AYŞEGÜL SAKARYA PEHLİVAN
asakarya@ekonomist.com.tr
AVM'ler son yıllarda hem yerli hem yabancı sermayedarın en popüler yatırım araçları arasında yer aldı. Türkiye'de AVM sayısı 403'e çıkarken AVM pazarının büyüklüğü ise 110 milyar TL'yi aştı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
2018'de 13-15 yeni AVM açılması ve pazarın yarattığı ekonominin 128 milyar TL'yi bulması bekleniyor. Alışveriş Merkezi Yatırımcıları (AYD) Derneği Başkanı Hulusi Belgü, 2018'de 4 milyar dolarlık bir yatırım yapılacağını söylüyor.
Son dönemde yatırımcıların gündeminde yeni AVM açılışlarından daha çok yenilemeler var. Rekabet ortamında farklılık yaratmak isteyen AVM grupları, var olan projelerinde yenilemeye gidiyor. Metrekare artışından konsept yenilemeye kadar pek çok farklı alanda yenilikler yapan AVM'ler, bu işe milyon dolarlar yatırıyor.
YENİLİK VE VERİMLİLİK
Alman kökenli ECE Grubu bunlardan biri. Şirketin Türkiye'de yaklaşık 2,5 milyar Euro değerinde projesi bulunuyor. Projelerin toplam kiralanabilir alanı 840 bin metrekareye ulaşıyor. Alışveriş merkezlerinde yer alan 2 bin 800 perakendecinin bir yılda ürettiği ciro yaklaşık olarak 1,7 milyar Euro seviyesinde.
Şirket bu yıl ACity Premium Outlet'i yenileme kararı aldı. 60 milyon dolarlık yatırımla büyütülecek olan ACity'nin kiralanabilir alanı 39 bin metrekareden 60 bin metrekareye çıkartılırken, alışveriş merkezinin mevcut kısmı da kapsamlı olarak yenilenecek.
ECE Türkiye Alışveriş Merkez Yönetimi Direktörü Semet Yolaç Canlıel, "Bizim odaklandığımız ve öncülüğünü etmek istediğimiz dört ana eğilim bulunuyor: Teknoloji, hizmet, gastronomi ve eğlence" diyor.
Son dönemde AVM sektörüne yönelik yatırımlarıyla öne çıkan Özdilek Holding de önümüzdeki dönemde yeni yatırım yerine var olan projelerde yenilemelere odaklanacak. Özdilek Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Özdilek, yenilemeler için 10 milyon dolarlık bir bütçe ayırdıklarını söylüyor.
HEM YENİ PROJE HEM YENİLEME
Sur Yapı, hem yeni AVM projelerine hem de yenilemelere yatırım yapıyor. Dört alışveriş merkeziyle faaliyet gösteren Sur Şirketler Grubu, bugüne kadar 1,5 milyar dolarlık yatırıma imza attı.
Şirket önümüzdeki dönemde de yatırımlara devam edecek. Şu an geliştirme aşamasında olan iki AVM projesi bulunuyor. Bunlardan biri İzmir Bayraklı bölgesinde bulunan İzmir projesi. Diğeri ise çalışmalarına yeni başlanan Antalya'nın Kepez-Santral bölgesindeki kentsel dönüşüm projesinin içerisinde yer alacak olan alışveriş merkezi projesi.
Diğer taraftan Ümraniye, Sancaktepe ve Çekmeköy'ün odak noktasında yer alan Sur Yapı Metrogarden Alışveriş Merkezi'ni büyütme kararı alan şirket, buraya 20 bin metrekarelik kiralanabilir alan ve 75 mağaza ekleyecek. Sur Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Altan Elmas, böylelikle AVM'nin 62 bin metrekarelik kiralanabilir alanda 200'ü aşkın mağaza ile hizmet vereceğini söylüyor.
HEDEFTE ORTA SINIF VAR
Esas Gayrimenkul'ün tamamlanmış beş AVM yatırımı bulunuyor. Yıl sonuna kadar bitmesi planlanan Balıkesir'deki Esas 10 Burda Alışveriş Merkezi için 100 milyon dolar, Adana'daki Esas 01 Burda AVM için ise 150 milyon dolarlık yatırım planlanıyor. Şirket, tamamlanacak AVM'ler ile 2019 yılı içerisinde ofis binaları ve hastane projesiyle birlikte 360 bin metrekarelik kiralanabilir alana ulaşmayı hedefliyor.
Esas Gayrimenkul CEO'su Kazım Köseoğlu, planları hakkında şunları söyledi: "Sadece metropollerin değil Anadolu'nun da ihtiyaçlarını gözetmenin ve büyüyen orta sınıfın büyüyen ihtiyaçlarını karşılamanın önem arz ettiğini düşünüyoruz. 2018'de de Anadolu'da AVM'si olmayan tüm illeri yeni alışveriş ve yaşam merkezine kavuşturmak için çalışmalarımızı sürdüreceğiz."
Tepe Emlak Yatırımda, İstanbul'da Tepe Nautilus, Ankara'da Bilkent Center, Bilkent Station, Tepe Prime Avenue, Ahlatlıbel Atatürk Parkı ve 365 AVM'nin yönetimini gerçekleştiriyor. Şirket, yenileme projelerine odaklanıyor.
Son olarak Bilkent Center'da 16 bin metrekare alan yeniden projelendirilerek perakende markaları için yeni bir alan oluşturuldu. 5M Migros da özel bir konseptle bu yapılanma içerisinde yer alacak.
Tepe Emlak Yatırım Genel Müdürü Hayal Olcay, "Bünyemizde bulunan AVM'lerin daima konforlu ve özenli olabilmesi için her yıl minimum 2 milyon dolar bütçeyi yenileme, iyileştirme ve onarım faaliyetleri için ayırmaktayız" diyor.
Türkiye'nin önemli AVM yatırımcılarından biri olan Artaş Grubu'nun ise yatırımları arasında Vadis-tanbul AVM, Carousel, ArenaPark, ArmoniPark ve KayseriPark AVM yer alıyor.
Bu projelerin toplam 228 bin metrekare kiralanabilir alanı bulunuyor. Artaş Yönetim Kurulu Üyesi Serhan Çetinsaya, halihazırda 40 bin metrekare kiralanabilir alanıyla 23 Nisan 2021'de açılması planlanan Tema World projesinin üzerinde çalıştıklarını söylüyor.
AVM cirolarında 2018 yılı için yüzde 16-17 arasında büyüme bekleyen grup, rutin bakımların yanı sıra her iki yılda bir yenileme çalışmaları yapıyor. Bütçeler ihtiyaca göre belirleniyor.