Radar uydu verileri Santorini için ne söylüyor?

Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Mühendislik Fakültesi Geomatik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Ege Denizi'ndeki Santorini Adası'nın krater bölümündeki genişlemenin yanardağlarda patlamaya dönüşeceği anlamına gelmediğini belirterek, "Santorini depremlerinin, İstanbul ya da Ege Bölgesi'nde karada bulunan faylarımız üzerine etkisi söz konusu değil." dedi.

Yaklaşık 3 yıl önce hayata geçirdikleri yazılım sayesinde radar uydu verilerini kullanarak yeryüzünde meydana gelen olaylar ile yapılardaki değişimleri tespit edilen Kutoğlu ve ekibi, bina değişimleri, buzul ve kar kütlelerindeki değişimler, yapılar ve zeminlerdeki deformasyonlar ile barajlardaki su artış ve azalışlarını tespit ettikleri birçok çalışmaya imza attı.

Santorini Adası'nda 2014 yılından bu yana süregelen değişimleri inceleyen Kutoğlu ve ekibi, son yıllarda yanardağın merkezinde genleşme olduğunu belirledi.

Kutoğlu gazetecilere, radar uydu verileri aracılığıyla adanın krater bölümünde inceleme yaptıklarını söyledi.

İncelemede bazı değişimleri gözlemlediklerini aktaran Kutoğlu, "Analizlerde adanın krater bölümünde şişkinlik, genişlemenin var olduğunu görüyoruz. Bu basınç artışına işaret eder ancak yanardağlarda zaman zaman basınç artışları olabilir, her zaman patlamaya dönüşeceği anlamına gelmiyor. Zaman zaman bu basınç kendiliğinden sönümlenip yine eski haline gelebilir. Santorini Adası'na baktığımız zaman antik dönemlerde ciddi patlamalara neden olmuş. Zaten adanın şekli de vokanik oluşumdan çıktığını gösteriyor." diye konuştu.

Kutoğlu, İtalya ve İzlanda ile Avustralya kıyılarında daha aktif yanardağların olduğunu dikkati çekerek, "Santorini Adası patlar mı patlamaz mı bilemem ama böyle durum gerçekleştiğinde geçtiğimiz yıllarda bu saydığım bölgelerde meydana gelen zararlardan daha büyük zarara yol açacağını düşünmüyorum. Tsunami bakımdan Avrupa Tsunami Araştırma Grubunun internette paylaşmıştığı interaktif sayfa var. Bu sayfadan baktığımız zaman 10 bin yıllık periyodu aldığımızda kıyılarımızda maksimum meydana gelebilecek tsunami yüksekliği en çok İzmir Körfezi'nde gözüküyor, 5 metre civarında." değerlendirmesinde bulundu.

Bordum ve Muğla bölgesinde de 3 metreye varan tsunamiler görülebileceğini dile getiren Kutoğlu, şunları kaydetti:

"Ama bu dediğim gibi çok geniş zaman diliminde olabilecek bir şey. 8'in üzerinde bir depremin meydana gelmesi durumunda ortaya çıkabilecek durum. Helenik yay dediğimiz Yunanistan'dan başlayıp Akdeniz'in altına kadar gelen dalma batma zonu var. Orada böyle bir deprem meydana gelebilir. 8'in üzerinde deprem meydana geldiğinde kıyılarımızda 3 ila 5 metre civarında tsunamiler meydana gelebilir. 3 ila 5 metrelik tsunami, düşük kodlu, eğimi düşük olan vadiler, plaj alanları gibi alanlarda belki 1 kilometreye kadar suyun içeri girmesi söz konusu olabilir. Uzak Doğu'da olduğu gibi 20, 30 metrelik tsunamilerle karşılaşma ihtimalimiz oldukça zayıf. Santorini depremlerinin, İstanbul ya da Ege Bölgesi'nde karada bulunan faylarımız üzerine etkisi söz konusu değil."