Türkiye'ye gelen turistlerin uğrak yeri olan pek çok marka artık yurtdışında da şubeleşiyor. Ekonomide yaşanan sıkıntılar nedeniyle büyüme rotasını yurtdışına çeviren Türk şirketleri, master franchise vererek hızla şubeleşiyor.
BURCU TUVAY AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
btuvay@ekonomist.com.tr asakarya@ekonomist.com.tr
Halihazırda yurtdışında şubesi olanların yanında henüz yurtdışı şubesi bulunmayan markalar da bu yıl farklı ülkelerde toplamda 553 şube açmaya hazırlanıyor. Bu 56 markanın yurtdışında 718 franchise şubesinin olduğu düşünüldüğünde, 2019 yıl markalar için global atak yılı olacak gibi görünüyor.
Tabloları görmek için görsellere tıklayın.
Türkiye'nin son yıllarda politik düzeyde yeni pazarlar oluşturmak için yaptığı atılımlar, Türk iş adamlarının daha vizyoner bakış açısı geliştirmesini destekledi. Artık Türk markaları için bütün dünya potansiyel bir pazar.
İletişim kanallarının gelişmesi, Türk dizilerinin dünyada büyük ilgi görmesi ve bu diziler üzerinden yapılan pazarlama çalışmaları ve dijitalleşme de markalarımızın yurtdışında daha etkin faaliyet göstermesini kolaylaştırdı.
Özellikle İngiltere'de Türk markalarının son bir yılda hızlandıkları gözlemleniyor. Yurtiçinde belirli bir pazar olgunluğuna erişen markalarımız büyümek için artık yurtdışı pazarlarını değerlendirmeyi tercih ediyor.
Ayrıca Türk şirketleri, ürün ve hizmetler konusunda yurtdışı piyasalar ile rekabet edebilir durumda. Türk ürünlerinin yurtdışında talep görmesi de yurtdışına odaklanmada önemli nedenlerden biri olarak değerlendiriliyor.
"MARKANIZI KORUYUN"
Devletin yurtdışı destek programlarından restoran ve kafeler de yararlanabiliyor. Yabancı bir ülkede franchising sistemiyle şube açarken kuruluş maliyetinden kira desteğine kadar birçok faklı konuda hibe desteği almanız mümkün.
Devlet desteklerinden yararlanabilmek için öncelikle müracaat eden markanın Türkiye'de tescilinin yapılmış olması gerekiyor.
Ardından hedef pazarların en az birinde markanızın tescil edilmesi şartı var. "Markamı yurtdışında nasıl koruma altına alabilirim" sorusuna verilecek cevap, onu hangi ülkelerde tescil ettirmek istediğinize bağlı olarak değişebiliyor. Marka koruması "tescil" ile sağlanabiliyor.
ÜLKE SEÇİMİNDE 8 KRİTİK SORU
1- Ülkenin demografik yapısı markayı temsil etmeye uygun mu?
2- Satın alma gücü üründeki fiyatlarla eşdeğer mi?
3- Pazarın derinliği ne kadar?
4- Kültürel farklar talebi azaltır mı?
5- Hangi ürünlere daha çok ağırlık verilmeli?
6- Lokasyon seçimleri neler olmalı?
7- Pazarlama faaliyetleri farklılıklar gösterir mi?
8- Yasal işlemlerde olumsuzluk çıkar mı?
TURİST ETKİSİ
Tüm bunların yanında hızla büyüyen yerli yeme-içme zincirlerinin tek müşterileri Türkler değil. Pek çok marka Türkiye'ye gelen yabancıların uğrak noktası haline geldi. Gelen yabancı ziyaretçilerin sayısının gün geçtikçe artması, yerli yeme-içme markalarının büyüme stratejileri içine yurtdışında şubeleşmeyi eklemelerini de beraberinde getirdi.
Eskiden yurt-dışında şube açan tek tük marka duyarken, artık pek çok yerli zincirin yurtdışında birbiri ardına açtığı şubelerin haberlerini duyar olduk. Bu anlamda master franchise vererek yurtdışında hızla şubeleşen Türk şirketleri, 2019 yılında da farklı pazarlara açılma planları yapıyor. Peki yurtdışına açılırken hangi konulara dikkat etmek gerekiyor?
