Beş dev yatırımla ithalata set geliyor

İthalatı kesecek dev yatırımlar ekonomik koşulların da etkisiyle istenen hızda ilerlemiyor. Yine de Türkiye’nin özellikle petrokimya alanında ara ham madde talebini önemli ölçüde karşılayacak dev bütçeli beş yatırım dikkat çekiyor.

29 Ekim 2024 | 19:07

Orta Vadeli Program (OVP) yatırım mallarında üretimin artması, tüketim mallarında ise ithalatı azaltacak önlemler alınmasını hedeflerken; eylül ayı dış ticaret verileri ithalatı azaltacak yatırımların hızlanması gerektiğini bir kez daha gösterdi.

13-26 Ekim tarihli sayıdan

Ticaret Bakanlığı’nın genel ticaret sistemi verilerine göre ocak-eylül döneminde tüketim malı ithalatı, yatırım malı ithalatını aştı ve yüzde 13,5 artışla 38 milyar 805 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.

Yatırım malı ithalatı ise yüzde 37 milyar 825 milyon dolarda kaldı. Yatırım malı ithalatı, geçen yılın aynı dönemde tüketim malı ithalatının 4,1 milyar dolar üzerinde gerçekleşirken, bu veriler yatırım iştahının azaldığını gösterdi.

ADANA BÖLGESİ ÖNE ÇIKIYOR

Ara malında ithalatı kesen yatırımlarda finansmana erişim, yatırım ortamının zorlukları nedeniyle süreç ağır ilerliyor. Ara ham madde konusunda özellikle Adana-Ceyhan ve Yumurtalık bölgesindeki yatırımlar çok önemli. Bölgede ilk adımı atan şirketlerden olan Rönesans Holding’in Cezayirli ortağı Sonatrach ile devreye alması beklenen yatırımı beklendiği kadar hızlı gitmiyor. Erdemoğlu Holding’in Yumurtalık’ta devreye alacağı Sasa Özel Endüstri Bölgesi’nde ise yatırım süreci sürerken, bürokratik kararların da beklenmesiyle yatırım hızı düşmüşe benziyor. Bürokratik prosedürlerle hızı kesilmesine rağmen şu ana kadar 3,2 milyar dolarlık yatırım yapan Erdemoğlu Holding, Yumurtalık’ta 20 milyar doları bulacak bir petrokimya tesisine yatırımlarını 10 yıl devam ettireceğini açıkladı. Yakın zamanda önemli adım ise Kipaş Holding’den geldi. Ceyhan bölgesinde Türkiye’de üretimi çok sınırlı olan selüloz yatırımı için kolları sıvayan holding, önümüzdeki üç yıl içinde 1,5 milyar dolarlık yatırımlar bu tesisi hayata geçirecek. Bir diğer önemli yatırım kararını ise Tosyalı Holding aldı.

UĞUR DALBELER / ÇİP

CARİ AÇIĞI AZALTACAĞIZ

İskenderun’da hayata geçirdiği ve yatırımlara devam ettiği tesisinde ithalata set çekecek yeni bir adım attı. Tosyalı Holding Başkanı Fuat Tosyalı, Tosyalı Demir Çelik İskenderun tesisinin Türkiye’nin 4 milyon ton yassı çelik ithalatını ortadan kaldırarak, katma değerli ihracat konusunda Türkiye’nin örnek tesislerinden biri olduğunu belirtiyor. Çin’in piyasaya sürdüğü düşük fiyatlı ürünlerin sektörü zorlarken, İskenderun’daki bu yatırımın iç pazarı güçlü bir şekilde destekleyeceğini ve ihracat coğrafyasını genişleteceğini aktaran Tosyalı, “Aynı zamanda depremden yara alan bu bölgede yaptığımız bu yatırımla ve diğer tesislerimizle toplamda 2 bin kişiyi aşan yeni istihdam sağlayarak toplumsal anlamda da önemli bir katkı sağlamış durumdayız” diyor. Türkiye’nin teneke ihracatının yüzde 70’ini tek başına gerçekleştiren Tosyalı Toyo tesisinde yaptıkları yeni yatırıma da değinen Tosyalı, “Yeni yatırımla ise hali hazırda ithal edilen ürünlerin önemli bir kısmı yurt içinden karşılanacak olup, cari açığın azalmasına büyük bir katkı sağlayacak” diye konuşuyor.

Çelik İhracatçıları Birliği (ÇİB) Başkan Yardımcısı ve Çolakoğlu Metalurji Genel Müdürü Uğur Dalbeler ise, paslanmaz sıcak sac alanında üretimde önemli bir adım attıklarını fakat Çin’le rekabetin ayakta kalma şansını zorladığına bunun da üretimi fizibıl olmaktan çıkardığını anlatıyor. Uğur Dalbeler, yerli ikame yapılsa da şu anki koşullarda Çinlilerin dampingli fiyatlarıyla rekabet etmenin mümkün olmadığını buna karşı önlem alınması gerektiğine işaret ediyor.

