Koronavirüsün şimdiye kadarki en bulaşıcı varyantı olan Omicron, tüm dünyada hızla yayılmaya devam ediyor. Uzmanlara göre, omicron varyantı, bugüne kadarki en bulaşıcı koronavirüs varyantı. Omicron varyantı nedir? Omicron belirtileri neler? Omicron varyantı nasıl bulaşır? Diğer varyantlardan farkı ne? Evde koronavirüs hastası varsa nelere dikkat edilmeli? Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Tıbbi Mikrobiyoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Pınar Çıragil omicron varyantı ile ilgili merak edilenleri anlattı.
Omicron varyantı nedir?
Covid 19’un son varyantı olarak bilinen Omicron varyantı ilk kez Afrika'dan bildirilen mutasyona uğramış SARS COV-2 virüsüdür. Omicron varyantı vakaları ilk olarak Kasım 2021’de Güney Afrika'dan rapor edildi ve kısa sürede dünyada yaygın hale geldi.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından kaygı uyandıran varyantlar listesine eklenen beşinci varyant olmuştur. Afrika’dan sonra Avrupa, Asya ve Avustralya'da da çeşitli şehirler ve ülkelerde ortaya çıkan Omicron varyantı Türkiye'de de tespit edildi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), üye ülkelere Omicron (B.1.1.529) varyantı konusunda bilgilendirme metni yayınladı. Metinde, “Omicron'un küresel düzeyde daha fazla yayılma potansiyeli yüksektir” denildi. DSÖ’nün yayınladığı bilgilendirme metninde, Omicron’un çok sayıda mutasyona sahip olan farklı bir varyant olduğunun altı çizilerek, bağışıklık sisteminden kaçma ve yüksek seviyede bulaşıcı olabilme potansiyelinin endişe verici olduğu aktarıldı.
Çıragil, Omicron varyantı belirtilerini şöyle sıralıyor:
Omicron varyantına sahip kişilerde; genellikle;
Omicron varyantı, daha önce tespit edilen Delta ve Mu varyantlarına benzer şekilde, virüsün hedef hücrelere tutunmasını sağlayan “spike” (diken) proteinlerinin yapısında ve çoğalma kabiliyetinde değişime neden olan bazı mutasyonlar sonucuyla ortaya çıkmıştır. Aşıların hedef aldığı spike proteinlerinde değişime neden olmasından dolayı Omicron varyantı, diğer varyantlara göre daha kolay bulaşma özelliğine sahiptir. Virüsün bulaşması ise salgının ilk başladığında olduğu gibi solunum yoluyla, hasta kişilerden temas yoluyla ve hastaya ait vücut sıvılarına temas yoluyla gerçekleşmektedir.
Yaygın olarak kullanılan PCR testleri, Omicron varyantı da dâhil diğer varyantları tespit edebilmektedir. Hızlı antijen tespit testleri de dâhil olmak üzere diğer test türleri üzerinde herhangi bir etkisinin olup olmadığını belirlemek için ise çalışmalar devam etmektedir.
Son saptanan varyanta ile birlikte yaşadıklarımız bize bu hastalıktan korunmada aşılanmanın önemini bir kez daha göstermiş oldu. Korunma için maske, mesafe ve hijyen kurallarına sıkı sıkıya uymaya devam edilmesi konusunda her birey üzerine düşen görevi yapmalı ve tüm aşı dozlarını tamamlamalıdır.
İster Omicron olsun ister Covid 19’un diğer varyantları olsun hastalığın kaç günde geçeceğine dair net bir süre belirtmek mümkün değildir. Zira kişinin genel sağlık durumu, altta yatan kronik bir hastalık olup olmadığı, alınan virüs miktarı ve kaç doz aşı olduğuna göre de iyileşme sürecinde değişikler olabilmektedir.