Uzmanlara göre, yeni mağazalar açmadan önce mağaza portföyünü gözden geçirip verimliliği artırmak doğru bir yaklaşım. Kârlılığı artırmak için ele alınabilecek birçok parametre var.
Mağaza ürün gamı, mağaza büyüklüğü, pazarlama stratejisi, rekabet durumu analizi, tedarik zinciri ve kiralama stratejisine kadar birçok faktörün kârlılığa önemli etkisi olabiliyor.
Franchise Company Ortağı Aycan Helvacıoğlu, markalara, gitmek istedikleri pazarlarla ilgili hazırlıklarını önceden tamamlamalarını, "Hangi ülkede markam ya da ürünlerim için nasıl bir potansiyel var?
Rakiplerim kimler? Benim nasıl bir büyüme stratejim olmalı? Master franchisera aradığım nitelikler ne? Hangi koşullarla iş birliği yapacağım?" gibi soruların yanıtlarını aramalarını tavsiye ediyor.
Bu soruların yanıtlarının o pazarda bir master franchise görüşmesi yapmadan önce masada hazır olması gerektiğine dikkat çeken Helvacıoğlu, bu konuda firmaların profesyonel destek almalarını öneriyor.
EN BÜYÜK İLGİ KÖRFEZ'E
Aycan Helvacıoğlu, en büyük ilgiyi GCC yani Körfez ve Arap ülkelerinin gördüğünü belirtiyor. Helvacıoğlu, bu bölge ile uzun yıllardır süren ticari ilişkiler, bölgede Türk algısının güçlü olması, kültürel ortaklıklar gibi etkenlerle bölge insanının Türk markalarına ilgisinin yüksek olduğunu ifade ediyor.
Her pazarın ayrı dinamiklerinin olduğunu ve bunlar incelenerek ona göre bir iş planı yapılması gerektiğinin de altını çiziyor. Helvacıoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor: "Alıcının yönettiği müzakereler maalesef en sık karşılaştığımız hata oluyor.
Yeter ki franchise vermiş olalım' yaklaşımıyla, yanlış adaylara, marka için dezavantajlı franchise sözleşmeleriyle marka teslim ediliyor. Sonra yaşanan pişmanlıklar ise kimi zaman telafi edilemiyor. Tam tersi, hazırlıksız olma hali, profesyonel alıcılar tarafından amatör bulunabildiği için, belki de marka için büyük bir fırsat olabilecek işbirliği şansları kaçırılıyor."
DESTEK VERMEK ÖNEMLİ
Diğer bir hata ise yurtdışında franchise'lara yeterli destek verilmemesi. Merkez bu konuda bir yapılanma içine girmediğinde, franchise'ın başarısı ihtimallere kalıyor.
Aycan Helvacıoğlu, "Maalesef bu durum o kadar sık görülüyor ki, özellikle Körfez ülkesi yatırımcıları bu konuda yaşadıkları kötü deneyimlerden ötürü Türk markalarına biraz çekinceyle yaklaşıyorlar ve Avrupalı markaları bu anlamda daha güvenilir buluyorlar" diye konuşuyor.
Kapak haberimizde yurtdışında franchise vererek büyüme planları yapan 56 markanın hedeflerini araştırdık.
Yeme-içme sektörünün ağırlıklı olduğu bu 56 marka 2019 yılında yurtdışında master franchise yöntemiyle 553 şube açacak. Bu markaların şu ana kadar toplamda yurtdışında 718 mağazasının olduğu düşünüldüğünde, 2019 yılı global atak yılı olacak gibi görünüyor.
ABD VE ÇİN'İ HEDEFLİYOR
Bu markalar arasında 15'i ilk defa bu yıl yurtdışına açılacak. Bu 15 şirket, 2019'da yurtdışında 69 noktada olacak. İlk defa bu yıl yurtdışına açılacak olan markalardan Etiler Marmaris, ABD, Dubai ve Romanya'da master franchise sözleşmeleri imzaladı.
