Moderatörlüğünü Ekonomist Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Talip Yılmaz’ın yaptığı ‘Leasing’in 2022 Vizyonu’ toplantısında, sektörün önde gelen yöneticileri leasing sektöründe 2022 beklentilerini ve hedeflerini paylaştı.
2022 yılı, leasing sektörü açısından nasıl başladı? Yılın kalanına ilişkin beklentiler nasıl şekilleniyor? Bu sorulara yanıt alabilmek için geçen hafta ‘Leasing’in 2022 Vizyonu’ başlığı altında sektörün önde gelen üç şirketinin genel müdürüyle, online yuvarlak masa toplantısı düzenledik.
Moderatörlüğünü Ekonomist Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Talip Yılmaz’ın yaptığı bu özel toplantıya; Yapı Kredi Leasing Genel Müdürü Fatih Torun, QNBFinans Leasing Genel Müdürü Metin Karabiber ve AkLease Genel Müdürü Çetin Düz katıldı. Şirket temsilcileriyle leasing sektörünün 2021 yılının değerlendirildiği bu özel toplantıda, 2022 yılı hedefleri ve iş planları da masaya yatırıldı.
LİKİDİTE VE FONLAMA
2020 ile 2021’deki başarılı tablonun arkasından sektör oyuncuları 2022 yılı için daha temkinli beklentilere sahip. 2022’nin son iki yıla benzer rakamlarla tamamlanacağı öngörülse de büyüme ivmesinin 2020 ve 2021’e göre daha yavaş olabilme olasılığı da masada duruyor. Bu beklentinin arkasındaki nedenlere baktığımızda birkaç faktör göze çarpıyor. Hem yurtdışı hem de yurtiçi finansal piyasalarında oldukça ciddi bir volatilite söz konusu. Rusya-Ukrayna arasında devam eden savaşa dair piyasalarda her ne kadar ateşkes ümidi devam etse de savaşın şiddetinin artması sahadaki durumun farklı olduğunu da söylüyor.
Belirsizlerin oldukça fazla olduğu ve dalga boyunun da artmaya devam ettiği piyasalarda likidite ve fonlama konuları da daha sık konuşuluyor. Mevcut ortamda fonlamaların eskisi kadar rahat olmadığına dikkat çeken sektör oyuncuları, Türkiye’nin 600’lü seviyelere yakın seyreden beş yıllık kredi risk priminin de (CDS) fonlama noktasında oldukça sıkıntılı bir sürece işaret ettiğini belirtiyor. Bu nedenle de mevcut CDS seviyelerinde, leasing sektörünün 2022’yi 2021 yılı seviyelerinde bir işlem hacmiyle kapatmasının ‘başarı’ olacağı üzerinde duruluyor. Rusya-Ukrayna savaşının sona ermesi ve volatilitenin azalması durumunda ise yurtdışı fonlara ulaşma noktasında daha rahat bir sürece girileceği ve böylece sektörün çok hızlı şekilde toparlanacağı da tahmin ediliyor.
GÜNDEMDEKİ KONULAR
Sürdürülebilirlik, özellikle finans sektöründe faaliyet gösteren tüm oyuncular için çok önem verilen bir konu. Leasing sektörünün de özellikle son yıllarda odaklandığı alanların başında yenilenebilir enerji finansmanının geldiği görülüyor. Yenilenebilir enerji, enerji ve kaynak verimliliği konularına çok önem veren sektör oyucularının portföylerinde yeşil enerjinin aldığı pay da gittikçe artıyor. Öyle ki mevcutta hacim olarak leasing sektörünün çok büyük bir kısmını oluşturan tekstil ve inşaat-iş makinalarının yerini önümüzdeki 2-3 yıl içinde yeşil enerji finansmanına bırakma olasılığı çok yüksek görünüyor. Bu noktada ayrıca yenilenebilir enerjinin kapsamının genişleyeceği, rüzgâr ve güneş enerjisine ek olarak biyokütle, biyogaz, biyometan ve enerji pompaları yatırımlarının da çok önemli olacağının altı çiziliyor. Yine dijitalleşme de önümüzdeki dönemde sektör oyuncularının ajandasında ilk sıralarda yer almaya devam edecek.
ÇETİN DÜZ/AKLEASE GENEL MÜDÜRÜ “DİJİTALLEŞME VE DÖNÜŞÜM ALANINDA YATIRIMLARIMIZ SÜRECEK”
Ülkemiz 2021 yılında dolar bazında yüzde 33 büyüme kaydetti ve Cumhuriyet tarihinin en yüksek ihracat rakamına ulaştı. Ekonomik büyüme yüzde 11 oldu ve bu kuvvetli büyüme leasing sektörünü de oldukça olumlu etkiledi. Geçen 10 yıla baktığımızda sektör yılı 6,5-7 milyar dolar aralığında kapatıyordu. Hatta 2019’da bu rakam 2,6 milyar dolara kadar düştü. 2019 yılından bu yana önemli artışlarla büyümesini sürdüren leasing sektörü, geçen yıl işlem hacminde 4,8 milyar dolara ve 17 bin civarında da sözleşmeye ulaştı. 2022 yılının da bu sürdürülebilir büyüme için iyi bir fırsat yaratacağını düşünüyorum.