Şu anki bilgilerimize göre, Omicron'da kuluçka süresi daha kısa gibi görünmektedir. Orijinal köken için bu süre 5 gün, Delta varyantında 4 gün, Omicron'da ise 3 gün olarak bildirilmiştir. Daha az sayıda virüs ile bulaş oldukça hızlı olabilmektedir. Omicron varyantı, şu an yaygın görünse de aynı zamanda Delta varyantı da tüm dünyada görülmektedir. Bu nedenle COVİD 19 enfeksiyonundan korunmak için maske, mesafe, hijyen kurallarına uymak ve aşı dozlarını-hatırlatma dozunu tamamlamak oldukça önemlidir.
Bağışıklık sistemi; organlardan, hücrelerden ve çeşitli yollarla enfeksiyona karşı mücadele veren kimyasallardan oluşan bir bütündür. Kandaki akyuvarlar, antikorlar ve diğer mekanizmalar, vücuda giren zararlı mikroorganizmaları (patojenler) yok etmeye, hasar gören hücreleri ve dokuları onarmaya çalışır. Bu nedenle Omicron varyantına bağlı COVİD 19 enfeksiyonlarında bol sıvı alınmalı ve proteinden zengin besinlerle beslenmelidir.
Evde COVİD 19 enfeksiyonu olan ve Omicron varyantı saptanan tanısı alan bir hasta varsa diğer varyantlar ile gelişen COVİD 19 enfeksiyonlarında olduğu gibi hemen izole edilmelidir. Hasta kişiye mümkünse ayrı bir oda ve tuvalet tahsis edilmelidir. Hasta odasından dışarı çıktığı zaman maske takmalı, aynı şekilde odaya biri girmek zorunda kaldığı zaman her ikisi de maskeli olmalıdır. Ayrıca hasta yemeklerini de kendi odasında yemelidir.
Omicron varyantı, aşı ile oluşan antikorlardan kaçmasını kolaylaştırabilecek birden fazla mutasyona sahiptir. Ancak aşılara karşı direnci henüz araştırma aşamasındadır. Yapılan çalışmalarda mevcut vakalara bakıldığında, aşıların ciddi hastalık ve can kaybına karşı etkili olmaya devam ettiği ağır hastalık ve can kayıplarının azalmasında önemli rol oynadığı bildirilmektedir.
COVİD-19 enfeksiyonuna karşı, aşılama sonrası veya enfeksiyonun geçirilmesi sonrasında bağışıklık kazanıldığını biliyoruz. Omicron varyantının delta varyantına oranla aşılama ile oluşan bağışıklıktan daha çok kaçabileceği düşünülmekle birlikte; tam doz aşılanmış ya da hastalığı geçirmiş olan kişilerde hatırlatma dozu yapılmış ise aşının yüzde 70-80 oranında etkin olabildiği gösterilmiştir. Aşıdan daha yüksek oranda kaçabilme riski ve oldukça yüksek olan bulaş riski nedeniyle Omicron varyantı “Endişe Edici Varyantlar Listesi”nde almaktadır.
Yapılan çalışmalarda, daha önce COVİD-19 geçirmiş ya da tam doz aşılanmış kişilerde hastalığın klinik olarak daha hafif seyirli olduğu belirtilmektedir. Ancak Omicron varyantının ortaya çıkmasından sonra, diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de vaka sayıları hızla artmaktadır. Omicron varyantının hastalık şiddetini nasıl etkilediği hakkında henüz yeterince veri bulunmamakla birlikte, varyantın ilk tespit edildiği yer olan Güney Afrika’da hastane yatışlarında artış gözlenmiştir. Ancak bu artışın Omicron varyantından kaynaklanabileceği gibi enfekte olan kişi sayısının artmış olmasından da kaynaklanabileceği unutulmamalıdır. Çok sayıda kişinin aynı anda hastalanması sonucu sağlık sisteminin aşırı yüklenmesi, hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışların artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Omicron varyantı nedir?
Covid 19’un son varyantı olarak bilinen Omicron varyantı ilk kez Afrika'dan bildirilen mutasyona uğramış SARS COV-2 virüsüdür. Omicron varyantı vakaları ilk olarak Kasım 2021’de Güney Afrika'dan rapor edildi ve kısa sürede dünyada yaygın hale geldi.
