Dünyanın önde gelen zeytinyağı üreticileri olan İspanya ve İtalya'da yaşanan kuraklık, zeytinyağı talebini Türkiye'ye kaydırdı. Zeytinyağı sektörü yılın ilk alti ayında 407,6 milyon dolarlık ihracat yaparak rekor kırdı. Sektörün yıl sonu ihracat hedefi ise 1 milyar dolar.
09-22 Temmuz 2023 tarihli sayıdan
Türkiye, zeytin ve zeytinyağı sektörüne son 20 yılda yaptığı yatırımların meyvelerini toplamaya başladı. 2002 yılında 90 milyon olan zeytin ağacı varlığını 192 milyonun üzerine çıkaran Türk zeytincilik sektörü, 2022-23 sezonunun ilk yarısında ihracatını yüzde 144'lük artışla 220 milyon dolardan 537 milyon dolara yükseltti.
Zeytincilik sektörünün ihracattaki rekor artışına en büyük katkıyı zeytinyağı ihracatı sağladı. 2022-23 sezonunda 422 bin tonluk rekor rekolteye ulaşan zeytinyağı sektörü, bu rekolteyi dövize dönüştürerek 2022/23 sezonunun ilk yarısında 92 bin 143 ton zeytinyağı ihraç ederek Türkiye'ye 407,6 milyon dolarlık döviz getirisi sağladı.
Türkiye'nin 2012-13 sezonundaki 92 bin tonluk zeytinyağı ihracat rekoru, 2022-23 sezonunun ilk yarısında geçilmiş olurken, 2012-13 sezonundaki 292 milyon dolarlık zeytinyağı ihracat rakamı da bu sezon yüzde 40 oranında gerçekleştirilmiş oldu.
Dünya standartlarına göre kaliteli bir zeytinyağı üretimimiz olduğunu ve bu yağların ambalajlı olarak ihracatında artış yaşandığını belirten Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Başkanı Davut Er, Türkiye'nin zeytinyağı ihracatındaki başarısına 2022/23 sezonunda yeni bir halka eklendiğini vurguluyor.
HEDEF 1 MİLYAR DOLAR
2023 yılında sektörün ihracatının 1 milyar dolara ulaşmasını beklediklerini ifade eden Er, "Türkiye'nin bugüne kadar en çok zeytinyağı ihraç ettiği 2012/13 sezonundaki ihracat rakamlarına miktar olarak bu sezonun ilk yarısında ulaştık. Döviz getirisi olarak ise yüzde 40'lık ihracat artışı yakaladık. Bu rakamlar bu sezon zeytinyağımızı daha katma değerli ihraç ettiğimizin göstergesi diye ekliyor.
Türkiye'nin 192 milyona ulaşan zeytin ağacı varlığıyla yıllık 650 bin ton zeytinyağı ve 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin rekoltesi hedeflediğinin altını çizen Er, bu rakamlara ulaşıldığında zeytinyağı üretiminde dünya ikincisi, sofralık zeytin üretiminde ise dünya birincisi konumuna geleceğini ve ambalajlı zeytinyağı ihracatının artması için yeni bir destek modelinin hayata geçirilmesi gerektiğini sözlerine ekliyor.
ALİ UÇAR / AYVALIK TİCARET ODASI BAŞKANI "AYVALIK'TA 93 ZEYTİNYAĞI MARKASI VAR"
"Raflarda satılan zeytinyağlarının yaklaşık yüzde 80'inin üzerinde Ayvalık ibaresi bulunuyor. Yıllık üretimimiz 6 bin ton civarında. Körfez Bölgesi olarak da 34 bin ton üretimimiz var. Ayvalık, Balıkesir rekoltesinin yağda yüzde 25'ini karşılıyor. Bu sezonda Balıkesir toplamda 41 bin ton yağ üretti. Ayvalık 10 bin ton üretti. Bu 10 bin tonun 6 bin tonu naturel,4 bin tonu ise sızma zeytinyağı.
Ancak gelecek yıl için şu aşamada bir şey söyleyemiyoruz ne yazık ki. Ancak aldığımız bilgilere göre Akhisar'da yaşanan don olayından sonra bu yılın Akhisar için kayıp yıl olacağı söylenirken, Ayvalık ise şu an iyi durumda. Ayvalık menşeli marka sayımız ise 93. Çok yakın bir zamana kadar bu sayı 30'du. Ayvalık zeytinyağlarının ünü uluslararası çapa ulaşınca 2006 yılında Ayvalık Zeytinyağı Coğrafi İşareti alındı. Coğrafi işaretli üreten zeytinyağlı marka sayısını ve ihracatımızı artırmaya çabalıyoruz."
REKORUN NEDENİ KURAKLIK
Zeytin sektörünün ihracattaki rekor artışına en büyük katkıyı bu yıl zeytinyağı sağlamış bulunuyor. Zira 2022 - 2023 sezonunda rekor rekolteye ulaşan zeytinyağı sektörü; geçmiş yıllarda elde edilen rekorlara oranla çok ciddi bir ihracat rakamına ulaşmış durumda.
