KPMG Türkiye, altıncısını hazırladığı yıllık “KPMG Perspektifinden Birleşme ve Satın Alma Trendleri 2024” raporunu açıkladı. Rapora göre, Türkiye’de birleşme ve satın alma işlem adedinde düşüş yaşansa da işlem hacminde rekor bir artış görüldü.
Raporda yer alan verilere göre, 2024 yılında dünyada birleşme ve satın alma işlemleri hacmi 3 trilyon ABD dolar seviyesine ulaşarak bir önceki yıla kıyasla 270 milyar ABD dolarlık bir artış gösterdi. Buna karşın, işlem adedi 2023 yılındaki 55.862 adet işleme kıyasla 51.082 adet işlem olarak gerçekleşti.
Türkiye'deki birleşme ve satın alma işlemleri incelendiğinde, toplam 475 işlem ve açıklanan 5,3 milyar ABD doları işlem hacmiyle geçen yıla kıyasla işlem sayısında bir azalma yaşanmış olsa da işlem hacminde kayda değer bir artış gözlemlendi. Değeri açıklanmayan işlemlerin tahmini değerleri de göz önünde bulundurulduğunda, toplam işlem hacminin de önemli ölçüde artarak 2024 yılı için 10,1 milyar ABD doları seviyesinde olduğu öngörüldü.
2024 yılının ana gündemini, Orta Doğu’daki jeopolitik gerginlikler, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı, ABD’deki başkanlık seçimleri, küresel büyüme hızındaki yavaşlama, yüksek faiz ortamında kademeli normalleşmeye geçiş ve enflasyonist baskılar gibi küresel gelişmeler şekillendirdi. Türkiye’de 2023 yılında geride bıraktığımız genel seçimlerin ardından ekonomik istikrarı sağlama adımları, enflasyonla mücadele, gri listeden çıkış, deprem felaketinin ardından yeniden yapılanma süreci ve mart ayında tamamlanan yerel seçimler öne çıkan başlıklar arasındaydı.
EKONOMİK REFORM POLİTİKALARI POZİTİF ETKİLEDİ
KPMG, bir önceki yıla ilişkin beklentileriyle uyumlu olarak, ekonomik reform politikalarının birleşme ve satın alma faaliyetleri üzerindeki pozitif etkisini 2024 yılı boyunca işlem hacmindeki artışla gözlemledi. Şirket, bu olumlu seyrin 2025 yılına ilişkin beklentilerini desteklediğini ve bu dönemde de pozitif yönlü ivmenin korunacağını öngörüyor.
2024 yılında, işlem hacmi ve adedi açısından öne çıkan sektör, teknoloji, medya ve telekomünikasyon (TMT) oldu. Önümüzdeki dönemde de 2024 yılına benzer şekilde TMT’nin yanı sıra enerji ve endüstriyel üretim ve otomotiv sektörlerine yönelik ilginin artarak devam etmesi bekleniyor.
12 aylık performans, Türkiye'de birleşme ve satın alma aktivitelerinin 2024 yılında işlem hacmi bazında bir önceki yıla kıyasla ciddi bir artış gösterdiğine işaret ediyor
Türkiye'deki birleşme ve satın alma işlemleri incelendiğinde, toplam 475 işlem ve açıklanan 5,3 milyar ABD doları işlem hacmiyle geçen yıla kıyasla işlem sayısında bir azalma yaşanmış olsa da işlem hacminde kayda değer bir artış gözlemlendi. Değeri açıklanmayan işlemlerin tahmini değerleri de göz önünde bulundurulduğunda, toplam işlem hacminin 10,1 milyar ABD doları seviyesinde olduğu öngörüldü.
Dünyada birleşme ve satın alma işlemlerinin genel görünümüne bakıldığında, işlem hacmi 3,0 trilyon ABD doları seviyesine ulaşarak bir önceki yıla kıyasla 0,3 trilyon ABD doları tutarında bir artış gösterdi. Buna karşın, işlem adedi 2023 yılındaki 55.862 adet işleme kıyasla bir miktar daralarak, 2024 yılında dünya genelinde toplam 51.082 adet işlem gerçekleşti.
Dolayısıyla, 2024 yılı hem dünyada hem de Türkiye’de daha büyük ölçekli yatırımların öne çıktığı bir yıl oldu. Raporda, yatırımcıların risk iştahındaki azalmaya bağlı olarak piyasadaki oyuncuların yüksek riskli yatırımlara kıyasla daha güvenli limanlara yönelmesi bu durumun temel nedeni olarak açıklandı.
