Türkiye’nin en büyük 500 şirketinin yer aldığı Capital500 araştırması, ekonomi ve iş dünyasına ayna tutuyor. Bu yıl Capital500’ün zirvesinde Tüpraş, Türk Hava Yolları ve Petrol Ofisi yer alıyor. Büyümelerin azaldığı 2019’da Capital500 şirketleri reel olarak yüzde 2,1 büyüdü; kârları ise yüzde 6,2 oranında daraldı.
Her yıl ağustos ayında yayınlanan Capital500 araştırmasında, Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketinin ciro ve kârlılık rakamları, sektör ve illerine göre en büyük şirketlerin listesi yer alıyor.
Capital500 araştırmasının sonuçlarına göre 500 büyük şirketin sıralandığı listenin zirvesindeki Tüpraş yine ciroda en büyük şirket olarak birinciliği bırakmadı. İkinci Türk Hava Yolları ve üçüncü ise Petrol Ofisi oldu. Onu dördüncü sırada Opet izledi.
2019 cirolarına göre Capital500 araştırmasında listenin ilk 10’unda yer alan dev oyunculardan dördünün yeri değişirken, altısı yerini korudu. 2018 yılında yedinci olan BİM Birleşik Mağazalar beşinciliğe, beşinci olan Ford Otosan yedinciliğe, onuncu sırada yer alan Ahlatcı Kuyumculuk sekizinciliğe, on üçüncü sırada yer alan RC Rönesans İnşaat onunculuğa geldi.
Capital500’de şirketlerin sektörel dağılımına göz attığımızda 66 şirketle listede en fazla yer alan sektör gıda-içecek. Onu 52 şirketle ikinci sırada enerji, 46 şirketle üçüncü sırada otomotiv sektörü takip ediyor. 2018 yılında yine sayısal liderliği elinde bulunduran gıda sektöründen 57 şirket listede yer almıştı. 2018’de şirket sayısında ikinci olan enerji sektöründen 48, üçüncü olan sektör otomotivden ise 44 şirket yer alıyordu.
Gelir açısından yapılan katkıda tablo değişiyor. Capital500 cirosuna en büyük katkıyı yapan sektör yine açık ara enerji-petrol. 2019’da sektörün Capital500 cirosundan aldığı pay yüzde 19,5 oranında gerçekleşti. İkinci sırada yüzde 10,4’lük payla otomotiv geliyor. Bu sektörleri de sırasıyla perakende, gıda-içecek, demir-çelik, ulaştırma, elektrik-elektronik, inşaat, kuyum ve telekom takip ediyor.
2018’den 2019’a sektörlerin Capital500’e yaptığı katkı sıralamasında çok büyük bir değişiklik olmadı. Perakendenin 2018’de yüzde 6,6 olan payı yüzde 8,7’ye, gıda-içecek sektörünün yüzde 6,7 olan payı yüzde 7,4’e çıktı. Öte yandan inşaatın yüzde 5,8 olan payı yüzde 4,9’a, demir-çeliğin yüzde 8,4’lük payı yüzde 6,7’ye geriledi. Bu değişimler de yine inşaat ve sanayideki daralmayı gözler önüne seriyor.
2018 yılında nominal olarak yüzde 36,9 büyüme yaşayan Capital500 şirketlerinin toplam cirosu ise 2019 yılında yüzde 16,3 oranında büyüdü. Ancak cirosal büyüme hızı reelde daha keskin bir düşüş yaşadı. Reel olarak 2018’de yüzde 17,8’lik büyüyen Capital500 cirosu, 2019’da yüzde 2,1’lik büyüme yakalayabildi.
Öte yandan 2019’da düşen talep ve artan maliyetler de şirketleri kârlılık konusunda ciddi şekilde baskıladı. Bu süreçte birçok şirket kârdan taviz verdi. 2018 yılında Capital500’de nominal olarak kârlılık yüzde 19 oranında artış kaydederken, 2019’de bu artış yüzde 6,9 oldu. Reele baktığımızda ise kârdaki tahribat net olarak görülüyor. 2018’de reelde yüzde 2,4 oranında yükselen Capital500 şirketlerinin toplam kârı, 2019’da yüzde 6,2 oranında daraldı.
2019’da 235 şirket kârını paylaşmamayı tercih etti. Ayrıca kâr hanesine zarar yazan şirket sayısındaki artış 2019’da da devam etti. 2017’de kârını açıklayan 311 şirketten 34’ü zarar ederken, 2018’de kâr açıklayan 251 şirketten 37’si zarar yazmıştı. 2019’da ise kârını paylaşan 265 şirketten 39’u zarar açıkladı.