Bunun sebebinin zeytinyağı üretiminde dünyanın önde gelen ülkeleri olan İspanya ve İtalya'da yaşanan kuraklık olduğunu söyleyen sektör temsilcileri, "Dolayısıyla, yine dünyanın önde gelen zeytinyağı üreticisi olarak ülkemize de zeytinyağı tedarikinde çok ciddi miktarda talep bulunuyor. Ülkemizin zeytinyağı ihracat rakamlarına baktığımızda, geçen sezona oranla miktar bazında yüzde 32; tonaj bazında ise yüzde 49 artış gösterdi" değerlendirmesine bulunuyor.
İHRACATTA İLK 10'DA
Sektörde faaliyet gösteren birçok ihracatçı şirket var. Temelleri 1937 yılında atılan Köklü Zeytincilik de onlardan biri. Şirket yıllık ortalama 15 bin ton zeytinyağı işliyor. Ayvalık'ta bulunan altı mağazaları ve e-ticaret sitelerinin yanı sıra Avrupa ve Uzakdoğu'da bulunan distribütörleri aracılığıyla ürünlerini tüketicilere ulaştırdıklarını belirten Köklü Zeytincilik Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kürlek, iç pazarda satışlarının yüzde 50sinin e-ticaretten geldiğini söylüyor.
Üretimlerinin yüzde 80'ini ihraç ettiklerini ve bu yılki ciro hedeflerinin 100 milyon dolar olduğunu ifade eden Kürlek, "Firmamız Türkiye zeytinyağı ihracatında ilk 10 da bulunuyor. ABD, İtalya, İspanya, İngiltere ve Hong-Kong başta olmak üzere birçok ülkeye ihracatımız var. Hedefimiz ABD pazarından daha fazla pay alabilmek" diye konuşuyor.
YEŞİL ZEYTİNYAĞI TESİSİ
2014'te 10 milyon doların üzerinde bir rakamla sektördeki en büyük yatırımlardan birini gerçekleştiren Güven Asa & Asiltane de öne çıkan şirketlerden. Bugün Balıkesir - Gömeç'te toplam 23 bin metrekarelik bir alanda günlük ve 600 ton sıkım, 120 ton zeytinyağı üretim ve 3 bin ton depolama kapasitesine sahip olduklarını söyleyen şirketin yönetim kurulu eşbaşkanı Hasan İstikbal, değişken koşullar dahilinde yıllık ortalama üretimlerinin 5 ila 6 bin ton aralığında olduğunu belirtiyor.
İstikbal, "2023 yılında bugüne kadar yüzde 33 müşteri bazlı ve yüzde 52 oranında ise tonaj bazlı büyüme katettik. İstanbul, Gömeç ve Artur'da bulanan satış mağazalarımız ve her iki markamızın da e-ticaret sitelerinin yanı sıra, geleneksel kanallar ile de tüketicilerimize ulaşıyoruz. Satışlarımızın yüzde 12'si e-ticaret sitelerimizden elde ediyoruz" diye anlatıyor.
Üretiminin yüzde 80'ini Japonya, ABD, İspanya ve Etiyopya'ya şirket, 2022 - 2023 sezonunda ihracatta, geçen sezona göre yüzde 80'lik bir büyüme elde etmiş bulunuyor. Sürdürülebilirlik konsepti kapsamında, güneş enerjisi ile üretim yapmaya başlamayı planlayan şirket, 2023'ün sonuna kadar 500 bin Euro'luk bir yatırım ile 'Yeşil Zeytinyağı Üretim Tesisi' olmayı hedefliyor.
İHRACAT ŞAMPİYONLARI
Temelleri 1975 yılında atılan Türkiye'nin köklü markalarından Yudum Gıda'nın unvanı 2017 yılında Savola Gıda Türkiye olarak değişti. Aynı yıl Türkiye pazarında 'Yudum Egemden' markasının lansmanı da yapıldı. Şirket Yudum, Egemden, Sırma, Cielo, Brillo, Afia ve Sırma markalarını 20'den fazla ülkeye de ihraç ediyor.
Ayvalık'ta 23 bin metrekare açık alan üzerine kurulu fabrikalarında yıllık 20 bin tonluk zeytinyağı üretimi gerçekleştirdiklerini belirten Savola Gıda Türkiye Genel Müdürü Houmer Balazadeh, "10 yıl üst üste Türkiye'nin ambalajlı zeytinyağı ihracatının lideri olduk" diyor.
Pandeminin zeytinyağının tekrardan yükselişe geçtiği dönem olduğunu ifade eden Balazadeh, üzerine ambalajlı zeytinyağına kayış da eklendiği bu dönemde hanelerin ambalajlı zeytinyağı tüketiminin miktar bazında yaklaşık yüzde 20 oranında artığını söylüyor.
