M.S. 79 yılında Vezüv Yanardağı'nın patlaması Herculaneum şehrindeki lüks bir villanın kütüphanesindeki yüzlerce antik parşömeni de fosilleşmiş karbon parçalarına dönüştürdü.
Bu felaket parşömenleri sonsuza dek yok etmiş gibi görünüyordu, ancak yaklaşık 2 bin yıl sonra araştırmacılar, narin, kömürleşmiş kalıntıların derinliklerine bakmak için yapay zeka kullanarak metinlerden birinden ilk kelimeyi çıkarmayı başardı.
Keşif, Kentucky Üniversitesi'nin, 'tarihçiler için potansiyel bir hazine' olan karbonlaşmış papirüsün içeriğini ortaya çıkarmak için 1.000.000 dolar ödüllü yarışmayla geldi.
Kentucky Üniversitesi'nde bilgisayar bilimcisi olan Prof Brent Seales ve ekibi, Vezüv meydan okumasını başlatmak için rulo haline getirilmiş iki parşömen ve üç papirüs parçasının binlerce 3D X-ray görüntüsünü yayınladı. Ayrıca, antik mürekkebin papirüsün yapısında yaptığı ince değişikliklere dayanarak parşömenlerdeki harfleri okumak üzere eğittikleri bir yapay zeka programını da yayınladılar.
Nebraska'dan Luke Farritor ve Berlin'den Youssef Nader adlı iki bilgisayar bilimi öğrencisi, parşömenlerden birinde bağımsız olarak aynı eski Yunanca kelimeye ulaştı:"πορφύραc", yani "mor".
Kelimeyi ilk bulan Nebraska-Lincoln Üniversitesi'ndeki 21 yaşındaki lisans öğrencisi Farritor 40.000 dolar, Berlin Freie Üniversitesi'ndeki 26 yaşında bir doktora öğrencisi Nader ise 10.000 dolar kazandı.
Üniversitedeki dijital restorasyon girişiminde araştırmacı olarak çalışan Stephen Parsons, "Bu, rulo haline getirilmiş, bozulmamış parşömenlerden birinden kurtarılan ilk metin" dedi
İki parşömenden en az dört ayrı pasajı ortaya çıkarabilen ilk kişiye veya ekibe 700.000 dolar verilecek.