TÜRKİYE LEASİNG SEKTÖRÜNDE İLK VE TEK
AKLease olarak güçlü büyümemizi sürdürerek işlem hacminde yüzde 100’ün üzerinde büyüme ve sözleşme adetlerimizde de ciddi artış sağladık. Geçen yıl Türkiye leasing sektörünün ilk ve tek sürdürebilirlik temalı ürünü olan ECOLease’i lanse ettik. Hem ekolojik hem ekonomik diye tanımladığımız ECOLease ile enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji yatırımlarını tek bir çatı altında buluşturduk. Bu ürünümüzle neredeyse yarı yılda 1 milyar TL’lik işlem hacmine ulaştık. Bu alandaki çalışmalarımıza aynı hızla devam edeceğiz. ECOLease’in portföyümüz içerisindeki payını arttıracak ve 2025 yılı itibarıyla sahip olduğumuz oranı yüzde 60’lara, 2030’da da yüzde yüze ulaştıracağız. Buna ek olarak kömür ve kömür bağlantılı alanlardaki yatırımları finansman sağlanmayacak faaliyetler listemize ekledik. Kömür yakıt kullanan termik enerji santralleri ve kömür madenciliği alanlarını artık finanse etmiyoruz. Gelecek nesillere daha yeşil bir dünya bırakma hedefiyle çalışmalarımıza devam edeceğiz.
ANA ODAK DİJİTALLEŞME
AKLease olarak 2022 yılında da odağımızda dijitalleşme ve dönüşüm olacak. Süreçlerin hızlı ve kolay ilerlemesi için dijitalleşme büyük önem taşıyor. Müşterilerin ihtiyacını hızlı karşılayabilen ve kolay iş süreçleri olan leasing şirketi olma hedefiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Bu doğrultuda ilk adımı teknolojik altyapımızda yenilikler yaparak attık. Müşterileri dinleyerek onların da kullanmaktan büyük keyif aldığı online müşteri platformumuzu devreye aldık. Bu platformu geliştirmek üzere çalışmalarımız devam ediyor.
YENİ MÜŞTERİ KAZANIMI ÖNEMLİ
AKLease olarak sektöre yeni müşteri kazandırmaya çok önem veriyoruz. Bu hem sektörümüzün büyümesine hem de ülke ekonomisine önemli katkılar sağlıyor. Müşterilerimizin 3’te birini daha önce hiç leasing yapmamış müşterilerimiz oluşturuyor. Önümüzdeki dönemlerde de mevcut portföyümüze ek olarak yüzde 50 oranında yeni müşteri kazandırmayı planlıyoruz.
VOLATİLİTE HER SEKTÖRÜ ETKİLİYOR
Finansal piyasalardaki volatilite, her sektörü olduğu gibi leasing sektörünü de etkiliyor. AKLease olarak tüm leasing sektörünün likiditesinin yaklaşık yüzde 25’ine sahibiz. Türkiye jeolojik konum ve ekonomik olarak oldukça güçlü bir ülke. Ukrayna ve Rusya arasındaki savaşın da sona ermesiyle, geçen dönemlerde de olduğu gibi çok hızlı bir şekilde toparlanma öngörüyoruz.
TEŞVİK VE YENİ DÜZENLEMELER
Düzenleyici otoritenin sektöre pozitif ayrımcılık yaptığını ve desteklediğini söyleyebilirim. Bu desteğin önümüzdeki dönemde de artarak devam etmesi durumunda sektörümüz büyümede büyük bir ivme yakalayacaktır. Leasing sektörünün büyümesiyle Türkiye ekonomisi de önemli bir büyüme kaydedecektir.
FATİH TORUN / YAPI KREDİ LEASİNG GENEL MÜDÜRÜ “DOLAR BAZINDA YÜZDE 36 BÜYÜMEYİ BAŞARDIK”
“2021 yılı itibariyle sektörde yeni imzalanan sözleşmelere baktığımızda, 16 bin 953 adet sözleşme imzalandığını görüyoruz. Bu sevindirici bir rakam. Bir önceki yılla karşılaştırdığımızda yüzde 23’lük bir artış söz konusu. Tutar olarak baktığımızda ise, işlem hacmi 4,8 milyar dolara ulaştı. Bu da sektörün dolar bazlı olarak da yüzde 24 büyüme gerçekleştirdiğini gösteriyor. Biz Yapı Kredi Leasing olarak ülke genelindeki yaygın bölge ağımız, web ve mobil altyapımız, sahada aktif olan çalışanlarımız sayesinde 2021 yılında da müşterilerimizin ihtiyaçları doğrultusunda çözümler üretmeye devam ettik. 2021’i hedeflerimizin üstünde kapattık. Bir önceki yıla göre adette yüzde 34’lük tutarda ise dolar bazında yüzde 36’lık bir artış gerçekleştirdik.