2024 YILININ MEGA İŞLEMİ HEPSİBURDA SATIŞI OLDU
Türkiye’de 2023 yılında herhangi bir mega işlem (değeri bir milyar dolar ve üzerindeki işlem) gerçekleşmezken, 2024’te yılın tek mega işlemi, Kaspi.kz'in Hepsiburada'nın yüzde 65,4’lük payını 1,1 milyar dolar karşılığında satın alması oldu. Bu kritik hamle, Türkiye'nin teknoloji ve e-ticaret ekosistemindeki know-how ve stratejik konumunu desteklerken, bu işlem ile Kaspi.kz ise dijital ekosistemi ve e-ticaret faaliyetlerini güçlendirmeyi hedefliyor.
EN BÜYÜK İŞLERMLER TEKNOLOJİ VE MEDYA SEKTÖRÜNDE OLDU
Yılın en büyük işlemi olan Hepsiburada’ya ek olarak TMT’de gerçekleşen ve ikinci en büyük işlem olan diğer işlem ise ABD merkezli finansal yatırımcı General Atlantic’in Insider’a yaptığı 500 milyon dolarlık ileri aşama yatırım oldu. Bu işlem, Türkiye’den çıkan ve pazarlama teknolojileri alanında dünya sahnesinde lider konumda bulunan Insider’ın gelecek vizyonu ve planlarını ortaya koyması için küresel yatırım çevreleri tarafından da desteklendiğini kanıtladı.
İşlem hacmi bazında ilk 10 işlemde 3 işlem ile enerji, 2 işlem ile TMT, 2 işlem ile ilaç ve sağlık sektörleri öne çıktı
ENERJİDE SES GETİREN SATIN ALMALAR
2024 yılı, doğal kaynakları da kapsayan enerji sektöründe önemli satın almalarla dikkat çekti. Bu sektörde gerçekleşen yılın en büyük işlemi, Birleşik Krallık merkezli ACG Metals’in Polimetal Madencilik’i 225,5 milyon ABD doları işlem değeriyle satın alması oldu. Bir diğer önemli işlem de Palmet Enerji’nin Zorlu Enerji Dağıtım'ı 200 milyon ABD doları karşılığında satın alarak bu alandaki etkinliğini arttırması oldu. Sektördeki hareketlilik bununla da sınırlı kalmadı; Doğan Holding, Gümüştaş Madencilik’in yüzde 75 hissesini 123 milyon ABD dolarına satın alarak 2024 yılının öne çıkan işlemlerinden birine imza attı. Bu işlemler, tıpkı global piyasadaki trendlerde olduğu gibi enerji sektörünün yatırımcılar için cazibesini koruduğunu gösterdi.
YABANCI YATIRIMCININ TERCİH ETTİĞİ SEKTÖRLER
2018 yılında Türkiye’nin lojistik devi Un-Roro’yu satın alarak sektöre ve ülkeye olan ilgisini kanıtlamış Danimarka’lı DFDS, Kasım 2024'te Ekol Transport'un yüzde 100 hissesini 253,6 milyon ABD doları bedel ile satın alarak yılın önemli işlemlerinden birini gerçekleştirdi. Fransa menşeili Curium Pharma ise Nisan 2024'te ilaç ve sağlık alanında faaliyet gösteren Eczacıbaşı Monrol'un yüzde 50 hissesini 121,8 milyon ABD doları karşılığında satın aldı. İlaç sektöründeki bir diğer satın alma Kemer Medical Center’ın yüzde 80 hissesini Koç Holding’in 96,3 milyon ABD doları bedel ile satın alması oldu. ABD’li Quexco ise Eylül 2024'te Mutlu Akü’yü Güney Afrika’lı Metair’den 110 milyon ABD doları bedel ile satın aldı.
2024'TE ÖNE ÇIKAN İŞLEMLER
İşlem değeri açıklanmasa da Can Holding’in Ciner Yayın Grubu’nu devralması (TMT), Tosyalı Holding’in Baştuğ Metalurji’yi bünyesine katması (endüstriyel üretim ve otomotiv), Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Mubadala Investment Company’nin Getir’in tek kontrolünü devralması (TMT) ve Mısır merkezli MNT Halan’ın Tam Finans hisselerinin tamamını satın alması (finansal hizmetler) 2024 yılının diğer önemli işlemleri arasında yer aldı.
