Yabancı yatırımcılar 2021'i 1,6 milyar dolarlık satışla tamamlarken takas payı yüzde 40'lara geriledi. Yabancı alımı için kurda stabilizasyon, faizlerde denge, CDS ve enflasyonda düşüş şart. Yabancıların ekonomi politikalarının ilk sonuçlarını görmek ve güven tazelemek istedikleri de kaydediliyor.
23 Ocak - 05 Şubat 2022 tarihli sayıdan
2020'de BİST'te 4,6 milyar dolarlık net çıkış yapan yabancı yatırımcılar, 2021'i 1,6 milyar dolarlık satışla tamamladı. Yüzde 60 ile başladığı 2020'nin sonunda yüzde 45'e gerileyen borsadaki yabancı payı ise 2021 yılso-nunda yüzde 40,6 oldu. BİST-100 ise 2021'de yüzde 25,8 yükseldi.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Mevcutta BİST'teki yüzde 40,5 payla TL varlıklara yabancı ilgisi tarihi düşük seviyelerde bulunurken borsada ise 2.000'lerin üzerindeki olumlu görünüm sürüyor.İBRE TERSİNE DÖNDÜ
2021 Ağustos'a kadarki süreçte satış ağırlıklı pozisyonda kalan yabancılar, 2021 Ocak-Temmuz'da BİST'te toplam 1,9 milyar dolarlık net satış yaptı. Yabancılar, 2021 Ağustos'ta 478 milyon dolar net alımla Kasım 2020'den bu yana BİST'teki en yüksek net girişi gerçekleştirdi. 2021 Eylül'de 54,5 milyon dolarlık,
2021 Ekim'de 45,3 milyon dolarlık sınırlı girişin ardından yılın en yüksek yabancı alımı 2021 Kasım'da geldi ve 708 milyon dolarlık net uluslararası yatırımcı girişi yaşandı.
Tablo iyiye giderken tüm ibre 2021 Aralık'ta değişti ve hisseden 1 milyar dolar net çıkış yapıldı. Özellikle bankaların ve 2021 Ekim-Kasım'da yabancı para cinsinden para kazandığı için yapılan alımlarla endeksin üzerinde getiri sağlayan şirketlerin en yüksek yabancı satışıyla karşılaştıkları gözlemlendi.
Yabancıların 2021'de en çok alım ve satış yaptıkları hisseleri ve hisse getirilerini tablomuzda görebilirsiniz. Yabancı payının son bir yıldaki seyrini de grafiğimizde inceleyebilirsiniz.
ARTAN ENDİŞE, İLGİYİ AZALTTI
Peki, 2021'de yabancı yatırımcılar cephesinde yaşanan bu değişim nasıl yorumlanabilir? İntegral Yatırım Araştırma Müdürü Seda Yalçınkaya Özer; 2021 Kasım'da gelen yabancı yatırımcıların 2021 Aralık'taki son kur hareketinde yükselen dolar bazlı endekste kârlarını alıp çıkış gerçekleştirdiklerini belirtiyor.
Seda Yalçınkaya Özer; yükselen yurtdışı swap faizleri sonucunda TL ihtiyacı olan yatırımcıların da borsada satışa geçtiği bilgisini veriyor.
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan; alışılagelmişin dışında ekonomik politika denemelerinin yabancı yatırımcılarda güven bozukluğuna ve endişeye neden olduğunu söylüyor. Erkan; kurdaki dengesizliğin, CDS'lerin yüksek seyretmesinin, ileriye yönelik bozulan ekonomik göstergelerin de yabancıların TL varlıklara ilgisini azalttığını kaydediyor.
FONLAR DA GELMİYOR
Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya, 13 Ocak'ta açıklanan son verilere göre; 2022'nin ilk haftasında yüzde 10 yükselen borsada yabancıların 143 milyon dolarlık satış yaptığı bilgisini veriyor. Bu sonuçla yabancıların aralıksız yedi haftadır satış yaptıklarına ve toplam satışların 1,34 milyar dolara ulaştığına dikkat çeken Kaya; Merkezi Kayıt Kuruluşu'na (MKK) kayıtlı hisselerdeki yabancı oranının da yüzde 23,7'ye gerilediği bilgisini paylaşıyor.
Yunus Kaya; yabancıların son yedi haftada 390 milyon dolarlık tahvil sattıklarına da değiniyor.
Yabancı yatırımcılar 2018-2021 dâhil son dört yılda borsada 8,8 milyar dolarlık satışa imza attı. Dört yılın ardından beşinci yıla da satışla başlamalarını 'ilginç' olarak yorumlayan Yunus Kaya; alım tarafında kalanların ise uzun vadeli yatırım yapanlar ile pasif fonlar olduğunu söylüyor.
