2022'de 4,2 trilyon dolara ulaşan global sürdürülebilir finans piyasasının büyüklüğünün 2032'de 30 trilyon dolar seviyesine ulaşması öngörülüyor. Türk finans sektörü de yeşil projelere ve çevre dostu şirketlere finansal destek sağlarken bu alandaki ürün ve hizmet yelpazelerini de gittikçe genişletiyor.
12-25 Kasım tarihli sayıdan
Sürdürülebilirlik kavramının öneminin her geçen gün daha da artması, kurumların ve şirketlerin sürdürülebilirlik kapsamında gerçekleştirmeyi planladıkları yeşil yatırımlar ve projeler için finansman ihtiyacını da ortaya çıkarıyor.
Bu da 'yatırımcılara finans sağlanırken çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) konularının da göz önünde bulundurulduğu finansman çeşidi' olarak tanımlanan sürdürülebilir finansı gittikçe daha önemli bir konu haline getiriyor. Dünyada 2022 sonunda 4,2 trilyon dolara ulaşan sürdürülebilir finans piyasasının büyüklüğünün 2032'de 30 trilyon dolarlara geleceği öngörülüyor.
SORUMLU FİNANSAL SİSTEM
Sürdürülebilir finans; iş dünyasının ve toplumun kalıcı yararı için çevresel ve sosyal yönetişim kriterlerini iş veya yatırım kararlarına entegre eden her türlü finansal hizmeti kapsayan, sorumlu bir finansal sistemi öngörüyor.
Bu nedenle sürdürülebilir finansın geliştirilmesi finans sektörü başta olmak üzere tüm sektörler için dönüştürücü bir potansiyele sahip. Düşük karbonlu ve kapsayıcı büyüme için sunulan finansal araç ve ürünlerin geliştirilmesi ve sürdürülebilir kalkınma odaklı iş birliklerinin artırılması öncelik verilen konular arasında yer alıyor.
2022'de çok taraflı kalkınma finansmanı kurumları tarafından sağlanan iklim finansmanı 70,7 milyar dolar olarak gerçekleşirken iklim yatırımlarının yoğunlaştığı üç ana tema yenilenebilir enerji, enerji/kaynak verimliliği ve döngüsel ekonomi oldu. Türkiye'de 2022'de gerçekleşen iklim finansmanının 2,2 milyar dolara, küresel olarak raporlanan tutarın 2021'deki 82 milyar dolardan 2022'de 100 milyar dolara çıktığı kaydediliyor.
522,7 MİLYAR DOLARLIK HACİM
Çevrenin korunması ve iklim finansmanının artmasıyla birlikte ekonomik kalkınmaya da destek verme amacıyla kullanılan finansman araçlarından biri olan yeşil tahviller; doğal yaşama, çevreye, iklime fayda sağlayarak sürdürülebilirliğe katkıda bulunan projelere bütçe ve kaynak yaratan tahvil anlamına geliyor.
2007'de Avrupa Yatırım Bankası tarafından gerçekleştirilen 600 milyon Euro'luk yeşil tahvil ihracı, dünyadaki ilk yeşil tahvil ihracı olarak kayıtlara geçti.
Yeşil finansmanın öneminin anlaşılmaya başlanması ve kuruluşların da girişimleriyle dünyada yeşil tahvil ihraç hacmi her geçen yıl hızla artıyor. Uluslararası Sermaye Piyasaları Birliği'nin (ICMA) verileri, 2020'de 298 milyar dolar olan yeşil tahvil ihraçlarının hacminin 2021 yıl sonu itibarıyla 522,7 milyar dolara ulaştığını ortaya koyuyor.
HAZİNE'NİN İLK YEŞİL TAHVİL İHRACI
Türkiye'de ilk yeşil tahvil ihracı ise TSKB tarafından 2016'da 300 milyon dolar değerinde ve beş yıl vadeli olarak piyasaya çıkarıldı. Sonraki dönemde bankalar başta olmak üzere çeşitli sektör ve şirketlerden de yeşil tahvil ihraçları geldi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın yayınladığı Hazine Finansman Programı'na göre; 2023 Nisan'daki 2,5 milyar dolarlık yedi yıl vadeli yeşil tahvil ihracı ülke hazinesi tarafından uluslararası sermaye piyasalarında ihraç edilen ilk çevresel, sosyal ve yönetişim tahvili oldu. Sağlanan finansmanın, uygunluk kriterlerini sağlayan yeşil projelerin finansmanı/ refinansmanı için kullanılacağı kaydediliyor.