10 yıl öncesine Capital500 listesine girmek zorlaştı. 10 yıl öncesiyle bir kıyaslama yaptığımızda ise 2009 yılında Capital500’e girmek için aşılması gereken bariyer 92,9 milyon dolardı. Bu yılki Capital500 listesine ise 2019 sonuçlarına göre 151,9 milyon dolar ve üzeri cirosu olan şirketler girebildi.
Yeni araştırmanın sonuçlarına göre listeye yeni katılan birçok şirket olduğu da dikkat çekiyor. 2018 yılında listeye giren yeni şirket sayısı 53 iken 2019’da bu sayı 70 oldu. Yeni katılan 70 şirketin sektörel dağılımına baktığımızda karşımıza şu tablo çıkıyor: Gıda-içecekte 13, enerji-petrolde 9, ticaret-hizmette 5, perakende, tekstil-konfeksiyonda 4’er, demir-çelik, makine, turizm, otomotiv, inşaat ve bilişimde 3’er, dış ticaret, elektrik-elektronik, ilaç dağıtım, kimya, mobilya ve tarımda 2’şer, gübre, lojistik, plastik, savunma ve ulaştırmada 1’er şirket Capital500’e giriş yaptı.
TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK 50 ŞİRKETİ (2019 yıl sonu rakamlarına göre)
Firma adı Ciro (TL)
1 Tüpraş 89.600.776.000
2 Türk Hava Yolları 75.118.000.000
3 Petrol Ofisi 53.662.903.006
4 Opet Petrolcülük 46.380.765.739
5 BİM Birleşik Mağazalar 40.211.942.000
6 Shell&Turcas Petrol 39.325.332.000
7 Ford Otosan 39.209.019.000
8 Ahlatcı Kuyumculuk 34.752.655.746
9 Arçelik 31.942.000.000
10 RC Rönesans İnşaat 27.742.267.000
11 Ereğli Demir Çelik 27.465.185.000
12 Ahlatcı Metal Rafineri 26.687.012.149
13 Toyota Otomotiv 26.059.116.581
14 Oyak Renault 24.635.365.339
15 A101 Yeni Mağazacılık 24.284.917.446
16 Turkcell 23.996.262.000
17 Türk Telekom 23.657.108.000
18 Anadolu Efes Biracılık 23.313.811.000
19 Migros 23.191.364.000
20 LC Waikiki Mağazacılık 22.600.000.000
21 Star Rafineri 20.929.952.765
22 Enerjisa Enerji 19.453.085.000
23 Tofaş Oto Fabrika 18.896.914.000
24 * 18.171.095.538
25 Şişecam 18.058.686.000
26 Selçuk Ecza 17.808.667.101
27 Vestel Elektronik 17.174.123.000
28 İskenderun Demir Çelik 16.453.358.365
29 Şok Marketler 16.051.963.222
30 Kibar Dış Ticaret 15.116.627.860
31 Vodafone 15.100.000.000
32 JTI Tütün Ürünleri Pazarlama 15.032.539.443
33 Mercedes-Benz Türk 13.861.490.342
34 Hyundai Assan Otomotiv 13.399.329.522
35 Aselsan 13.012.551.000
36 TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay 12.855.429.724
37 TGS Dış Ticaret 12.406.438.678
38 Coca-Cola İçecek 12.245.010.000
39 Petkim 11.672.220.000
40 Limak İnşaat 11.259.126.740
41 Pegasus Hava Taşımacılığı 11.025.224.523
42 Enka İnşaat 10.733.112.000
43 Tekfen İnşaat 10.536.710.000
44 Aygaz 10.211.013.000
45 BSH Ev Aletleri 9.927.522.556
46 * 9.916.507.760
47 Doğuş Otomotiv 9.844.133.000
48 * 9.809.233.003
49 Hayat Kimya 9.700.000.000
50 Otokoç 8.662.994.000
* = İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMEYEN ŞİRKETLER
Her yıl ağustos ayında yayınlanan Capital500 araştırmasında, Türkiye’nin en büyük 500 özel şirketinin ciro ve kârlılık rakamları, sektör ve illerine göre en büyük şirketlerin listesi yer alıyor.
Capital500 araştırmasının sonuçlarına göre 500 büyük şirketin sıralandığı listenin zirvesindeki Tüpraş yine ciroda en büyük şirket olarak birinciliği bırakmadı. İkinci Türk Hava Yolları ve üçüncü ise Petrol Ofisi oldu. Onu dördüncü sırada Opet izledi.
