LEVENT GÖKMEN DEMİRCİLER
lgokmen@ekonomist.com.tr
4-17 Ekim 2020 tarihi sayıdan
Turizm tüm dünyada koronavirüs pandemisinden dolayı en ağır darbeyi alan sektör oldu. BM Dünya Turizm Örgü-tü'ne göre, sektörün kaybı yıl sonunda 1,2 trilyon dolara ulaşabilir.
Akdeniz'in turizm ülkelerinden biri olan ve 2019'da 51,7 milyon turist ile 34,5 milyar dolar turizm geliri elde eden Türkiye, bu yıl 60 milyon turist ve 40 milyar dolar turizm geliri hedeflemişti. Pandemide turizmin başkenti Antalya'daki tesislerin yüzde 40'ı, İstanbul'dakilerin ise sadece yüzde 15'i açıldı.
Hedefler de yüzde 75'lik kayıpla 12-15 milyon turist ve yine 8-10 milyar dolarlık turizm geliri olarak revize edildi. Antalya'da, pandemi kaynaklı gecikme nedeniyle turizm hareketliliği temmuzdan itibaren başlarken, sezonun aralık ayına kadar uzaması bekleniyor.
Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜR-SAB) Başkanı Firuz Bağlıkaya, özellikle Rusya, İngiltere ve Ukrayna pazarında sezonun kasım sonuna uzama ihtimali olduğunu söylüyor. Turizmin zor bir dönem geçirdiğine dikkat çeken Bağlıkaya, yılın yüzde 75'lik kayıpla 12-15 milyon turist ve 8-10 milyar dolarlık döviz girdisiyle kapatılmasını beklediklerini söylüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı ocak-ağustos verilerine göre, bu yılın sekiz aylık döneminde Türkiye'ye gelen toplam ziyaretçi sayısı 7,2 milyon oldu. Oysa geçen yıl sadece ağustos ayında Türkiye'ye gelen ziyaretçi sayısı 6,3 milyondu.
Yılın sekiz ayında gelenlerin dağılımı incelendiğinde, Almanya 789 bin kişi ile ilk sırayı alırken, 772 bin kişi ile Rusya ikinci sırada yer aldı. Ukrayna da 520 bin kişi ile üçüncü sırada yer aldı. İngiltere ise 465 bin kişi ile dördüncü sıraya yerleşti.
Pandemi sonrasında uluslararası turizmde rekabetin çok daha keskin olması bekleniyor. İspanya, Yunanistan, İtalya gibi rakip birçok ülkenin bu yıl turizmde dip seviyeleri gördüğünü hatırlatan Bağlıkaya, önümüzdeki süreçte bu ülkelerin pazar paylarını geri kazanmak için rekabeti artıracaklarını vurguluyor.
Dengelerin tamamen değiştiği bir ortamda henüz dünya turizminde söz sahibi olmamış ülkelerin de rekabetçi bir şekilde pazara girmesi öngörülüyor. Bağlıkaya, "Ülkemizi öne çıkaracak çalışmalara odaklanmamız lazım. Dünya genelinde turizm sektöründe yaşanan değişim ve dönüşüme ayak uydurmamız büyük önem taşıyor" uyarısında bulunuyor.
Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği (AKTOB) Başkan Yardımcısı Kaan Kavaloğlu da yıl sonuna kadar Antalya'ya gelen turist sayısının 3,2 milyonu aşmasını beklediklerini söylüyor. Rusya, Ukrayna, İngiltere ve Almanya'dan talep geldiğini belirten Kavaloğlu, ağustos ayında İngilizlerin çok olduğunu eylülde ise Almanların çok geldiğini vurguluyor.
Kavaloğlu, "Antalya'daki otellerimizdeki doluluk oranlarımız yüzde 50-70 arasında değişiyor. Ağustosta yüzde 70 doluyduk, eylülde yüzde 55, kasımda da yüzde 40 civarında doluyuz" diyor.
Sağlıklı turizm kampanyası Türkiye'yi diğer ülkelerden ayrıştırırken Antalya'ya, özellikle Rusya, Ukrayna, Almanya, İngiltere ve Polonya gibi ülkelerden ilgi var.
