Bu yılın ilk dokuz ayında maliyet artışları FVAÖK ve net kârları olumsuz etkilerken, TL'nin değer kazanmasıyla finansman gideri düştü. Bu dönemde Bagfaş, Çuhadaroğlu Metal, AVOD Gıda, Tukaş ve Otokar, ciro, FVAÖK ve net kârda başarılı bilançolarıyla öne çıktı.
CEREN ORAL BALABAN
[email protected]
Piyasaların seyrinde önemli olan bilanço dönemi, önceki hafta itibarıyla sona erdi. 2019'un dokuz aylık dönemine ait bilançolar tamamlandı. Biz de BİST-TÜM'de yer alan ve bilançosunu açıklamış şirketlerin sonuçları üzerine bir çalışma yaptık.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Bu amaçla hazırladığımız tabloda finans sektörüne, holdinglere, yatırım ortaklıklarına ve GYO'lara yer vermedik.
Dokuz ayda sanayi şirketlerinin bilançolarında satış gelirini, net esas faaliyet kârını (FVAÖK) ve net kârı dikkate aldık.
100 milyon TL'nin altında satış geliri olan şirketler ile esas faaliyet zararı ve net zarar açıklayan ve bu iki rasyoda 2,5 milyon TL'nin altında kalan şirketleri çalışmamızın dışında tuttuk.
Şirketleri, bu üç kriterde yüzdesel değişimlerine göre sıralayarak en iyi sonuçları elde eden 38 şirkete ulaştık. Bagfaş, Çuhadaroğlu Metal, AVOD Gıda, Tukaş ve Otokar, her üç rasyoda da sıralamaya girdi.
REEL SEKTÖRÜN SORUNLARI
Alnus Yatırım'ın bilançoları analiz ettiği araştırması, 280 reel sektör şirketini kapsıyor.
Bu araştırmada mali sektör şirketleri, verileri açıklananlardan hasılat üretmeyen şirketler, spor kulüpleri gibi dönemleri farklı olan şirketler ve halka açık şirketlerini tam konsolide eden şirketler yer almıyor.
Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya, 2019'un ilk yarıyılında yüzde 23 satış artışı yakalayan bu 280 şirketin satışlarının son çeyrekte yüzde 1,8 arttığını, dokuz aylık satış artışının ise yüzde 15'e gerilediğini aktarıyor.
Kaya, 280 şirketin üçüncü çeyrekte toplam gelirlerinin 218,4 milyar TL'ye ulaştığını söylüyor. Tüpraş ile THY'nin toplam 23 milyar TL ile en çok hasılat sağlayan şirketler olduğu bilgisini de veriyor.
Kaya, "Rakamın büyüklüğünü, küçük ve orta ölçekli 222 şirketin toplam gelirinin 23 milyar TL'ye eşit olduğu bilgisiyle ifade edebiliriz" diyor.
Yunus Kaya, maliyetlerdeki artış daha fazla olduğundan üçüncü çeyrekte faaliyet kârının yüzde 20,8, FVAÖK'ün yüzde 10,7 azaldığını söylüyor. Kaya, son bir yılda TL'nin değer kazanmasıyla kur riski yaşamayan şirketlerin finansman giderinin düştüğüne dikkat çekiyor.
280 şirketin 2018 üçüncü çeyrekte 26 milyar TL'ye ulaşan finansman giderleri 2019 üçüncü çeyrekte 6,5 milyar TL'ye geriledi.
Kaya, 280 şirketin verileri üzerinden gidildiğinde, reel sektörün sorunlarının satışları artırmak, maliyet artışıyla mücadele, faaliyet giderlerinde verimlilik ve finansman yükü olduğunu gözlemlediklerini de sözlerine ekliyor.
BORÇ AZALTMA STRATEJİSİ
2019, iç talebin azaldığı bir yıl oldu. Tera Yatırım Ekonomisti Enver Erkan, azalan iç talebin yurtiçine iş yapan şirketleri olumsuz etkilemeyi sürdürürken ihracata yönelen şirketlerin avantajlı olduğunu söylüyor.
ABD-Çin ticaret savaşı ve global büyümeye yönelik belirsizliklerin emtia fiyatları üzerinde etkili olduğunu belirten Erkan, faizlerdeki gerilemenin asıl etkilerinin son çeyreğe yansıyacağına değiniyor.