“PAZAR PAYIMIZ %18,6’YA ÇIKTI”
Aslında bu ürüne ulaşamayan ülke coğrafyasının en uzağındaki kişilere de bu ürünü götürebilme çok önemli. Sürdürülebilirlik kavramının önemli parametrelerinden birisi de budur: Herkese bu hizmeti sunabilmek, götürebilmek. Sonuç olarak baktığımızda biz yıllar içinde adet itibariyle yüzde 13-14 arasında salınan kontrat adetlerimiz, 2021 sonu itibariyle yüzde 18,6 pazar payına ulaştı.
Bu bizi çok motive eden bir konu. Çünkü yaptığınız yatırımların amacına ulaştığını görüyorsunuz. Dağılımına baktığınızda, leasing sektörünün standart olarak en fazla iş yaptığı alan iş ve inşaat makinalarıdır. En büyük payı o alıyor. Devamında yine sevindirici olan üretime dönük çeşitlik makine ve ekipmanların yüzde 26 gibi bir payla ikinci sırada olduğunu görüyoruz.
Üçüncü sırada ise tekstil makinalarının olduğunu görüyoruz. Burada makine ekipman ve tekstil makinalarının olması, özellikle fonlama tarafında ülke kredilerinin daha çok içeriye sokulması nedeniyle fonlama maliyetlerinin daha da aşağıya getirilmesinde önemli bir rol aldı bizim için.
2021 yılında projelerimizin performansına baktığımızda, canlı ihale ortamında yarattığımız ikinci varlık satış platformumuz sayesinde hem mobil aplikasyonumuz hem de web sitemiz, hem yurt içinde hem de yurtdışında yaygın bir şekilde kullanılmaya başlandı.
Aplikasyon indirme sayımız 87 bine ulaştı, yılsonuna kadar 100 bini aşacağımızı düşünüyoruz. Ayrıca bizim geliştirdiğimiz satıcılar odaklı bir dijital platformumuz da var. Bu platform aracılığıyla satıcılar, Yapı Kredi Leasing ile gerçekleştirdikleri tüm işlemleri takip edebiliyorlar ve müşterileri satış ekiplerine yönlendirebiliyorlar.
“YENİLENEBİLİR ENERJİYE DESTEK SÜRECEK”
Yapı Kredi Leasing olarak iklim krizinin dünyamızı tehdit eden en büyük risklerden biri olduğunun farkındayız. Bu doğrultuda enerji sektörüne ilk günden beri finansman sağlıyor ve katkı sunmaya özen gösteriyoruz. Mevcut yenilenebilir enerji portföyümüz 563 megawatt’a ulaştı. Önümüzdeki dönemlerde bu 600 megawatt’ın üzerine çıkacak. Dolayısıyla sadece bizim bu iş için ayırdığımız kaynağın 600 milyon dolara ulaşacağını görüyoruz. Yenilenebilir enerji her zaman odak noktalarımızdan biri olmaya devam edecek.
“KOBİ’LERE SOĞUK ZİNCCİR DESTEĞİ VERECEĞİZ”
“Tarım ve gıdanın ne kadar önemli bir sürdürülebilirlik parametresi olduğunu geçtiğimiz şu günlerde daha net görüyoruz. Bu amaçla KOSGEB ile sebze ve meyve soğuk zincir finansman destek programına katıldık. Bu kapsamda, tarladan son kullanıcıya ulaşana kadar oluşan sebze ve meyve kaybının önlenmesi için KOBİ’lere soğuk hava depoları ve frigo frig araçlarda taşınan soğutma ünitelerinin finansmanına destek olacağız. Destek programı kapsamında KOSGEB finansman maliyeti desteği, KGF teminatı desteği ve yüzde 1 leasing KDV avantajı ile masrafsız ve komisyonsuz olarak sunulacak. Böylece 3 yıl boyunca sürecek desteklerle tarım ve gıdada oluşan israfın ve kayıpların önüne geçmeyi hedefliyoruz.”
