GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Hükümet geçen ay Yeni Ekonomi Programı'nı (YEP) açıklamıştı. YEP'de, büyüme ve istihdam başlığı altında, dijital dönüşümün teşvik edilmesi, yenilikçi projelerin finansmanı için Kitlesel Fonlama (Crowdfunding) ve IPO (Initial Public Offering-Halka Arz) alternatifi olarak ICO (Initial Coin Offering) gibi yeni nesil finansman yöntemleri de yer aldı.
Kitle fonlaması ve ICO gibi konularda düzenlemelerin netleşmesiyle birlikte bu sistemde yeni gelişmelerin olması bekleniyor. Yeni nesil finansman yöntemlerinin yaygınlaştırılması için yapılacak çalışmalarla bu ekosis-temin büyütülmesi hedefleniyor.
ICO KAVRAMI
Kripto paralarla gündeme gelen ICO (Initial Coin Offering) kavramı, yeni ve yapılandırma aşamasında olan projelerin kendilerini fonlamak maksadıyla bit-coin ve ether aracılığıyla kullandıkları bir fon.
Bir şirketi, ürünü, fikri, hizmeti farklı formatlarda finansal ürün haline getiren ICO'ların halka arzdan farkı, yatırım yapılacak şeyin şirket değil henüz piyasalarda yer almayan bir kripto para olması. Piyasaya girecek olan kripto paralar, ICO oldukları dönemde potansiyel yatırımcılara çağrı yaparak finansman toplamaya başlıyor.
ICO daha sonra borsada işlem görerek ya da alım-satımlarda kullanılarak kripto para formuna geliyor. YEP'de yer alınca dikkat çeken bu konu, önümüzdeki süreçte devlet destekli yerli bir kripto para görme ihtimalini artıran bir gelişme olarak yorumlanıyor.
REGÜLASYON NASIL OLACAK?
Küresel piyasalarda bugüne kadar ICO'ların aldığı pay küçük olmasına rağmen sadece 2018 yılında yaklaşık 20 milyar dolar tutarında finansman sağlandı. Bunun önümüzdeki süreçte daha da artması bekleniyor.
Türkiye'de şimdiye kadar 12 şirket ICO yaptı. Bunlar arasında otel rezervasyonu, eğitim, kripto para platformu ve konser yatırımı gibi alanlarda faaliyet gösteren start up'lar bulunuyor.
Startups.watch Kurucu Ortağı Serkan Ünsal, ICO'da her an dünyanın her yerindeki ICO'ları inceleyip kripto para göndermenin ve sonrasında jeton (token) almanın avantajlı olduğunu belirtiyor. Ünsal, Türkiye'de ICO'nun en avantajlı yanlarının aynı şekilde bırakılarak daha merkezi bir yapı üzerinden regülasyon yapılması taraftarı olduğunu söylüyor.
Bunun da iki yöntemi olduğunu ifade eden Serkan Ünsal şöyle konuşuyor: "Birincisi, Borsa İstanbul ICO'ları regüle eden ama dünyanın her yerinden kripto para kabul eden bir yapıya dönüşebilir.
İkincisi, SPK, kripto para alım-satım işlemi yapan firmaları akredite eder, bu firmalar ICO'ları regüle eder. Burada ICO'ların yapmadığı bir kısım var. ICO ile bir girişimden jeton (token) alıyorsunuz fakat bu aslında hisse değil. Şirketin yüzde 100'ü halen kuruculara ait oluyor. Bu nedenle ICO ile hisse kavramlarını birleştirmek ilginç bir fırsatlar dünyası yaratabilir."
YATIRIMCI GELEBİLİR
Bu yılın ortasında projesinde JOINT adlı bir token arzı yapan Joint Ventures, reklam verenler ve yayıncılar arasında aracısız bir ekonomi oluşturmak için yaklaşık bir yıldır AR-GE yapıyor. Şirket, sistemde kullanılmak üzere limitli sayıda ürettiği JOINT tokenı ve ethereum blockchaini üzerinde çalışıyor. Joint Ventures kurucu ortağı Ahmet Arslan, amaçlarının binlerce yayıncıya daha fazla ve daha adil şekilde gelir sağlamak olduğunu söylüyor.
