilyon 437 milyar TL gelir, 11 trilyon 89 milyar TL gider öngörüldü. Bütçe açığı ise 2 trilyon 652 milyar TL olarak bütçede yer aldı.
