Borsa İstanbul'da (BIST), 2023 üçüncü çeyrek bilanço sezonunu geride bıraktık. İkinci çeyrek sonunda TL'de yaşanan değer kaybının ihracatçı şirketlerin TL bazlı cirolarına etkilerinin daha gözlenebilir hale geldiği bu çeyrekte; yüksek enflasyonun da yıllık bazda kâr büyümelerini desteklediği kaydediliyor.
10-23 Aralık 2023 tarihli sayıdan
Biz de finans dışı şirketlerin bilançolarını inceleyebilmek için ayrıntılı bir tablo hazırladık. Finans şirketlerini, holdingleri, yatırım ortaklıklarını, GYO'ları dâhil etmediğimiz bu tabloya; 2023'ün dokuz ayında satış gelirleri 1 milyar TL'nin, FVAÖK'ü ve net kârı 100 milyon TL'nin altında olan şirketleri de almadık. Şirketleri bu üç kriterde yıllık değişimlerine göre sıraladık ve en iyi sonuçları elde eden 34 şirkete ulaştık.
Alfa Solar Enerji, Smart Güneş Enerjisi Teknolojileri, YEO Teknoloji, Europower Enerji, Boğaziçi Beton, Adel Kalemcilik, Tureks Turizm Taşımacılık, Gür-Sel Turizm Taşımacılık ve Kent Gıda üç rasyoda da sıralamaya girdi.
KÂR ARTIŞINDA ÖNE ÇIKANLAR
Ziraat Yatırım Araştırma Yöneticisi Gaye Aksongur Yavuz; BİST-TÜM'de üçüncü çeyrek finansallarını açıklayan 496 şirketin 2023 üçüncü çeyrek toplam ana ortaklık net dönem kârının, 2022 üçüncü çeyreğe göre yüzde 73,8 artarak 468 milyar 998 milyon TL'ye ulaştığını söylüyor.
Üçüncü çeyrekte BİST-TÜM'de sektörel bazda yıllık en yüksek kâr artışını sırasıyla holdinglerin, havayolu şirketlerinin, büyük bankaların ve otomotiv şirketlerinin kaydettiği veren Aksongur Yavuz; enerji ve petrokimyanın da en yüksek kâr artışı gözlenen sektörler arasında yer aldığını aktarıyor.
Gaye Aksongur Yavuz; analizini şöyle sürdürüyor: "Holdinglerde; BİST-TÜM'ün toplam kâr artışına Koç Holding 6,1 puan, Sabancı Holding 2,4 puan katkı sağladı. Havayolu şirketlerinden THY, TAV Havalimanları ve Pegasus güçlü finansal sonuçları açıklarken THY ve TAV Havalimanları toplam kâr artışına sırasıyla 9 ve 1,4 puan katkıyla öne çıktı.
Bankalarda Yapı Kredi, Garanti BBVA ve İş Bankası, otomotivde ise Ford Otosan, Tofaş Oto ve Türk Traktör güçlü kâr artışlarıyla dikkat çekti. GYO'lar, demir-çelik ve inşaat ise toplam kâr artışına negatif etki eden sektörler olarak sıralandı."
"KUR FARKI GİDERLERİ SINIRLANDI"
İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Sinan Alican; üçüncü çeyrekte 2022'nin aynı dönemine göre ciro, FVAÖK ve net kârda genele yayılan artışlar izlendiğini söylüyor.
Kurda ciddi bir hareket yaşanmadığı için kur kaynaklı etkilerin bilançolarda çok görülmediğini kaydeden Alican; "Faizlerdeki yükselişlerin ise finansman tarafında gelir-gider kalemlerine yansımaları oldu" diyor.
Sinan Alican; sıkılaşma süreciyle bankaların kredi-mevduat oranlarında aşağı yönlü seyrin hâkim olduğuna da dikkat çekiyor. İnfo Yatırım Stratejisti Çağlar Toros ise bu dönemde mali tablolar üzerindeki ana etkenleri TL'nin seyri ve enflasyon olarak sıralıyor.
TL'de ikinci çeyreğin sonunda gerçekleşen değer kaybının ihracatçı şirketlerin cirolarına etkilerinin üçüncü çeyrekte de sürdüğü görüşündeki Toros; buna karşılık döviz kurunun üçüncü çeyrekte nispeten sakin kalmasının borçlu şirketlerin kur farkı giderlerini sınırladığına da değiniyor. "Üçüncü çeyrekte ihracatı yüksek, döviz fazlası olan, enflasyonun yükselişinden olumlu etkilenen şirketler ön plana çıktı.
Özellikle sektöründe lider şirketlerin kâr artışları güçlü olsa da kâr marjları 2022 üçüncü çeyreğe göre zayıf kaldı" diyen Çağlar Toros'a göre; Ortadoğu'daki savaşın getirdiği belirsizlik nedeniyle ise bilançolar borsada yukarı yönlü bir hareket yaratamadı.