METİN KARABİBER/QNB FİNANSLEASİNG GENEL MÜDÜRÜ “YEŞİL ENERJİ İKİ YIL İÇİNDE EN BÜYÜK PAYI ALACAK”
Leasing sektöründe 2021’de beklemediğimiz kadar bir büyüme oldu. Biz pandemiye ilk başladığımızda, yani iki yıl önce bu zamanlarda ‘bütçelerimizi geriye doğru revize edelim mi’ konuşmaları yapmaya başlamıştık. Çünkü bu pandemi döneminde insanların öncelikleri hiçbir zaman yatırım olmayacak diye düşünmüştük. Ama tam tersi oldu. Leasing sektöründe; 2020 yılı 2019’a göre çok iyi bir yıldı.
2021 de 2020’ye göre çok daha iyi bir yıl oldu. 2022 yılı için de öngörülerimiz ise son iki yıl seviyelerinde bir gerçekleşme olması. Ama bu yıl 2020 ve 2021’deki kadar bir büyüme görmeyeceğiz. Bunun birkaç nedeni var. İlk olarak fonlamalar eskisi kadar rahat değil. Yurtdışından bu fonları bulup getirmek, Türkiye’nin mevcut bulunduğu CDS seviyeleri nedeniyle çok kolay olmayacak gibi görünüyor. Eğer biz bu CDS seviyelerinde 2021 seviyelerinde bir hacmi gerçekleştirebilirsek, başarılı bir yıl geçirmiş olacağız diye tahmin ediyorum.
“PORTFÖYÜMÜZ FARKLILAŞIYOR”
Sektör bazında büyümelere baktığımızda, yeşil enerjinin portföylerimiz içerisinde aldığı pay itibarıyla çok hızlı büyüdüğü görülüyor. Tekstil ve inşaat-iş makinaları, zaten leasing sektörünün çok büyük bir kısmını oluşturuyor. Ama arkadan gelen enerji finansmanının ve özellikle de yeşil enerji finansmanının önümüzdeki iki yıl içerisinde en büyük paya oturacağını tahmin ediyorum. QNB Finansleasing olarak son iki yıldaki portföyümüz de sektörden biraz farklılaştı. Mesela iş ve inşaat makinaları bizim portföyümüzde artık en büyük paya sahip alan değil. Portföyümüzde en büyük payları alan sektörler; artık tekstil sektörü, gıda, enerji ve sonrasında da metal sektörü olarak sıralanıyor.
“BİYOKÜTLE VE BİYOGAZ YATIRIMLARI BÜYÜYOR”
Önümüzdeki yıllarda portföyümüzde en çok yer alacak sektör ise yeşil enerji olacak. Yeni dönemde biyokütle, biyogaz gibi yatırımların finansmanında ciddi anlamda pazar payı kazandık. Bu alanlar biraz daha güneş enerjisinin dışında yürüyen alanlar. Önümüzdeki dönemde özellikle Avrupa tarafından finanse edilecek alanlar içerisinde biyometan ve enerji pompaları öne çıkıyor. Bizler de bu alanlarda ne yapabiliriz diye bakıyor olacağız.
“REGÜLASYON HIZLI OLMALI”
Birleşmiş Milletler’in Sürdürülebilirlik ve Kalkınma Ajansı’nın kontratına imzayı geçtiğimiz aylarda attık. Bununla beraber birtakım sektörleri önceliklendireceğiz. Dijital yatırımların, KOBİ’lerin finansmanının, yeşil enerji ve kadın yöneticilerin olduğu sektörlerin ve şirketlerin finansmanı bizim öncelikli alanlarımız olacak. Sektörün geleceği açısından da dijital altyapı yatırımlarının tamamlanmasıyla beraber, regülasyonların da arkadan hızlı gelmesi gerekiyor. Aksi takdirde yapılan yatırımların efektifliği çok geride kalıyor olacak. Dolayısıyla orada regülasyondan beklediğimiz şeyler var. Bu kararların alınacağını öngörüyoruz. Sektör olarak daha çok küçük işletmelerin ve hatta bireylerin yoğunlukta olduğu leasing portföyleri kurmaya doğru gidiyor olacağız.”
“BU YIL 150 MİLYON EURO FONLAMA YAPACAĞIZ”
“Bizim işlerimizi büyütebilmemiz için olmazsa olmaz, en önemli şey fonlama. Eğer fonlamaya ulaşabilme olanaklarımız olabildiğince rahatlarsa sektör olarak bu yıl için konuştuğumuz rakamların üzerine çıkabiliriz. Biz QNB Finansleasing olarak 2021’de 150 milyon Euro düzeyinde, 5-7 yıl ortalama vadelerle fonlama yaptık. Bu yıl yine yaklaşık bu boyutta, 5-7 yıl civarlarında bir vadeyle fonlama yapmak için yurtdışındaki yatırım bankalarıyla görüşüyoruz. Ama son iki yılla kıyasladığımızda fiyatların çok ciddi olarak yukarıya geldiğini görüyoruz. Bu yükselişte ABD ve AB merkez bankalarının faiz artışı ve Türkiye’nin CDS’lerinin geldiği seviye etkili oldu.”