2019 cirolarına göre Capital500 araştırmasında listenin ilk 10’unda yer alan dev oyunculardan dördünün yeri değişirken, altısı yerini korudu. 2018 yılında yedinci olan BİM Birleşik Mağazalar beşinciliğe, beşinci olan Ford Otosan yedinciliğe, onuncu sırada yer alan Ahlatcı Kuyumculuk sekizinciliğe, on üçüncü sırada yer alan RC Rönesans İnşaat onunculuğa geldi.
GIDACILAR ÖNDE
Capital500’de şirketlerin sektörel dağılımına göz attığımızda 66 şirketle listede en fazla yer alan sektör gıda-içecek. Onu 52 şirketle ikinci sırada enerji, 46 şirketle üçüncü sırada otomotiv sektörü takip ediyor. 2018 yılında yine sayısal liderliği elinde bulunduran gıda sektöründen 57 şirket listede yer almıştı. 2018’de şirket sayısında ikinci olan enerji sektöründen 48, üçüncü olan sektör otomotivden ise 44 şirket yer alıyordu.
Gelir açısından yapılan katkıda tablo değişiyor. Capital500 cirosuna en büyük katkıyı yapan sektör yine açık ara enerji-petrol. 2019’da sektörün Capital500 cirosundan aldığı pay yüzde 19,5 oranında gerçekleşti. İkinci sırada yüzde 10,4’lük payla otomotiv geliyor. Bu sektörleri de sırasıyla perakende, gıda-içecek, demir-çelik, ulaştırma, elektrik-elektronik, inşaat, kuyum ve telekom takip ediyor.
2018’den 2019’a sektörlerin Capital500’e yaptığı katkı sıralamasında çok büyük bir değişiklik olmadı. Perakendenin 2018’de yüzde 6,6 olan payı yüzde 8,7’ye, gıda-içecek sektörünün yüzde 6,7 olan payı yüzde 7,4’e çıktı. Öte yandan inşaatın yüzde 5,8 olan payı yüzde 4,9’a, demir-çeliğin yüzde 8,4’lük payı yüzde 6,7’ye geriledi. Bu değişimler de yine inşaat ve sanayideki daralmayı gözler önüne seriyor.
500 BÜYÜKTE BÜYÜME VE KÂRLILIK DARALDI
2018 yılında nominal olarak yüzde 36,9 büyüme yaşayan Capital500 şirketlerinin toplam cirosu ise 2019 yılında yüzde 16,3 oranında büyüdü. Ancak cirosal büyüme hızı reelde daha keskin bir düşüş yaşadı. Reel olarak 2018’de yüzde 17,8’lik büyüyen Capital500 cirosu, 2019’da yüzde 2,1’lik büyüme yakalayabildi.
Öte yandan 2019’da düşen talep ve artan maliyetler de şirketleri kârlılık konusunda ciddi şekilde baskıladı. Bu süreçte birçok şirket kârdan taviz verdi. 2018 yılında Capital500’de nominal olarak kârlılık yüzde 19 oranında artış kaydederken, 2019’de bu artış yüzde 6,9 oldu. Reele baktığımızda ise kârdaki tahribat net olarak görülüyor. 2018’de reelde yüzde 2,4 oranında yükselen Capital500 şirketlerinin toplam kârı, 2019’da yüzde 6,2 oranında daraldı.
2019’da 235 şirket kârını paylaşmamayı tercih etti. Ayrıca kâr hanesine zarar yazan şirket sayısındaki artış 2019’da da devam etti. 2017’de kârını açıklayan 311 şirketten 34’ü zarar ederken, 2018’de kâr açıklayan 251 şirketten 37’si zarar yazmıştı. 2019’da ise kârını paylaşan 265 şirketten 39’u zarar açıkladı.
GİRİŞ BARİYERİ YÜKSELDİ
10 yıl öncesine Capital500 listesine girmek zorlaştı. 10 yıl öncesiyle bir kıyaslama yaptığımızda ise 2009 yılında Capital500’e girmek için aşılması gereken bariyer 92,9 milyon dolardı. Bu yılki Capital500 listesine ise 2019 sonuçlarına göre 151,9 milyon dolar ve üzeri cirosu olan şirketler girebildi.
