Ücretsiz izin maaşı hakkında tüm merak edilenler

27 Ekim 2022 | 16:42

Ücretsiz izin maaşı (nakdi ücret desteği) uygulaması çalışanların gündemindeki yerini koruyor. EY Türkiye Sosyal Güvenlik ve İş Hukuku Hizmetleri Direktörü Dr. Hakkı Demirci, koronavirüs döneminde ücretsiz izine çıkarılan ve işsizlik maaşından faydalanamayan kişilere verilen destek ödemesi hakkında merak edilen soruları yanıtladı.

İşte nakdi ücret desteği hakkında tüm merak edilenler ve yanıtları...

1-Ücretsiz İzin Desteği Ne kadar Sürecek?

2811 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile ücretsiz izin uygulaması 17.11.2020 tarihine kadar (bu tarih de dahil) uzatılmış olmakla birlikte işverenin çalışanı tek taraflı ücretsiz izne çıkarma yetkisi ile ilgili uygulamayı en fazla üçer aylık dönemlerle 30.06.2021 tarihine kadar uzatma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmiştir. Bu yetkisini tekrar kullanması beklenmektedir.

2-Kimler Nasıl Başvuru Yapabilir?

Çalışanların nakdi ücret desteğinden yararlanabilmesi için;
− 17/4/2020 tarihi itibarıyla iş sözleşmesinin bulunduğu işveren tarafından 4857 sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılmak,
− Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmamak,
− Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak,
− SGK’ya 01, 04, 05, 06, 12, 14, 20, 29, 32, 35, 39, 52, 53, 54 veya 55 no.lu belge türlerinden bildirilmiş olmak,
− 15/3/2020 tarihinden sonra 4447 sayılı Kanunun 51’inci maddesi kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve yine aynı Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamamak,
şartlarının oluşması gerekmektedir.

Nakdi ücret desteğinden yararlanılabilmesi için ücretsiz izne ayrılan işçilere ilişkin aylık bildirimler, “https://uyg.sgk.gov.tr/IsverenSistemi” internet adresinden ücretsiz iznin verildiği ayı takip eden ayın 3’üne kadar işverence yapılmalıdır.

Bununla birlikte 15/03/2020 tarihinden sonra iş sözleşmesi feshedilen ancak işsizlik ödeneği başvurusuna rağmen bu ödeneğe hak kazanamayan işsizlerin nakdi ücret desteği ödemeleri, ayrıca başvuru yapmalarına gerek bulunmaksızın İŞKUR tarafından re’sen gerçekleştirilir.

İşten çıkarma yasağı 2 ay daha uzatıldı

3-Her ay başvuru yenilenmeli mi?

Ücretsiz iznin uygulandığı ayı takip eden her ayın 3’üne kadar aylık bildirimler işverenler tarafından yapılmalıdır

4-Başvuru yapılamayan geçmiş dönemlere ilişkin talepte bulunabilir mi?

Ücretsiz izin bilgilerine ilişkin işverenler tarafından yapılan başvuru ve güncelleme işlemlerinin, ücretsiz iznin uygulandığı ayı takip eden ayın sonuna kadar SGK’ya bildirilmesi gerekmektedir. (Ancak bu şekilde uygulamanın yürürlükte olduğu sürenin tamamlanmasından sonra izleyen ay sonuna kadar yapılan ve hak doğurucu nitelikteki başvurular en fazla bir önceki ay için yapılabilecektir)

Örneğin Ağustos 2020’ye ilişkin başvurular 30.09.2020’nin sonuna kadar yapılabilmektedir.

5-Ücretsiz izindeyken istifa edilirse, ücretsiz izinde olunan günler için ödenekten yararlanılabilir mi?

İstifadan önceki günler için işveren başvurması halinde ödenek alınabilir.

6-İşveren çalıştırdığı işçinin bilgisi olmadan pandemi nedeniyle ücretsiz izine çıkarma hakkına sahip midir? Bilgilendirme yapması gerekli midir?

İşverenler işçinin onayı olmadan pandemi ücretsiz iznine çıkarma hakkına sahiptir ancak işçiye bildirimde (bilgi olarak) bulunması gerekmektedir.

7-Pandemide ücretsiz izine çıkarmak için şirketin kısa çalışma ödeneğinde mi olması gerekiyor?

Pandemi ücretsiz izni ile kısa çalışma uygulamaları birbirinden farklı uygulamalardır. Pandemi ücretsiz izin için işverenlerin kısa çalışma ödeneğinden faydalanma, öncelikle başvurma şartı yoktur. Ancak faaliyette bir azalma yok iken ücretsiz izin uygulamak ve çalışanlar arasında eşit işlem borcuna aykırı davranma konusunda hassasiyet gösterilmelidir. Bazı işçiler kısa çalışmada iken şartları olmasına karşın diğer bazı işçilerin daha düşük tutarlı pandemi ücretsiz izin uygulamasına tabi tutulması buna örnektir.