DOLAR BUGÜN NE KADAR? (21 Eylül)
Dolar/TL, güne yatay başlamasının ardından 18,31 seviyelerinde işlem görüyor.
Dün sınırlı da olsa yükseliş eğiliminde hareket eden dolar/TL, günü önceki kapanış seviyesinin yüzde 0,1 üzerinde 18,3082'den tamamladı.
Dolar/TL, yeni güne yatay başlamasının ardından saat 10.30 itibarıyla önceki kapanışın hemen üzerinde 18,3120'den işlem görüyor. Aynı dakikalarda avro/TL önceki kapanışının yüzde 0,6 altında 18,1490'dan, sterlin/TL 0,4 düşüşle 207780'den satılıyor.
Analistler, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) bu akşam açıklayacağı faiz kararı öncesi piyasalardaki dalgalı seyrin sürdüğünü belirterek, karar sonrası Fed Başkanı Jerome Powell'ın yapacağı konuşma ve güncellenen makroekonomik projeksiyonlarda para politikasının gelecek dönem seyrine ilişkin ipuçlarının aranacağını söyledi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda ABD Merkez Bankası'nın (Fed) yüzde 83 ihtimalle 75 baz puan faiz artırmasının beklendiğini kaydeden analistler, kasım toplantısı için ise tahminlerin 50 baz puanda yoğunlaştığını dile getirdi.
Öte yandan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın Donbas, Zaporijya ve Herson bölgelerinin bağımsızlık kararlarını desteklediklerini belirterek, askeri kısmi seferberlik ilan etti.
Putin'in açıklamalarının risk algısını artırması ile küresel ölçekte dolar talebi artarken, buna bağlı olarak bolar endeksi, 110,9'la 2002'den bu yana en yüksek seviyeyi gördü. Avro/dolar paritesi de 0,9900'a geriledi.
Analistler, bugünün veri gündeminde ABD'de 2. el konut satışlarının takip edileceğini belirterek, teknik açıdan dolar endeksinde 109 seviyesinin destek, 111'in direnç olarak öne çıktığını ifade etti.
DÖVİZ HAKKINDA
Döviz kuru nedir?
Döviz kuru; herhangi bir ülkenin para biriminin diğer ülkelerin para birimleri karşısındaki değerini gösteren katsayı olarak ifade edilir. Ülkeler arası ticarette kullanılan ve en fazla tercih edilen yatırım araçlarından biri olan döviz ile yapılacak olan işlemlerde alış kuru ve satış kuru olmak üzere iki seçenek bulunur.
Türkiye’de kaç adet döviz kuru sistemi vardır?
Esnek piyasa döviz kuru: Merkez Bankası’nın müdahalede bulunmadığı, kurun serbest bir şekilde dalgalandığı sisteme verilen isimdir.
Sabit kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurunun dengede olması için müdahalede bulunduğu sistemdir.
Denetimli kur sistemi: Merkez Bankası’nın döviz kurundaki dalgalanmayı kontrol etmeye yönelik faaliyet gösterdiği döviz kuru sistemine verilen isimdir.
Döviz kuru türleri nelerdir?
Nominal kur: Yabancı para birimlerinin ulusal para birimi karşısındaki değerine verilen isimdir. 1 ABD dolarının başka birimden yabancı para birimine eşitliğini belirten döviz kuru çeşididir.
Reel kur: Nominal kurun enflasyon oranı kapsamında düzenlenmesi ile beraber reel kur elde edilir. Bu sebeple nominal kurun değeri de doğrudan reel kur ile ilişkilidir. Reel kurun artması durumunda, USD/TL paritesindeki TL kısmı değer kaybeder.
Çapraz kur: Yabancı para birimlerinin başka bir yabancı para birimi cinsinden olan kur değerine verilen isimdir. Örneğin; kişi elindeki mevcut dolar ile Euro almak istediğinde, çapraz kur mevzu bahis olur.
Efektif kur: İki yabancı döviz kurunun birbirleri ile ortalamasının hesaplanması ile efektif kur bulunur. Çapraz kurda işlem yapmadan önce para biriminin değerinin öğrenilmesi gerekir. Örneğin; işlem yapılacak olan döviz çeşitleri dolar ve Euro ise 1 doların ve 1 Euro’nun ne kadar olduğunun bilinmesi gerekir.
Döviz kurunun değişmesi üzerinde etkili olan faktörler nelerdir?
Ödemeler dengesi: Ülkenin iktisadi işlemlerinin kaydına verilen isimdir. Ödemelerdeki dengesizlikler aktif döviz kuru politikaları uygulanarak ortadan kaldırılabilir. Döviz fiyatlarının değişmesi, arz ve talep dengesini değiştirmektedir. Arz ve taleplerdeki farklılıklar da alacaklılar ve borçlular üzerinde etkili olur.
Gelir seviyesi: Ülkenin gelir ortalaması diğer ülkelerden daha fazla olduğunda; her döviz kuru için ülkenin ithalatında da yükselme olur. Arz değişmemekle beraber kur yükselir ve bu da ülkenin para biriminin değer kaybetmesine neden olur. Gelir düzeyi artan insanların istekleri ve zevkleri daha farklı olmaya başlayacağı için ithal mallara ilgi artar. Bu da denge kurunu değiştirmekle beraber döviz talebinin artmasına da sebep olur.
Genel fiyat seviyesinde değişmeler: Ülkede enflasyonun yüksek olması, ülkenin ürettiği ürünlerin yurtdışına göre daha pahalı olmasına neden olur. Dolayısıyla ithal mallara olan talep artar ve ülkenin parası da değer kaybeder. Enflasyon ve paranın değeri ters orantılıdır.
Faiz oranları: Reel faiz oranı düştüğünde ülkenin para birimi değer kaybeder ve reel faiz oranı yükseldiğinde de para birimi değer kazanır.
Sermaye hareketleri: Kısa vadede döviz kuru üzerindeki değişikliğin en önemli etkenlerinden biri sermaye hareketlilikleridir.