TMT SEKTÖRÜ HACİM BAKIMINDA LİDER SEKTÖR
TMT sektöründe gerçekleşen en büyük 10 işlem içerisinde yer alan Hepsiburada ve Insider’a ek olarak, bu sektörde gerçekleşen diğer önemli işlemler Paxie Games’in yüzde 100 hissesini Güney Kore kökenli DoubleU Games’in 67 milyon ABD doları bedel ile satın alması, Intenseye’ın ABD kökenli Lightspeed Ventures liderliğinde almış olduğu 64 milyon ABD doları seri B yatırımı, Spyke Games’in Birleşik Krallık kökenli Moon Active’den almış olduğu 50 milyon ABD dolarlık erken aşama yatırımı, Picus Security’nin ABD kökenli Riverwood Capital liderliğinde almış olduğu 45 milyon ABD dolarlık yatırımı ve bulut tabanlı çözümler sunan Bulutistan’ın yüzde 65 hissesini Sabancı Holding’in teknoloji kuruluşu olan DxBV’nin 39 milyon ABD doları bedel ile satın alması oldu.
EN ÇOK YATIRIM YAPAN ÜLKE ABD OLDU
2024 yılında, ABD liderlik ettiği 17 işlemle yabancı yatırımcılar arasında işlem adedi bazında liderliğini korurken, onu 10 işlemle Almanya ve 9 işlemle Fransa takip etti. Açıklanan işlem büyüklüklerine bakıldığında ise Hepsiburada işleminin etkisiyle Kazakistan 1,1, milyar ABD doları işlem hacmiyle birinci sırada yer alırken onu 856 milyon ABD doları işlem hacmiyle ABD ve 309 milyon ABD doları işlem hacmiyle Birleşik Krallık takip etti.
YABANCI YATIRIMCININ İŞLEM HACMİ 3,2 MİLYAR DOLAR OLDU
2024 yılında yabancı yatırımcıların liderlik ettiği 95 işlemde toplam açıklanan işlem hacmi 3,2 milyar ABD doları olarak gerçekleşti. Bu, işlem adedi bazında toplam işlemlerin yüzde 20’sini oluştururken, işlem hacmi bazında ise toplam açıklanan hacminin yüzde 61’ine tekabül ediyor. Geçen yılın aynı döneminde gerçekleşen toplam 1,2 milyar ABD dolarlık açıklanan işlem hacmine kıyasla, 2024 yılında yabancı yatırımcıların yarattığı işlem hacminde ciddi bir artış olduğu görülüyor. Bu durum, geçmiş dönemlerde olduğu gibi yabancı yatırımcıların daha büyük ölçekli satın alımlara ilgi gösterdiklerinin bir kanıtı olarak öne çıkıyor.
FİNANSAL YATIRIMCILARIN İŞLEMLERİ 3 KAT ARTTI
Finansal yatırımcılar (özel sermaye, risk sermayesi, varlık fonları, kitle fonlaması platformları üzerinden yapılan yatırımlar) 2023 yılında 286 işlem yaparken, bu işlemlerin toplam işlem hacmindeki payı yüzde 14 düzeyiyle 398 milyon ABD doları olarak gerçekleşmişti. 2024 yılında finansal yatırımcılar tarafından gerçekleştirilen toplam 257 işlemin açıklanan işlem hacmindeki payı, önceki yıla göre önemli ölçüde artarak yaklaşık yüzde 23 seviyelerinde çıktı ve finansal yatırımcıların yarattığı toplam açıklanan işlem hacmi 1,2 milyar ABD doları olarak kaydedildi.
2024'ÜN ÖNE ÇIKAN ÇIKIŞ İŞLEMLERİ
Yılın öne çıkan finansal yatırımcı çıkış işlemlerinin başında, Actera ve EBRD’nin Tam Finans hisselerinin tamamını Mısır menşeili MNT-Halan’a satışı, Mediterra’nın Arkel Asansör hisselerinin tamamını İsveç menşeili Innovalift’e satışı ve Mediterra’nın GlassHouse hisselerinin tamamını Birleşik Arap Emirlikleri menşeili e& enterprise’a satışı geldi. Buna ek olarak, İş Girişim Sermayesi’nin Sportive hisselerini Fiba Perakende’ye satışı, Pera Capital’ın Koza Gıda’daki hisselerini Ekol Food’a satışı, Revo Capital, Mediterra ve MV Holding’in Yazara hisselerinin tamamını ABD’li Global Payments’a satışı, EarlyBird VC’nin oBilet’teki çoğunluk hissesini Fransız BlaBlaCar’a satışı ve Gedik Yatırım’ın Finfree’deki hisselerinin tamamını Papara’ya satışı diğer öne çıkan finansal yatırımcı çıkış işlemlerinden oldu.