İHRACATÇI ŞİRKETLER BİR ADIM ÖNDE
Peki, 2023 son çeyrek bilançolarına ilişkin tahminler nasıl? Son çeyrek finansallarında kur, faiz ve enflasyon etkilerini takip edeceklerini söyleyen İntegral Yatırım'dan Sinan Alican; son çeyrekte net nakit pozisyonda olan, iç piyasa yerine ihracat odaklı çalışan şirketlerin finansallarıyla olumlu ayrışmasını bekliyor.
Alican; "Gıda enflasyonuyla gıda-perakende, alınan işlerdeki ödemelerin büyük çoğunluğunun son çeyrekte tahsil edilmesiyle yenilenebilir enerji, değerlemelerle birlikte gayrimenkul, faizlerdeki artışla faktoring, primlerdeki artışla sigorta sektörlerinden güçlü sonuçlar bekliyoruz" diyor.
İnfo Yatırım'dan Çağlar Toros; Kur Korumalı Mevduat'tan (KKM) TL mevduata geçişe ilişkin alınan kararların etkileriyle ve politika faizinin yükselmesiyle son çeyrekte bankaların borçlanma maliyetlerinde artışların görülebileceğini tahmin ediyor.
Toros'a göre; kurdaki yukarı yönlü seyrin devamı durumunda ihracat pazarlarındaki resesyon endişelerinin de azalmasıyla ihracatı yüksek ve satışları dövize endeksli şirketler son çeyrekte bilançolarıyla öne çıkabilir.
Çağlar Toros; "Büyüme odaklı stratejinin ihracatla olması beklenirken, burada iç talebin azaltılması amacıyla bankaların kredi musluklarını kısması ise otomotiv ve gayrimenkul talebini baskılayabilir" diyor.
KÂR ARTIŞINA EN POZİTİF ETKİ EDEN İLK BEŞ ŞİRKET
1. THY
Üçüncü çeyrekte 51,3 milyar TL (1,9 milyar dolar), dokuz ayda 69,5 milyar TL (2,8 milyar dolar) net kâr kaydetti. İkinci çeyrek sonunda 2 milyar 747 milyon dolar olan net nakit rezervinin, üçüncü çeyrek sonunda 3 milyar 714 milyon dolara yükseldiği, buna göre THY'nin bu çeyrekte 967 milyon dolar nakit yarattığı hesaplanıyor.
2. KOÇ HOLDİNG
Ana ortaklık net dönem kârı; üçüncü çeyrekte 36,3 milyar TL'ye, dokuz ayda 73,7 milyar TL'ye ulaştı. Eylül 2023 itibarıyla solo net nakdi 632 milyon dolar oldu. Mevcut net nakit pozisyonundaki artış trendinin bağlı ortaklıklardan gelen güçlü temettü girişleriyle sürdüğü kaydediliyor. Toplam brüt solo nakit pozisyonunun yüzde 94'ünün döviz cinsinden olmak üzere, 1,2 milyar dolar olduğu bilgisi de veriliyor.
3. TÜPRAŞ
Üçüncü çeyrekte 21 milyar TL, dokuz ayda 35,3 milyar TL ana ortaklık net dönem kârı elde etti. İkinci çeyrek sonunda 10,1 milyar TL olan net nakit pozisyonu, güçlü faaliyet kârı ve işletme sermayesindeki önemli iyileşmeyle 53,3 milyar TL'ye yükseldi. Net nakitteki ciddi artış nedeniyle şirkete ilişkin 2023 yıl sonu net kâr tahminlerinin yükseldiği kaydediliyor.
4. ENERJİSA
Üçüncü çeyrekte raporlanan net kâr 10,6 milyar TL, baz alınan net kâr 1 milyar 509 milyon TL oldu. Dokuz ayda ise raporlanan net kâr yıllık yüzde 444 artışla 12,9 milyar TL'ye, baz alınan net kâr yıllık yüzde 69 artışla 4,3 milyar TL'ye ulaştı. Güçlü baz alınan net kârın orta vadede Enerjisa'ya ilişkin olumlu görüşü desteklediği analizi yapılıyor.
5. FORD OTOSAN
Üçüncü çeyrekteki 13 milyar TL net kâr ile Ford Otosan'ın dokuz aylık net kârı yıllık yüzde 143,1 artışla 25,1 milyar TL'ye ulaştı. Yurtdışındaki ihracat yapılanmalarıyla beğeniliyor. Ürün miksinin ve 'cost plus' ihracat anlaşmalarının katkılarının satış adetlerine ve kârlılığa etkisinin olumlu olacağı öngörülüyor.