Arslan, "'Tokenlaştı rılabilir' bir projesi olan tüm girişimciler ICO yapabilirler. Bu sayede hem erken aşamada proje ihtiyaçları fonlanmış oluyor hem de projenize en az sizin kadar inanan yüzlerce ortağa sahip oluyorsunuz" diyor.
Ahmet Arslan'a göre, YEP'te ICO'lardan bahsedilmesi çok önemli bir gelişme. Eğer bu alanda çalışacak şirketlere regülasyon ve güvence sağlanırsa birçok girişimin yeni adresi Türkiye olabilir.
Doğru koşullarda planlanmış ve hayata geçirilmiş ICO'ların girişimlere ve yatırımcılara önemli avantajları olduğu ifade ediliyor. Girişimciler açısından daha şeffaf ve sadece belirli bir yatırımcı grubuna bağlı kalmadan projelerini fonlama olanağı sağlayan ICO'lar, aynı zamanda normalde ulaşabilecekleri kitleden çok daha geniş bir kitleye ulaşma olanağı da veriyor.
Öte yandan, yatırımcılar için ise özellikle kripto para alım-satım platformlarında işlem görme olanağı bulmaları yoluyla ikincil piyasada el değiştirebilir hale gelen ICO'lar, projedeki olumlu ve olumsuz gelişmelerin fiyata daha hızlı yansıması ve yatırımcılara hareket olanağı sağlamasıyla ön plana çıkabilir.
YIL SONUNDA DÜZENLEME
ICO'ların yanı sıra kitlesel fonlamanın da YEP'e alınması burada da gelişmeleri beraberinde getirecek. Daha önce SPK denetimine girerek regülasyon süreci devam eden kitlesel fonlamada da ikincil düzenlemenin kasım ya da aralık ayında açıklanması bekleniyor.
Türkiye'deki sistemde kitlesel fonlama siteleri, ödül karşılığı fonlama veya hibe yoluyla fonlama şeklinde çalışıyor. Hisse veya borçlanma karşılığı fonlama ise bankacılık, sermaye piyasaları ve ticaret hukuku düzenlemelerinden kaynaklı nedenlerle şu an için Türkiye'de yasal olarak yapılamıyor. Hazine'nin kitlesel fonla-mayı düzenleyecek yeni bir mevzuat üzerinde çalışmasını bitirip hayata geçirmesinin kitlesel fonlamanın önünü açması bekleniyor.
ÖZGÜR GÜNERİ BTCTURK CEO'SU"ULUSLARARASI FİNANSMANA ERİŞİM SAĞLANACAK"
"ICO altyapısının Yeni Ekonomi Programı kapsamına alınmasını son derece olumlu olarak değerlendiriyorum. Şu ana kadar küresel piyasalarda yapılan ICO'ların önemli bir kısmının gerçek bir değer önerisi sunmaktan uzak olduğunu düşünecek olursak ayağı yere basan proje, şirket, ürün veya hizmetlerin ICO yapısı içerisinde küresel yatırımcılardan ciddi yatırım çekebileceğini düşünüyorum.
Bu durum ülkemiz için de önemli bir fırsat. Atılacak adımlarla Türkiye'den çıkacak proje, fikir ve varlıkların ICO formatında yerel ve küresel yatırımcılarla buluşması sağlanabilir. Bu sayede, yeni açılan bu alandaki uluslararası finansman fırsatlarına erişim sağlanacak.
Aynı şekilde ülkemizin ortaya koyacağı proje, fikir ve varlıkların sunacağı fırsatlardan yerli yatırımcıların da yararlanmasını sağlayacak ve yabancı yatırımcılarla finansman sağlayacak adımlar atılacak. Böylece gelecekteki projelerin finansmanı da kolaylaşacak."