Gedik Yatırım Araştırma Direktörü Ali Kerim Akkoyunlu, üçüncü çeyrekte rakamların genelde beklentilere paralel geldiğini söylüyor. Akkoyunlu, "Beklentilerimizin üzerinde kâr açıklayan şirketler, Aygaz, Petkim, Koza Altın, Enka, Pegasus, Anadolu Cam ve Türk Telekom oldu.
Zorlu Enerji beklentilerimizin altında kâr elde etti" diyor. Ekonomik aktivitedeki durağanlığın satış gelirlerine yansıdığı yorumunu da yapıyor. Akkoyunlu, sanayi bilançolarında dikkat çeken en önemli unsurun ise şirketlerin borç azaltma stratejilerine devam etmesi olduğunu kaydediyor.
SON ÇEYREKTE NE OLUR?
İç talepteki canlanmanın otomotivi ve dayanıklı tüketimi destekleyeceğini kaydeden Tera Yatırım'dan Enver Erkan, konut ile GYO'da sektör dinamiklerinin izleneceğini kaydediyor.
"Havayolu şirketleri maliyet yönetiminde de başarılı olursa havacılık hisseleri önerilebilir" diyen Erkan, demir-çelikte ise ABD ile ilişkilere ve global büyümeye bakılması gerektiği kanaatinde.
Enver Erkan, doğalgazla üretim yapan şirketlerin maliyetlerinin artan fiyatlar ve zamların etkisiyle yükseleceğini söylüyor. Erkan, petro-kimya potansiyel sunsa da petrol fiyatlarının takip edilmesi gerektiğinin altını çiziyor. Erkan'a göre, OPEC'in kesintileri, İran yaptırımları gibi faktörler sektör açısından belirleyici olacak.
MURAT AKYOL DAHA ÜNLÜ&CO-FİNANSAL DANIŞMANLIK MÜDÜRÜ
"YURTİÇİ SATIŞLAR VE FAİZ ÖDEMELERİ OLUMLU ETKİLENECEK"
KUR FARKI GELİRLERİ
2019 üçüncü çeyrekte kur farkı gelirlerinin finans dışı sektörlerde kârlılıklara pozitif yansıdığını söyleyebiliriz.
Bankacılıkta ise provizyon oranlarındaki artışın yıllık bazda net kârda geri çekilme yaşanmasına neden olduğunu gördük.
Küresel ekonomideki yavaşlama demir, çelik ve petrol gibi emtia bazlı üretim yapan şirketlerin bilançolarına kaçınılmaz olarak baskı yaptı.
Güçlü geçen ikinci çeyreğin ardından üçüncü çeyreğin gıda perakendecileri açısından parlak bir tablo çizmemesi de dikkat çekti.
HANGİ ŞİRKETLER?
TL'deki değer kazanımı bilançolara destek verirken Migros, Anadolu Efes ve Coca Cola İçecek bu durumdan en fazla fayda sağlayan şirketler olarak öne çıktı. Kur farkından doğan gelirlerin Türk Telekom ve Turkcell gibi telekom şirketlerine yansıması da pozitif oldu.
Doluluk oranlarındaki artışla Pegasus kârlı bir çeyreği geride bıraktı. İhracattaki artış Ford Otosan'ın, altın fiyatlarındaki toparlanma Koza Altın'ın bilançosuna destek verdi.
Petkim, Erdemir, Kardemir, Tüpraş, BİM, Aselsan ve Trakya Cam'ın bilançoları ise göreceli olarak zayıf sonuçlarıyla dikkat çekti.
AVRUPA'YA İHRACAT KRİTİK
Faizlerdeki düşüşle ekonomide gözlenen toparlanmanın şirketlerin yurtiçi satışlarını ve faiz ödemelerini son çeyrekte olumlu etkileyeceğini öngörüyoruz. Avrupa ekonomilerindeki yavaşlamanın ise Avrupa'ya ihracat yapan şirketleri olumsuz etkilemesini bekliyoruz.
TL'nin sergileyeceği performansa bağlı olarak kur farkı gelirlerinin ya da zararlarının son çeyrek bilançolarında da belirleyici unsur olarak çalışacağını tahmin ediyoruz.