Hazine Finansman Programı'nın öngörülerine göre; 2024'te uluslararası sermaye piyasalarından tahvil ve kira sertifikası ihraçları yoluyla 10 milyar dolar tutarı karşılığında finansman sağlanması planlanıyor. Uluslararası sermaye piyasalarından finansman sağlanması amacıyla çeşitli vadelerde konvansiyonel tahviller, kira sertifikaları, yeşil, sosyal ve/veya sürdürülebilir tahvillerin de piyasa koşullarına bağlı olarak ihraç edilmesi de 2024 planları içinde bulunuyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK TEMALI FONLAR
Yeşil finansmana ve yeşil kredilere ilginin giderek arttığı piyasa ortamında özellikle bankaların teşvikiyle Türkiye'de yeşil ve sosyal tahvil ihraçlarında artışlar yaşanıyor. Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Başkanı İbrahim Ömer Gönül, Ekim 2023 itibarıyla yurtiçi yeşil ve sürdürülebilir borçlanma araçlarının ihraç tutarının yaklaşık 3,5 milyar TL'ye, yeşil ve sürdürülebilir kira sertifikalarının ihraç tutarının 850 milyon TL'ye ulaştığı bilgisini veriyor.
Ekim 2023 itibarıyla sürdürülebilirlik temasına yatırım yapan veya temiz enerji gibi yenilenebilir enerji alanlarına odaklanan 40'ın üzerinde yatırım, emeklilik yatırım ve girişim sermayesi yatırım fonu bulunduğuna da dikkat çeken Gönül, bu fonların toplam değerinin yaklaşık 13,6 milyar TL'ye ulaştığının, yatırımcı ilgisi değerlendirildiğinde büyüme potansiyelinin de oldukça yüksek olduğunun altını çiziyor.
ÖZEL KREDİ PAKETLERİ
Bankacılık sektörü, müşterilerinin karşı karşıya kaldığı risklerin yönetimine destek olmak amacıyla sürdürülebilir finansman ve yatırımlar konusunda uzmanlaşarak yeşil projelere ve çevre dostu şirketlere finansal destek sağlıyor. Böylece yeşil finansman ve sürdürülebilir yatırımlar konusundaki ürün ve hizmet yelpazeleri de gittikçe genişliyor.
2050'de 'Net Sıfır' olmayı hedefleyen Akbank, müşterilerine düşük karbona geçiş yolculuğunda 'Yeşil Dış Ticaret Kredisi', 'Düşük Karbon Ekonomisine Geçiş Kredisi' ve 'Çatı GES Yatırım Kredisi' ürünleriyle destek oluyor. Akbank Kurumsal ve Yatırım Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Levent Çelebioğlu; "Sürdürülebilir Finansman Çerçevemizdeki yeşil yatırım alt kategorilerine yatırım yapmak isteyen turizm, liman ve deniz ulaşımı sektörü müşterilerimize 'Mavi Finansman Ürün Paketimiz' ile dönüşüm fırsatı sağlıyoruz" diyor.
Çelebioğlu; 'KOBİ Eko Dönüşüm Paketi'ndeki yedi adet sürdürülebilir finansman ürününü ise KOBİ'lerin düşük karbon ekonomisine geçişini hızlandırarak iklim adaptasyonu stratejilerini geliştirmelerine ve karbon emisyonlarını azaltmalarına destek olmak amacıyla tasarladıklarını belirtiyor.
Bireysel ve ticari müşterilerine elektrikli ve hibrit araç kredi ürününü sunduklarına değinen Levent Çelebioğlu; müşterilerinin yeşil dönüşümünü 'en büyük öncelik' olarak belirlediklerini de vurguluyor.
Akbank; sürdürülebilir finansman kapsamında 2030'a kadar Türkiye'ye 200 milyar TL sürdürülebilir kredi finansmanı sağlamayı hedeflediğini 2021'de açıkladı. 2020'den bu yana kümülatif olarak 174 milyar TL sürdürülebilir finansman sağladıklarını kaydeden Levent Çelebioğlu; bu tutarın 87 milyar TL'sinin 2023'ün ilk üç çeyreğine ait olduğunun altını çiziyor.
"Sürdürülebilir finansmana dayalı borçlanma işlemlerinin toplam borçlanma içindeki payını 2023 yıl sonunda yüzde 45'e çıkarmayı hedeflerken yüzde 55'in üzerine taşıdık" diyen Çelebioğlu; toplam finansman payı içinde çevresel ve sosyal pozitif etkileri olan projelerin finansmanını artırmayı hedeflediklerini de sözlerine ekliyor.