Dünya Sağlık Örgütü tarafından kaygı uyandıran varyantlar listesine eklenen beşinci varyant olmuştur. Afrika’dan sonra Avrupa, Asya ve Avustralya'da da çeşitli şehirler ve ülkelerde ortaya çıkan Omicron varyantı Türkiye'de de tespit edildi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), üye ülkelere Omicron (B.1.1.529) varyantı konusunda bilgilendirme metni yayınladı. Metinde, “Omicron'un küresel düzeyde daha fazla yayılma potansiyeli yüksektir” denildi. DSÖ’nün yayınladığı bilgilendirme metninde, Omicron’un çok sayıda mutasyona sahip olan farklı bir varyant olduğunun altı çizilerek, bağışıklık sisteminden kaçma ve yüksek seviyede bulaşıcı olabilme potansiyelinin endişe verici olduğu aktarıldı.
Omicronun varyantına bağlı COVİD 19 belirtileri neler?
Çıragil, Omicron varyantı belirtilerini şöyle sıralıyor:
Omicron varyantına sahip kişilerde; genellikle;
- kuru öksürük,
- yüksek ateş,
- gece terlemeleri,
- vücut ağrısı,
- tat ve koku alma hissinin kaybedilmesi görülmektedir.
- Bunlara ek olarak aşırı halsizlik gibi olağandışı semptomlar da bu varyantla ilişkili semptomlar arasında yer almaktadır.
Omicron varyantı nasıl bulaşır?
Omicron varyantı, daha önce tespit edilen Delta ve Mu varyantlarına benzer şekilde, virüsün hedef hücrelere tutunmasını sağlayan “spike” (diken) proteinlerinin yapısında ve çoğalma kabiliyetinde değişime neden olan bazı mutasyonlar sonucuyla ortaya çıkmıştır. Aşıların hedef aldığı spike proteinlerinde değişime neden olmasından dolayı Omicron varyantı, diğer varyantlara göre daha kolay bulaşma özelliğine sahiptir. Virüsün bulaşması ise salgının ilk başladığında olduğu gibi solunum yoluyla, hasta kişilerden temas yoluyla ve hastaya ait vücut sıvılarına temas yoluyla gerçekleşmektedir.
Omicron varyantı tanısı nasıl konuyor?
Yaygın olarak kullanılan PCR testleri, Omicron varyantı da dâhil diğer varyantları tespit edebilmektedir. Hızlı antijen tespit testleri de dâhil olmak üzere diğer test türleri üzerinde herhangi bir etkisinin olup olmadığını belirlemek için ise çalışmalar devam etmektedir.
COVİD 19 enfeksiyonundan (Omicron varyantı ve diğer varyantlara bağlı) korunmak için neler yapılabilir?
Son saptanan varyanta ile birlikte yaşadıklarımız bize bu hastalıktan korunmada aşılanmanın önemini bir kez daha göstermiş oldu. Korunma için maske, mesafe ve hijyen kurallarına sıkı sıkıya uymaya devam edilmesi konusunda her birey üzerine düşen görevi yapmalı ve tüm aşı dozlarını tamamlamalıdır.
Omicron varyantına bağlı COVİD 19 enfeksiyonu ne kadar sürede iyileşir?
İster Omicron olsun ister Covid 19’un diğer varyantları olsun hastalığın kaç günde geçeceğine dair net bir süre belirtmek mümkün değildir. Zira kişinin genel sağlık durumu, altta yatan kronik bir hastalık olup olmadığı, alınan virüs miktarı ve kaç doz aşı olduğuna göre de iyileşme sürecinde değişikler olabilmektedir.
Omicron varyantının kuluçka süresi ne kadar?