Yeni araştırmanın sonuçlarına göre listeye yeni katılan birçok şirket olduğu da dikkat çekiyor. 2018 yılında listeye giren yeni şirket sayısı 53 iken 2019’da bu sayı 70 oldu. Yeni katılan 70 şirketin sektörel dağılımına baktığımızda karşımıza şu tablo çıkıyor: Gıda-içecekte 13, enerji-petrolde 9, ticaret-hizmette 5, perakende, tekstil-konfeksiyonda 4’er, demir-çelik, makine, turizm, otomotiv, inşaat ve bilişimde 3’er, dış ticaret, elektrik-elektronik, ilaç dağıtım, kimya, mobilya ve tarımda 2’şer, gübre, lojistik, plastik, savunma ve ulaştırmada 1’er şirket Capital500’e giriş yaptı.
CAPITAL500’DE DİKKAT ÇEKENLER
- Capital500 ligine 70 yeni şirket katıldı.
- Giriş bariyeri 152,9 milyon dolardan 151,9 milyon dolara geriledi.
- Listenin zirvesi ile en altı arasındaki gelir makası kapanıyor. 2018’de makas 120,3 katken 2019’da makas 104 kata düştü.
- Zirvedeki ilk 2 oyuncu arasındaki gelir makası kapanmaya başladı.
- 2019’da 7 şirket üç haneli büyüdü. 2018’de 9 şirket üç haneli büyümüştü.
- 2019’da 287 şirket çift haneli büyüme kaydetti. 2018 yılında 401 şirket çift haneli büyümüştü.
- 500 şirketten 80’i ciroda küçüldü. 2018’de bu sayı 25’ti.
- 500 şirketten 233’ü kârını açıklamamayı tercih etti.
- 2019’da kâr bilgisi veren 267 şirketten 39’u zarar açıkladı.
- 44 şirket 10 milyar TL’nin üzerinde ciro kaydetti. 2018 yılında bu sayı 38’di.
- 16 şirket 1 milyar doların üzerinde ihracat yaptı. 2018’de bu rakam 18’di.
TÜRKİYE'NİN EN BÜYÜK 50 ŞİRKETİ (2019 yıl sonu rakamlarına göre)
Firma adı Ciro (TL)
1 Tüpraş 89.600.776.000
2 Türk Hava Yolları 75.118.000.000
3 Petrol Ofisi 53.662.903.006
4 Opet Petrolcülük 46.380.765.739
5 BİM Birleşik Mağazalar 40.211.942.000
6 Shell&Turcas Petrol 39.325.332.000
7 Ford Otosan 39.209.019.000
8 Ahlatcı Kuyumculuk 34.752.655.746
9 Arçelik 31.942.000.000
10 RC Rönesans İnşaat 27.742.267.000
11 Ereğli Demir Çelik 27.465.185.000
12 Ahlatcı Metal Rafineri 26.687.012.149
13 Toyota Otomotiv 26.059.116.581
14 Oyak Renault 24.635.365.339
15 A101 Yeni Mağazacılık 24.284.917.446
16 Turkcell 23.996.262.000
17 Türk Telekom 23.657.108.000
18 Anadolu Efes Biracılık 23.313.811.000
19 Migros 23.191.364.000
20 LC Waikiki Mağazacılık 22.600.000.000
21 Star Rafineri 20.929.952.765
22 Enerjisa Enerji 19.453.085.000
23 Tofaş Oto Fabrika 18.896.914.000
24 * 18.171.095.538
25 Şişecam 18.058.686.000
26 Selçuk Ecza 17.808.667.101
27 Vestel Elektronik 17.174.123.000
28 İskenderun Demir Çelik 16.453.358.365
29 Şok Marketler 16.051.963.222
30 Kibar Dış Ticaret 15.116.627.860
31 Vodafone 15.100.000.000
32 JTI Tütün Ürünleri Pazarlama 15.032.539.443
33 Mercedes-Benz Türk 13.861.490.342
34 Hyundai Assan Otomotiv 13.399.329.522
35 Aselsan 13.012.551.000
36 TUSAŞ-Türk Havacılık ve Uzay 12.855.429.724
37 TGS Dış Ticaret 12.406.438.678
38 Coca-Cola İçecek 12.245.010.000
39 Petkim 11.672.220.000
40 Limak İnşaat 11.259.126.740
41 Pegasus Hava Taşımacılığı 11.025.224.523
42 Enka İnşaat 10.733.112.000
43 Tekfen İnşaat 10.536.710.000
44 Aygaz 10.211.013.000
45 BSH Ev Aletleri 9.927.522.556
46 * 9.916.507.760
47 Doğuş Otomotiv 9.844.133.000
48 * 9.809.233.003
49 Hayat Kimya 9.700.000.000
50 Otokoç 8.662.994.000
* = İSMİNİN AÇIKLANMASINI İSTEMEYEN ŞİRKETLER