Türkiye'nin 12 ay turist ağırlama şansı olduğunu hatırlatan Turizm ve Geliştirme Ajansı Yönetim Kurulu Üyesi Cem Kınay, sezonun kasım ve aralık aylarına doğru sarkmasını beklediklerini söylüyor.
Antalya için bu kış futbol ve golf takımlarının daha önemli olacağını belirten Kınay, Türkiye'ye bu yıl 15 milyon turist gelmesini beklediklerini vurguluyor.
RAKAMLAR NE DİYOR?
Türkiye'de başta İstanbul olmak üzere otellerin yarıdan fazlası kapalı kalırken, yaz sezonunun son ayı olan ağustosta turizm trafiği bir önceki aya göre kımıldadı. Dünya çapında veri ve analiz şirketi STR'nin Türkiye Otelciler Birliği (TÜROB) için hazırladığı Ağustos 2020 Ülke Performans Raporu'na göre, ağustos ayında ortalama günlük oda fiyatı yüzde 7,7 artışla 111.5 Euro oldu.
Konaklamada en önemli gelir kalemi olarak kabul edilen toplam oda sayısı üzerinden odabaşı elde edilen gelirler ise yüzde 52,5 düşüşle 38.7 Euro'ya geriledi. Açık olan otellerden sağlanan verilere göre, Türkiye'nin ağustos ayı otel dolulukları, 2019'un aynı dönemine göre yüzde 55,9 azalarak yüzde 34,7 oldu. Ağustos 2019'da bu oran yüzde 78,8 olmuştu.
Türkiye'nin bu yılın ocak-ağustos döneminde ortalama doluluk oranı yüzde 57,4 düşüşle yüzde 28,5, ortalama günlük oda fiyatı yüzde 10,6 düşüşle 70.2 Euro, oda başı elde edilen gelir yüzde 61,9 düşüşle 20 Euro oldu. Yılın sekiz ayında Avrupa destinasyonları doluluk ortalaması yüzde 60,5 düşüşle yüzde 28,3, ortalama oda fiyatı yüzde 13,7 düşüşle 97 Euro, oda geliri ise yüzde 65,9 düşüşle 27.4 Euro oldu.
İstanbul'da ocak-ağustos döneminde doluluklar yüzde 61,8 düşüşle yüzde 28, ortalama günlük oda fiyatı yüzde 14,6 düşüşle 76.1 Euro, oda başı elde edilen gelir yüzde yüzde 67,4 düşüşle 21.3 Euro olarak gerçekleşti.
TÜROB Başkanı Müberra Eresin, yaz döneminin pandeminin olumsuz etkileri altında sona erdiğini söylüyor. Haziranda pandemi kısıtlamalarının gevşetilmesiyle turizm trafiğinin başladığını hatırlatan Eresin, temmuz ve ağustos aylarında kıyı bölgelerde açık olan otellerde yerli ve yabancı turist hareketliliği ile doluluk ortalamasının yüzde 40-50'lerde gerçekleştiğini belirtti.
Şehir otellerinde ise hiçbir hareket olmadığını vurgulayan Eresin, şunları söylüyor: "Şehirlerde ve kıyı bölgelerinde otellerin büyük bölümü hâlâ kapalı. Açık olan bazı oteller de eylül ayıyla birlikte yıl sonuna kadar faaliyetlerine yeniden ara veriyor. Kasım ayında Formula 1 döneminde İstanbul'da Anadolu yakasındaki otellerde canlanma bekliyoruz. Ancak bu etkinliğin ticari getirisinden çok sektöre moral vereceğini düşünüyoruz."
ANTALYA’DA ODA FİYATI ARTTI, GELİR DÜŞTÜ
STR raporuna göre, Antalya’da ağustos ayında otel dolulukları bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 28,5 azalarak yüzde 59,7 oldu. Oda fiyatı 212.6 Euro olarak, 2019’a göre yüzde 26,5’lik artış gösterdi. Oda gelirlerinde geçen yıla oranla yüzde 9,5 düşüş yaşandı ve 126.9 Euro olarak ölçüldü.
Antalya’da sekiz aylık dönemde doluluk oranı yüzde 43,9 düşüşle yüzde 37, ortalama günlük satılan oda fiyatı yüzde 3,4 artışla 100 Euro, oda başı elde edilen gelir yüzde 42 düşüşle 37 Euro oldu.