HACI OSMAN YILDIRIM / SİVAS STO

ÜRETİMİN ÖNEMİ ARTTI

Tüm negatif verilere karşılık yatırım hevesinin kırılmaması ve Türkiye’nin ithalatı kesecek yatırımlara ağırlık vererek ilerlemesi gerektiğini aktaran Sivas Ticaret ve Sanayi Odası Meclis Başkanı Osman Yıldırım, sanayicilerin üretim konusunda bu süreçte desteklenmesinin daha da önemli hale geldiğini anlatıyor.

Şirketinin Sivas’ta 350 kişinin çalıştığı tesisin niş bir alanda üretim yaptığını ve Aselsan ile optik lens ürettiklerini belirten Osman Yıldırım, tamamen ithal edilen ürünü Sivas’ta üretmek bir yana ihracat için de talepler geldiğini söylüyor. Yıldırım, “Özellikle silahlı kuvvetlerin ihtiyacı olan gündüz- görüş optiklerimizi geliştirmek üzere sürekli yatırım yapıyoruz. Yurt dışından özellikle zırhlı araçların kullandığı teleskopların optiklerini ise tasarımlarımızla üretir hale geldik. Bunları yurt dışına satma noktasına geldik” diyor. Yatırımlarının 2025’te de devam edeceğini vurgulayan Yıldırım, “Yaşanan savaşlar da gösteriyor ki şu anda Türkiye’nin üretimi daha da güçlendirmesi lazım. Teknoloji odaklı yatırımlar artmalı. Üretmek her zamankinden daha önemli hale geldi. Bu nedenle sanayicilerin üretim konusunda desteklenmesi gerekiyor” diye konuşuyor.

YAVUZ EROGLU / PAGEV

PET VE POLİPROBİLEN YATIRIMLARI

Temelde tedarik güvenliği için anahtar kelimenin ham madde yatırımları olduğunu söyleyen Türk Plastik Sanayicileri Araştırma Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu da Türkiye’nin Avrupa’da ikinci en büyük plastik üreticisi olduğuna işaret ediyor. PET ve polipropilen alanında yatırıma istekli yatırımcılar olduğunu da aktaran Yavuz Eroğlu, Türkiye’nin 2 milyon tondan fazla polipropilen ihtiyacı olduğunu ve üretimin Petkim’in 140 bin ton yerli üretimiyle sınırlı olduğunu gerisinin ithal edildiğini anlatıyor. Bu nedenle PET ve polipropilen yatırımlarının çok önemli olduğunu kaydeden Eroğlu, “Bu konuda Türkiye’de yeterince üretim yok. Rönesans’ın Cezayirli ortağıyla sürdürdüğü yatırım bir türlü istenen hızda ilerlemiyor. Hızlanması ülke için faydalı. Sasa’nın ise yatırımı sürüyor. Bir de Köksan Holding var. Bu yatırımların devreye girmesiyle dışa bağımlılığımız önemli ölçüde azalacak” diyor.

UMMAN’DA YATIRIM ZİRVESİ

PAGEV Başkanı Yavuz Eroğlu, geçen yıl Körfez’deki petrokimya üreticileriyle Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi’nin bir araya gelmesine eşlik ettiklerini, bu yıl da tekrarı olacağı bilgisini veriyor. İthalata bağlı olan petrokimya ürünleri konusunda Körfez ülkelerinin Türkiye’de yatırımlarının hızlanması için aralık ayında Umman’da bir buluşma gerçekleşeceğini kaydeden Eroğlu, “Geçen yıl Katar’da gerçekleşen organizasyonun bu yılki etkinliğinde Türkiye Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ekibiyle Körfez yatırımcılarını bir araya getirmek için çalışıyoruz. Tabii büyük ölçekli yatırımlar olduğu için genel ekonomik gidişat etkili. Konu tekrar hatırlatılıp yatırımcı ilgisi Türkiye’ye çekilmeye çalışılacak” diye konuşuyor.

FUAT TOSYALI / TOSYALI HOLDİNG YKB
“200 milyon dolarlık yeni yatırımı devreye alıyoruz”
“Tosyalı olarak ithalatın önünü kesecek önemli yatırımlardan birini de Tosyalı Toyo tesisinde gerçekleştiriyoruz. Bu tesisimizde 325 bin tonluk teneke üretim kapasitesini iki katına çıkararak 650 bin ton seviyesine ulaşmak için başlattığımız yatırımlar devam ediyor. Bu kapsamda, yeni Tin Free Steel (kalaysız teneke) üretimi de dahil olmak üzere bir dizi yatırımımız var. Yaklaşık 200 milyon dolar tutarındaki ilave kapasite artışını bu yıl bitmeden tamamlayıp devreye almayı planlıyoruz. Tosyalı Toyo’nun yüksek teknoloji ile üretilen ambalaj çeliği kapasitesini artırmaya yönelik bu yatırımımız, yaşanan pandemi ile birlikte Türkiye’de ve dünyada sağlıklı, pratik ve hijyenik olan ambalajlı gıdaya yönelik artan talebi karşılamamızı sağlarken daha önce Türkiye tarafından ithal edilmek zorunda olan birçok ürünü de iç pazara sunarak ithalatın önünün kesilmesine önemli bir katkı sağlayacak.”