Etiler Marmaris Yönetim Kurulu Başkanı Mehmed Nureddin Çevik, "Yine Almanya'nın Frankfurt, Düsseldorf, Köln şehirlerinde ise bölgesel master franchise sözleşmeleri yaptık. Operasyonel süreçlerin tamamlanmasının ardından ilk şubeleri açacağız" diye konuşuyor.
Artık yerli pizza zincirleri de yurtdışında marka olmayı hedefliyor. Pizza Bulls, bu markalardan biri. Şirket ilk yurtdışı açılımını 2018 yılında İngiltere ile yapmıştı. Pizza Bulls Yönetim Kurulu Başkanı Cavit Can Kırbeyi, 2019 yılında İngiltere pazarında dört şube daha açmayı hedeflediklerini belirtiyor. Kırbeyi, 2023 yılında ise ABD ve Çin'e açılacakları bilgisini veriyor.
BÖLGENİN İLK DÖNERCİSİ OLACAK
Suudi Arabistan'ın Taif şehrinde bir şubeyle hizmet veren Bereket Döner, gelecek beş yıllık dönemde başta Suudi Arabistan olmak üzere tüm Ortadoğu'da Bereket Döner Restoran ve Bereket Döner Durak'lar açmayı planlıyor. Bereket Döner CEOsu Muhammet Nezif Emek, Afrika, Orta Asya, Türki Cumhuriyetler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Makedonya ve Avrupa ülkeleri için görüşmelerinin devam ettiğini söylüyor.
Balkanlar'a açılmak için görüşmeler başlattıklarını belirten Emek, "2019 yılı sonuna kadar bu bölgede de yapmış olduğumuz fizibilite çalışmalarını sonlandırıp Bereket Döner Avrupa'nın ilk imzalarını atmış olmayı hedefliyoruz. Yeni bir ülke ve pazar olan Umman için sözleşmemizi imzaladık; Muskat'ta ülkenin ilk Bereket Döner restoranının duyurusunu yapacağız" diyor.
Yurtdışı açılımına Almanya ile başlayan Bursa Kebap Evi'nin Duisburg ve Saarbrücken şehirlerinde toplam iki şubesi bulunuyor. Bu yıl yurtdışında ABD, Fransa ve İran ile master franchise anlaşmalarını tamamladıklarını belirten Bursa Kebap Evi Yönetim Kurulu Başkanı Cem Helvacı, 2019 yılında İran'da üç, ABD Washington ve Fransa Metz'de birer şube açacaklarını söylüyor.
Helvacı, "Dubai Souk Madinat Jumeirah AVM'de ve Abu Dabi Deerfields Mall & One Stop Centre'da ise kendi yatırımlarımızla üç şubemizi hizmete açtık. Toplam sekiz yeni şubemizle 103 şube sayısına ulaşmayı hedefliyoruz" diye konuşuyor.
RUSYA PAZARI
Rusya'da "Gagawa" markasıyla büyüyen Tavuk Dünyası, 2019'da yurtdışı operasyonları tarafında yaptığı çalışmaların meyvesini toplamaya hazırlanıyor. Şirketin halihazırda Rusya'da Kazan, Nizhniy Novgorod ve Moskova'da 11 restoranı bulunuyor.
Şirketin hedefi 2019 yılında Rusya'da 15'ten fazla yeni restoranı hizmete sokmak. Rusya pazarına ek olarak Körfez Bölgesi'nde de yeni yatırımlar yapmayı planlayan şirket, Avrupa'da ise Almanya, İspanya ve İngiltere pazarlarını değerlendirmeyi hedefliyor. Tavuk Dünyası CEO'su Volkan Mumcu, "Ayrıca ilerleyen dönemlerdeki yurtdışı açılımımızda Amerika pazarı da bizi heyecanlandıran pazarlar arasında yer alıyor.
Gerek yurtiçindeki operasyonumuzda gerekse de yurtdışı yatırımlar konusunda en doğru fizibilite çalışmalarını yaptıktan sonra en doğru yatırımcılarla, kontrollü ve planlı bir şekilde ilerlemeyi tercih ediyoruz" diyor. Mumcu, yurtdışında girdikleri ülkelerde 1-2 gibi az sayıda restoranda kalmayı tercih etmediklerini de ifade ediyor.