TÜRKİYE OYUN SEKTÖRÜNDE YATIRIM MERKEZİ
Geçtiğimiz yıllarda yakalanan trende paralel olarak, bu yıl da TMT sektörü içerisinde oyun dikeyi dikkat çekerken, yıl içerisinde bu dikeyde gerçekleşen 22 işlemin 16’sına finansal yatırımcılar liderlik etti. İşlem değeri açıklanan yatırımlar arasında Agave Games’in 18 milyon ABD doları Seri A yatırımı ve Cypher Games’in 10 milyon ABD doları tohum aşama yatırımı öne çıkarken, Mage Games, Grand Games ve Pine Games de bu dikeyde finansal yatırımcılardan 2 milyon ABD doları üzerinde yatırım aldı. Aynı dikeyde gerçekleşen stratejik yatırımlar; Paxie Games, Spyke Games, Ruby Games, Hungri Games, Gleam Games ve Efsun Games işlemleri oldu. Bu gelişmeler, Türkiye'nin oyun ekosisteminin küresel pazardaki güçlü konumunu koruduğunu destekler nitelikteydi.
2025 YILI İÇİN BEKLENTİLER OLUMLU YÖNDE
KPMG Türkiye Birleşme ve Satın Alma Hizmetleri Lideri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar, 2025 yılına ilişkin beklentiler hakkında şunları söyledi: “2024, global ölçekte merkez bankalarının faiz artırımları nedeniyle küresel büyümenin yavaşladığı bir yıl oldu. ABD’deki başkanlık seçimleri, devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve Orta Doğu’da süregelen jeopolitik gerginlikler küresel piyasalarda belirsizliğe yol açarak yatırımcıların temkinli hareket etmesine neden oldu. Buna karşın, 2024 yılı global ölçekte işlem hacminin arttığı ancak işlem adedinin azaldığı, yatırımcıların güvenli liman aradığı ve büyük ölçekli yatırımlara yöneldiği bir yıl oldu. Türkiye özelinde ise gündemi genel seçimler sonrasında ekonomik istikrarı sağlama yönünde atılan adımlar, enflasyonla mücadele, gri listeden çıkış ve mart ayında tamamlanan yerel seçimler belirlerken, yatırımcıların ilgi odağı işlem hacmi bazında TMT, endüstriyel üretim ve otomotiv, perakende ve enerji sektörleri oldu. Değeri açıklanmayan işlemlere ilişkin tahminlerimiz dikkate alındığında, TMT sektörüne ek olarak, endüstriyel üretim ve otomotiv ile enerjinin toplam tahmini işlem hacminin büyük çoğunluğunu oluşturduğunu gözlemlemekteyiz, bu da geçtiğimiz yıl 2024 yılına ilişkin yaptığımız öngörüleri kanıtlar nitelikte.
Türkiye için 2025 yılının, enflasyonu düşürme ve makroekonomik istikrarı sağlama hedefi doğrultusunda sıkı para politikası ve bütçe açığını azaltmaya yönelik mali düzenlemelerle şekillenmesi öngörülürken; yatırımcı dostu politikaların da etkisiyle bir süredir cazibesini koruyan TMT ve enerji sektörlerine ek olarak, endüstriyel üretim ve otomotiv alanında faaliyet gösteren şirketler ile ileri teknoloji kullanarak katma değerli üretim yapan şirketlerdeki satın alma aktivitelerinin artarak devam etmesini beklemekteyiz.”
KPMG Türkiye’nin 2025 yılına yönelik beklentileri şöyle sıralanıyor:
•Teknoloji ve yapay zekânın çeşitli endüstri çözümlerine uygulanması sonucunda teknoloji destekli savunma sanayi, ilaç ve sağlık ve biyoteknoloji çözümlerine küresel bazda yoğun yatırımcı ilgisi.
•Global trendlerle paralel olarak enerji, TMT ve dijital dönüşüm odaklı teknolojiler alanında birleşme ve satın alma faaliyetlerinin hızlanması.
•Sürdürülebilirlik stratejileri çerçevesinde, yerli şirketlerin birleşme ve satın alma işlemlerinin hız kazanması.
•Türkiye’de uygulanacak yatırımcı dostu para politikalarının sürdürülmesi sonucunda güven ortamının sürekliliğinin sağlanarak uluslararası sermaye ve yatırımcı ilgisinde artış.
•Özellikle oyun, yazılım, yapay zekâ ve veri analitiği alanlarındaki girişimlerin, Türkiye’nin bölgesel teknoloji merkezi olma potansiyelinden faydalanarak yatırımlarında artış bekleniyor.
