Prof. Dr. Özel Bölgesel Deprem-Tsunami İzleme ve Değerlendirme Merkezi'nde yaptığı açıklamada, 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremlerin Doğu Anadolu Fay Zonu paralelindeki Narlı Fayı'nda oluştuğunu söyledi.
Doğu Anadolu Fay Hattı'nın (DAF) kayma hızının Kuzey Anadolu Fay Hattı'na (KAF) göre daha düşük olduğunu aktaran Özel, DAF'taki depremlerin tekrarlanma periyotlarının 500-1000 yıl aralığında bulunduğunu kaydetti.
KAF'ın yılda 20 milimetre kaydığını, bu bölgedeki depremlerin sıklığı ve tekrarlanma periyotlarının daha tehlikeli olduğunu belirten Özel, "Doğu Anadolu Fay Zonu'nda uzun zamandır deprem olmamıştı. Biz burada bir deprem bekliyorduk. Kahramanmaraş'ta olma ihtimalini de bekliyorduk ancak bu depremin Doğu Anadolu Fay Zonu'na paralel, çok önemsemediğimiz bir fay üzerinde başlamasını beklemiyorduk." dedi.
Prof. Dr. Özel DAF bölgesinde, 300 kilometrelik yarıçapta 124 yılda ortalama 40 bin deprem yaşandığını, 4'ten büyük depremlerin sayısının ise 12 bin 466 olduğunu bildirdi.
Kahramanmaraş'ta 1114 yılında da tarihsel bir depremin yaşandığına dikkati çeken Özel, Doğu Anadolu Fay Zonu'nu çift yönlü kıran 6 Şubat'taki depremlerin 80 saniye sürmesi ve gece saatlerinde yaşanmasının hasarı ikiye katladığını vurguladı.
- Deprem bölgesinde 2 yılda 58 bin 340 artçı sarsıntı
Prof. Dr. Özel, 6 Şubat 2023'ten günümüze Kahramanmaraş ve çevresindeki 350 kilometre yarıçaplı alanda 58 bin 340, son bir haftada ise 114 deprem kaydedildiğini aktararak, etkinliklerin ve artçıların daha çok Savrun Fayı üzerinde yoğunlaştığını söyledi.
Kahramanmaraş ve bölgesinde yıkıcı depremin ardından ilk yıl 45 bin, ikinci yıl ise 12 bin civarında artçı sarsıntı olduğunun altını çizen Özel, DAF'ta son iki yılda meydana gelen deprem sayısının 214 yıldaki sarsıntıdan fazla olduğuna işaret etti.
DAF'ta enerjinin büyük bir kısmının dışarı çıktığını düşündüklerini ifade eden Özel, "Özellikle Doğu Anadolu Fay Zonu'nda kırılan segmentlerin deprem tehlikesinin uzun yıllar olmayacağını düşünüyoruz. Çünkü Doğu Anadolu Fay Zonu'nda depremlerin tekrarlama periyotları 500-1000 yıldır. O nedenle de oralar tehlikeyi atlattı gibi görünüyor." diye konuştu.
- Ege Denizi'nde bir haftada 1260 deprem
Ege Denizi'nde son bir haftada gerçekleşen sismik hareketliliğe de değinen Özel, deprem ve volkan üretme potansiyeli bulunan söz konusu depremleri 7/24 yakından takip ettiklerini, 1-6 Şubat'ta bölgede irili ufaklı 1260 deprem meydana geldiğini söyledi.
Burada son bir haftadaki depremlerden 100'ünün 4 ve üzeri büyüklükte olduğuna dikkati çeken Özel, "2012 yılından beri Kandilli Rasathanesi, UNESCO altında Türkiye çevresindeki denizlerde, Akdeniz, Marmara, Karadeniz ve bağlantılı tüm denizlerde deprem sonucu oluşabilecek tsunami konusunda, civarındaki 13 ülkeye ve 16 enstitüye mesaj üretmektedir. Eğer bizim denizlerimizde, Batı kıyılarımızda büyük bir deprem olursa tsunami mesajı Kandilli Rasathanesi'nden üretilecek ve AFAD'a gönderilecektir." bilgisini verdi.
Prof. Dr. Özel, bölgede depremlerin irili ufaklı devam ettiğini vurgulayarak, "Kandilli Rasathanesi olarak sadece deprem değil, 'Eğer orada büyük bir deprem olursa kıyılarımıza ulaşabilecek herhangi bir su yükselmesi, bir tsunami dalgası olabilir mi?' açısında da incelemekteyiz. Kandilli Rasathanesi'nde, bir haftada yaklaşık 1260 depremin çözümü yapıldı." dedi.
Ege Denizi'ndeki depremlerin tektonik bir yapı sergilediğini aktaran Özel, söz konusu alanın tsunami açısından daha tehlikeli düşey fayların olduğu bir bölge bulunduğunu dile getirdi.
Bu denizin son 50 yıllık deprem verilerini de paylaşan Özel, şöyle devam etti:
"1956 Amorgos Depremi var, çok büyük bir deprem. 7.7-7.8 (büyüklüğünde) büyük bir tsunami ve hasar yaratmış. Hatta bu depremde meydana gelen tsunami dalgalarının Mısır'a kadar ulaştığı tarihsel kayıtlarda vardı. Yine 1989-1991 deprem serisi var, orta büyüklükte başlayıp büyük bir kırılma olmadan sonlanan. 2002-2003 Ege Depremi serisi var. 2011-2012 en yakın örnek, orada da bir deprem fırtınası ve volkanik aktivite söz konusuydu. Büyük bir patlama olmadı. 2024-25 şu günlerde devam eden etkinliği yakından izliyoruz."
- "Deprem ihtimalinin en fazla olduğu bölgenin Kumburgaz Fayı olduğunu düşünüyoruz"
Basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Özel, Ege Denizi'nde tsunami oluşturabilecek merkezleri yerlerinin bilindiğini, kendilerinin de deprem senaryoları üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Ege Denizi'nde 7.5 ve 7.7 büyüklüğünde herhangi bir depremin tsunami oluşturması durumunda dalgaların Türkiye'nin kıyılarına ulaşmasının yaklaşık bir saat süreceğine işaret eden Özel, deniz suyunun da yarım metre ile bir metre arasında yükselebileceğini anlattı.
Prof. Dr. Özel, "Olası Marmara Depremi için yeterli çalışmanız var mı?" sorusunu, "Marmara'da 250-300 yıl arasında tekrarlanma periyodu. Marmara'daki tarihsel depremlerin belirsizlikleri diğer yerlerden daha fazla." şeklinde yanıtladı.
Bu alanda olası senaryolar üzerine çalışmalar yaptıklarını ve bölgede öngörülerin değişkenlik gösterebildiğini aktaran Özel, "Deprem ihtimalinin en fazla olduğu bölgenin Orta Marmara'daki Kumburgaz Fayı olduğunu düşünüyoruz. Ancak tarihsel depremlerin içindeki belirsizlikler kesin öngörülerde bulunmamızı engelliyor." dedi.