'YEŞİL MEVDUAT' ÜRÜNÜ
QNB Finansbank; müşterileri için uluslararası standartlara uygun olarak hazırladığı Sürdürülebilir Finans ve Ürün Çerçevesi doğrultusunda sürdürülebilir finans ürünleri geliştiriyor.
QNB Finansbank Sürdürülebilirlik Komitesi Başkanı Yeliz Ataay Arıkök; GES yatırımlarına finansman desteğinin sağlandığı 'Öz Tüketime Dayalı Lisanssız GES Finansmanı', sıfır emisyonlu araçlara geçişi desteklemek amacıyla sunulan 'Çevre Dostu Taşıt Kredisi', enerji verimliliği yüksek konutların gelişiminin desteklenmesi amacıyla sunulan 'Çevre Dostu Konut Kredisi' gibi ürünlerle bireysel ve tüzel müşterilerinin yeşil dönüşümüne katkıda bulunduklarını söylüyor.
Yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjinin artırılması, çevreci enerji sistemleri oluşturulması ve enerji verimli teknolojilere geçişin teşvik edilmesi kapsamında sunulan 'Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Finansmanı' da bu ürünler arasında yer alıyor.
Yakın zamanda yatırımların sürdürülebilir kaynaklara yönlendirilmesini teşvik etmek amacıyla 'Yeşil Mevduat' ürününü hayata geçirdikleri bilgisini paylaşan Yeliz Ataay Arıkök; 90 günden 360 gün vadeye kadar sunulan bu ürünün vadeli mevduat yatırımları ile müşterilere çevresel etkisi yüksek projeleri destekleme olanağı sunduğunu kaydediyor.
Ataay Arıkök; oluşturdukları 'Yeşil Dönüşüm Kredi Programı'nı kapsamında ise müşterilerinin yeşil dönüşüm sürecinde ihtiyaç duyduğu finansman için kaynak yarattıklarına, operasyonları kaynaklı tüketimlerde verimliliği ve sera gazı salınımlarında düşüşü teşvik edecek faiz avantajları sağladıklarına dikkat çekiyor.
Yeliz Ataay Arıkök; bu program çerçevesinde TOBB ile yaptıkları iş birliğiyle de müşterilerinin güvenilir ve uluslararası standartlara uygun emisyon hesaplama ve takip yapabilmelerinin önünü açtıkları üzerinde de duruyor.
AVANTAJLI FAİZ ORANLARI
Yapı Kredi Bankası; yeşil tahviller, sürdürülebilirlik bağlantılı krediler, yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği kredileri gibi ürün ve hizmetiyle sürdürülebilir kalkınma sorunlarına finansal çözümler sunuyor. Enerjide tasarruf bilincinin artırılması için müşterilerine 'Doğa Dostu Mortgage' ürününü sunduklarını söyleyen Yapı Kredi Kurumsal İletişim Direktörü Arda Öztaşkın; bu ürünle A ve B sınıfı Enerji Kimlik Belgesi bulunan konutlara özel olarak, kredi tahsis ücretinde yüzde 50 muafiyet avantajı sağladıklarını kaydediyor.
'Doğa Dostu Taşıt Kredisi' ile müşterilerinin sürdürülebilirlik yolculuklarına destek vererek, elektrikli ve hibrit araçların finansmanına özel avantajlı faiz oranları sundukları bilgisini veren Öztaşkın; tahsis ücretinde de yüzde 50 indirim uyguladıklarına dikkat çekiyor. Arda Öztaşkın; "ESG odaklı dört yatırım fonumuz da var. Bu fonlar; yatırım yapmak ve yaptığı yatırımın çevresel fayda sağlamasını isteyen müşterilerimiz tarafından büyük ilgi görüyor" diyor.
Yapı Kredi; müşterilerini sürdürülebilirlik alanında adımlar atmaya da teşvik ediyor. Kurumsal müşterilerine verdikleri sürdürülebilirlik bağlantılı kredilerde, kredinin kullanılacağı alandan bağımsız olarak müşterilerinin sürdürülebilirlik performansıyla bağlantılı bazı hedefler belirlediklerini aktaran Arda Öztaşkın; kredi vadesi kapsamında bu hedeflere ulaşılması durumunda kredi koşullarında da avantajlar sağladıklarına işaret ediyor.