Kaya, buna örnek olarak 2021 Mayıs'ta Garanti BBVA'nın fiili dolaşımının yüzde 10'unu yani yaklaşık 1,5 milyar dolara denk gelen 214 milyon adet hisse aldığını açıklayan Helikon Investment'ı veriyor.
Borsada uzun zamandır yabancı çıkışı yaşanırken bu haberlerin çok azaldığının altını çizen Yunus Kaya; Türkiye'nin dolar bazında değer kaybının MSCI, FTSE gibi endekslerde BİST'in payını azalttığını, bu durumun yeni pasif fonların girmesini engellediğini ve hatta çıkışları artırdığını kaydediyor.
KALICI ARTIŞ NE ZAMAN?
Azalan yabancı ilgisinin ne zaman artışa geçeceği de merak ediliyor. Yabancıların iyi bir yatırım fırsatı gördükleri takdirde genelde rasyonel hareket eden yatırımcılar olduğunu belirten Ahlatcı Yatırım Araştırma Uzman Yardımcısı Uğurcan Kaya; borsanın ve şirketlerin ucuz olmasının cazip olduğu anlamına gelmediğine değiniyor.
Kaya; TL'nin değer kaybı derinleştikçe ve TL'nin fiyatlaması üzerine analiz yapmak zorlaştıkça yabancıların diğer yatırım fırsatlarına yönelmeyi tercih ettiğine dikkat çekiyor. Uğurcan Kaya'ya göre; öngörülebilirlik artar ve kurda istikrar sağlanırsa Türkiye, yabancı yatırımcı için cazibe merkezi olarak daha çok ilgi çekmeye başlayacak.
A1 Capital Araştırma Genel Müdür Yardımcısı Baki Atılal; "Yabancı takas oranındaki geçici süreli yarım puanlık artışlar sıcak para fırsatından yararlanmak isteyen yatırımcıdan kaynaklanır ve bu yatırımcı çıkarken zararı daha büyük olur" diyor.
Kurda stabilizasyon, faizlerde denge ve anlaşılır para politikasıyla CDS'lerin düşebileceği ve yabancı ilgisinin tekrar artabileceği görüşündeki Baki Atılal; yabancı takas oranında kalıcı yükseliş için ekonomideki yeni programın başarısı doğrultusunda yılın ikinci yarısını işaret ediyor.
ÜZEYİR DOĞAN GEDİK YATIRIM YATIRIM DANIŞMANLIĞI MÜDÜRÜ
İskontolu borsa, yeniden cazip hale gelebilir"
YATIRIM İŞTAHI NEDEN DÜŞTÜ?
2021 Eylülde BİST'te başlayan yükselişle yabancı yatırımcının hisse piyasasına girişi hızlanmıştı. Ancak kasım ayıyla bu giriş yerini çıkışa bıraktı. Yabancı çıkışında; artan kur oynaklığı, öngörü oluşturmanın zorlaşması ve artan enflasyon beklentileri etkili oldu. Artan CDS primleri de yatırım iştahını azaltıyor. Bu süreci getiren de uygulanmaya başlanan ekonomi politikalarının başarılı olacağına dair güvenin henüz oluşmamış olmaması.
KUR, İSTİKRAR KAZANMALI
Mevcut durumu tersine çevirecek en önemli gösterge; kurların istikrar kazanması, enflasyonun zirve yaptığı ve düşüşe geçtiği algısının kuvvetlenmesi olacak.
Bu olursa; döviz bazında oldukça iskontolu olan Türk hisseleri yabancı için de yeniden cazip hale gelebilir. Bunun için yabancılar; bir süre uygulanan ekonomi politikalarının başarılı olup olmayacağını takip edecek.
YERLİ GİRİŞİ AZALDI MI?
BİST'te 2020'de başlayan ve 2021 başlarına kadar süren yükselişte, yerli ağırlıklı giriş söz konusuydu. Yeni yerli girişinin azalması hatta çıkışa dönmesi borsada yükseliş için yabancı girişine ihtiyaç duyulmasına neden oluyor. İlk çeyrek yeni bir yol kazasına neden olmazsa ikinci çeyrekle enflasyonun düşüşe geçeceği beklentisi ve mevcut politikaların sürdürülebilirliğinin artması yabancı girişinin hızlanmasına neden olabilir. Bu da başta BİST-30 ve BİST-100 Endeksi olmak üzere borsada genel olumlu hava oluşmasını sağlayabilir.