Şu anki bilgilerimize göre, Omicron'da kuluçka süresi daha kısa gibi görünmektedir. Orijinal köken için bu süre 5 gün, Delta varyantında 4 gün, Omicron'da ise 3 gün olarak bildirilmiştir. Daha az sayıda virüs ile bulaş oldukça hızlı olabilmektedir. Omicron varyantı, şu an yaygın görünse de aynı zamanda Delta varyantı da tüm dünyada görülmektedir. Bu nedenle COVİD 19 enfeksiyonundan korunmak için maske, mesafe, hijyen kurallarına uymak ve aşı dozlarını-hatırlatma dozunu tamamlamak oldukça önemlidir.
Omicron varyantı ile enfekte olan kişiler nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeli?
Bağışıklık sistemi; organlardan, hücrelerden ve çeşitli yollarla enfeksiyona karşı mücadele veren kimyasallardan oluşan bir bütündür. Kandaki akyuvarlar, antikorlar ve diğer mekanizmalar, vücuda giren zararlı mikroorganizmaları (patojenler) yok etmeye, hasar gören hücreleri ve dokuları onarmaya çalışır. Bu nedenle Omicron varyantına bağlı COVİD 19 enfeksiyonlarında bol sıvı alınmalı ve proteinden zengin besinlerle beslenmelidir.
Evde Omicron varyantı ile hasta olan varsa nelere dikkat edilmeli?
Evde COVİD 19 enfeksiyonu olan ve Omicron varyantı saptanan tanısı alan bir hasta varsa diğer varyantlar ile gelişen COVİD 19 enfeksiyonlarında olduğu gibi hemen izole edilmelidir. Hasta kişiye mümkünse ayrı bir oda ve tuvalet tahsis edilmelidir. Hasta odasından dışarı çıktığı zaman maske takmalı, aynı şekilde odaya biri girmek zorunda kaldığı zaman her ikisi de maskeli olmalıdır. Ayrıca hasta yemeklerini de kendi odasında yemelidir.
Aşılar omicrondan varyantı ile gelişebilecek enfeksiyondan korur mu?
Omicron varyantı, aşı ile oluşan antikorlardan kaçmasını kolaylaştırabilecek birden fazla mutasyona sahiptir. Ancak aşılara karşı direnci henüz araştırma aşamasındadır. Yapılan çalışmalarda mevcut vakalara bakıldığında, aşıların ciddi hastalık ve can kaybına karşı etkili olmaya devam ettiği ağır hastalık ve can kayıplarının azalmasında önemli rol oynadığı bildirilmektedir.
Omicron varyantının diğer varyantlardan farkı ne?
COVİD-19 enfeksiyonuna karşı, aşılama sonrası veya enfeksiyonun geçirilmesi sonrasında bağışıklık kazanıldığını biliyoruz. Omicron varyantının delta varyantına oranla aşılama ile oluşan bağışıklıktan daha çok kaçabileceği düşünülmekle birlikte; tam doz aşılanmış ya da hastalığı geçirmiş olan kişilerde hatırlatma dozu yapılmış ise aşının yüzde 70-80 oranında etkin olabildiği gösterilmiştir. Aşıdan daha yüksek oranda kaçabilme riski ve oldukça yüksek olan bulaş riski nedeniyle Omicron varyantı “Endişe Edici Varyantlar Listesi”nde almaktadır.
Yapılan çalışmalarda, daha önce COVİD-19 geçirmiş ya da tam doz aşılanmış kişilerde hastalığın klinik olarak daha hafif seyirli olduğu belirtilmektedir. Ancak Omicron varyantının ortaya çıkmasından sonra, diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de vaka sayıları hızla artmaktadır. Omicron varyantının hastalık şiddetini nasıl etkilediği hakkında henüz yeterince veri bulunmamakla birlikte, varyantın ilk tespit edildiği yer olan Güney Afrika’da hastane yatışlarında artış gözlenmiştir. Ancak bu artışın Omicron varyantından kaynaklanabileceği gibi enfekte olan kişi sayısının artmış olmasından da kaynaklanabileceği unutulmamalıdır. Çok sayıda kişinin aynı anda hastalanması sonucu sağlık sisteminin aşırı yüklenmesi, hastaneye ve yoğun bakım ünitelerine yatışların artabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