Öztaşkın; "Reel sektörü ve değer zincirini sürdürülebilirlik anlamında dönüştürmek için Türkiye'de sürdürülebilirlik alanında lider bir kurum olmayı amaçlıyoruz" diye konuşuyor.
'SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KOORDİNATÖRÜ' ROLÜ
ING Grubu, finansman alanında müşterilerine destek olurken operasyonlarında 'Net Sıfır' karbon hedefiyle ilerliyor. ING Grubu olarak net sıfır karbon emisyonuna ulaşma hedefiyle sürdürülebilir finansman için 2025'e kadar kurumsal bankacılıkta yıllık 125 milyar Euro hacim yaratılmasını destekleyeceklerini kaydeden ING Türkiye Kurumsal Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Ayşegül Akay, 2025 yıl sonunda yenilenebilir enerji için yeni finansmanı yüzde 50 artırmayı hedeflediklerinin altını çiziyor.
Türkiye odağında, ING Grubu olarak koordinasyonunu sağladıkları ya da aracılık ettikleri sürdürülebilir finansman hacimlerinde 2023'ün dokuz ayında 2022'nin dokuz ayının üç katına ulaşarak 3 milyar Euro'dan fazla finansman sağlanmasına destek olduklarına dikkat çeken Ayşegül Akay, şöyle devam ediyor:
"Türkiye'nin ulaşım altyapısının karbonsuzlaştırılmasına yönelik önemli projelerde yer alıyoruz. Eren Grubu'nun Zonguldak'ta faaliyet gösterecek çevre dostu yeni üretim tesisi için sağlanması planlanan 356 milyon Euro 'Yeşil Kredi' işleminde ING Grubu 'Kreditör' ve 'Yeşil Kredi Koordinatörü' olarak görev alıyor.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne sağlanan 150 milyon Euro'luk 'Yeşil Sendikasyon' kredi işleminde de hem 'Sürdürülebilirlik Koordinatörü' rolünü üstlendik hem de kreditör olarak destek verdik. Sürdürülebilirlik bağlantılı sendikasyon kredimizi ise farklı ülkelerden artan katılımcı banka sayısı ve tutarıyla, toplam 332 milyon Euro karşılığı tutarla yüzde 112 oranında yeniledik."
ÇAĞRI SÜZER GARANTİ BBVA GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
“HEDEF, 150 MİLYAR TL’LİK SÜRDÜRÜLEBİLİR FİNANSMAN SAĞLAMAK”
50'DEN FAZLA ÜRÜN VE HİZMET
Ana hissedarımız BBVA'nın 2025'e kadar 300 milyar Euro'luk sürdürülebilir finansman sağlama hedefi var. Biz de bu hedefe en az 150 milyar TL tutarında destek sağlamayı hedefliyoruz. 2023 üçüncü çeyrek sonunda sürdürülebilir kalkınmaya yaptığımız katkı 99 milyar TL'ye ulaştı.
2022 yıl sonu verilerine göre ise yenilenebilir enerji yatırımlarına 6 milyar doları aşan kümülatif finansman sağladık. Müşteri ihtiyaçlarına yönelik oluşturduğumuz 50'den fazla sürdürülebilirlik temalı ürün ve hizmetimiz var. Enerji verimliliğinden finansal okuryazarlığın artmasına, cinsiyet eşitliğinden döngüsel ekonomiye, yeşil kredi yapılarından çevreci taşıt kredisine kadar geniş yelpazede ürünlerle hizmet veriyoruz.
“HER DÖRT RES'TEN BİRİNİ FİNANSE ETTİK
Yeşil ve sosyal dönüşümü finanse etmek için tüm sürdürülebilir finans ürünlerimizi tabana yayıyoruz. 2014'ten bu yana yeni elektrik üretimi yatırımlarına sağladığımız toplam finansmanın yüzde 100'ünü yenilenebilir enerji yatırımlarına yönlendirdik. Her dört RES'ten birini biz finanse ettik, bu alanda yüzde 25,3 ile pazar lideriyiz.
Mart 2021'de ülkemizde bir ilki gerçekleştirerek yeni kömür yakıtlı termik santral ve termal kömür madeni faaliyetlerini finanse etmeyeceğimizi duyurduk. Portföyümüzdeki kömür faaliyetlerine ilişkin riskimizi de en geç 2040'a kadar sıfırlayacağız. 2022'de taahhütlerimizi bir adım daha öteye taşıyarak kömür dışında enerji, otomotiv, demir- çelik ve çimento gibi diğer karbon yoğun sektörlerde 2030 yılı için karbonsuzlaşma hedeflerimizi açıkladık.
MERAL MURATHAN TSKB GENEL MÜDÜR YARDIMCISI VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK LİDERİ
“8 MİLYAR DOLAR SKA BAĞLANTILI " FİNANSMAN HEDEFLİYORUZ”
“SAYILI KURUMLAR ARASINDAYIZ"
Kredi faaliyetlerimizde yenilenebilir enerji,enerji ve kaynak verimliliği, iklim teknolojileri, döngüsel ekonomi ve üretimde fırsat eşitliği ana arterlerimizi oluşturuyor. Kredi portföyümüzdeki sürdürülebilirlik temalı yatırımlar yüzde 90’ı geçti. Reel sektörün yeşil dönüşümünü finanse etmek üzere sağladığımız fon kaynaklarının sürdürülebilirlik konsantrasyonu ise yüzde 80'lerde.
ESG ratingimizle global arenada sayılı kurumlar arasındayız. Türkiye'deki yenilenebilir enerji kurulu gücünün yüzde 15'i TSKB tarafından finanse edilmiş durumda. Enerji ve kaynak verimliliği alanındaki projelerimizle Türkiye'nin düşük karbonlu ekonomiye geçişine yılda yaklaşık 16 milyon ton karbon emisyonu azaltımıyla ölçeğimizin çok üzerinde katkı sağlıyoruz.
“İLAVE KAYNAK TEMİN EDECEĞİZ”
Yeşil dönüşüm ve sermaye piyasaları odaklı yenilikçi finansman modelleri üzerinde çalışıyoruz. Bankacılık hedeflerimizi BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) bazlı belirliyoruz. SKA bağlantılı kredilerimizin oranı yüzde 93'lerde.
2022’nin başından bu yana sendikasyon kredilerimiz ve dördüncü sürdürülebilir tahvil ihracımız da dahil, uluslararası kalkınma finansmanı kurumları, finansal kurumlar ve yatırımcılardan toplam 1 milyar 420 milyon dolar tutarında sürdürülebilirlik odaklı fonu ülkemize getirdik.
Yıl sonuna kadar depremden etkilenen bölgelerimizin finansmanı dahil, önemli miktarda ilave kaynak temin etmeyi bekliyoruz. Türkiye özel sektör yatırımlarına 2030'a kadar 8 milyar dolar SKA bağlantılı finansman sağlamayı hedefliyoruz.
ESER OKYAY AKLEASE GENEL MÜDÜRÜ “YEŞİL EKONOMİ İÇİN 300 MİLYON DOLAR KAYNAK SAĞLADIK"
“410 MW'LIK YATIRIMI KREDİLENDİRDİK"
Temel odağımız; başta makine, enerji, tekstil, metal işleme ekipmanları olmak üzere enerji verimliliği ve atık yönetimine katkı sağlayacak yeni yatırımların finansmanı. Kömür yakıt kullanan termik enerji santralleri ve kömür madenciliği alanlarını finanse etmeme taahhüdü verdik.
Portföyümüzdeki yatırımların büyük çoğunluğunu, enerji verimliliği ve yeşil enerji yatırımları oluşturuyor. Yenilenebilir enerji finansmanı çerçevesinde toplam 410 MW büyüklüğünde yatırımı kredilendirdik. Bugüne kadar yeşil ekonomi için çoğunluğu yurtdışından olmak üzere sağladığımız toplam kaynak ise 300 milyon dolar civarında.
200 MİLYON EURO'LUK YENİ FİNANSMAN
Sürdürülebilirlik bakış açımızın ürünü olan ECOLease ile enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji yatırımlarını tek çatı altında buluşturduk ve şu ana kadar 4,6 milyar TL işlem hacmine ulaştık. 2023'ün 10 ayı itibarıyla sadece yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği yatırımlarına yaklaşık 50 milyon dolarlık finansman sağladık. Hedefimiz; yurtdışından uzun vadeli finansman imkanlarını ülkemize kazandırarak yatırımcılara sunmak.
Yakın zamanda EBRD ile 25 milyon Euro'luk yeni bir kredi anlaşması imzalandık. Farklı yurtdışı banka ve kredi kuruluşlarıyla sürdürülebilirlik temalı yaklaşık 200 milyon Euro'luk finansman için görüşmelerimiz sürüyor. Müşterilerimizin enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji yatırımlarını uygun fiyat ve vadelerle desteklemeye devam edeceğiz.