M. FATİH KÖPRÜ
fatih.kopru@tr.ey.com
www. vergidegundem. com
Eskiden sadece büyük şehirlerde faaliyet gösteren birkaç tane özel okuldan bahsedilirdi. Şimdi ise en küçük yerlerde bile özel okullar açılıyor. Şehirlerdeki özel okul sayısı ise her geçen gün çığ gibi büyüyor.
Bu okulları kuran ve işletenler için bazı vergisel avantajlar söz konusu. En başında da uzun yıllardır uygulanan kazanç istisnası geliyor. Bu istisnanın sektörün gelişmesinde önemli bir katkı yaptığını söylemek sanırız yanlış olmayacaktır.
Geçtiğimiz eylül ayında yürürlüğe giren bir yasa (6745 sayılı) ile söz konusu istisnanın kapsamı genişletilerek, özel kreş ve gündüz bakım evleri de yasa hükmüne dahil edildi.
Biz de bu hafta; kreş ve gündüz bakım evlerinin kurulmasına ilişkin şartlara kısaca değindikten sonra, bu işletmeler ile özel okullardan sağlanan kazançlardaki gelir/kurumlar vergisi istisnasını ele alacağız.
KREŞ NEDİR?
Kreş ve gündüz bakım evleri, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından 2015 yılında çıkarılan bir yönetmelikte tanımlanıyor. Buna göre kreş 0-24 aylık çocuklara hizmet veren kuruluşu, gündüz bakımevi ise 25-66 aylık çocuklara hizmet veren kuruluşu ifade ediyor.
İLK BAŞVURU
Kreş veya gündüz bakım evi açmak isteyen kişilerin öncelikle; faaliyette bulunacakları binanın adresini belirten bir dilekçe ve binaya ait yapı kullanım izin belgesi ile Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü’ne başvurmaları gerekiyor.
BİNANIN ÖZELLİKLERİ
Yönetmelikte, kreş veya gündüz bakım evi olarak faaliyette bulunulacak olan binanın özellikleri ayrıntılı olarak sayılıyor. Bunlardan ilki yeterli büyüklükte bahçesi (her çocuk için en az 1,5 m2) olması. Müstakil veya çok katlı bir binanın zemin katında veya zeminle bağlantılı üst katlarda açılabiliyor. Çocuklar için kullanılacak tüm odaların aydınlık, ferah, gün ışığı alacak şekilde pencereli olması bekleniyor.
Kuruluş binası veya bitişiğinde baz istasyonu veya çocuklar için tehlike yaratabilecek, fırın veya patlayıcı ve yanıcı madde satan veya depolayan bir işletmenin bulunmaması gerekiyor.
Kreş veya gündüz bakım evi binası ile meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri ve benzeri umuma açık yerler, alkollü içki satılan yerler ile genel ahlak kurallarına uygun olmayan mekânların varsa bahçe kapıları, yoksa bina kapıları arasında en az 100 metre mesafe bulunması gerekiyor.
Çok katlı bir binada hizmete açılmak istenmesi durumunda, bina ana giriş kapısından ayrı kreş veya gündüz bakım evine ait bir giriş ve çıkış kapısı bulunmalı. Tehlike anında binadan ayrılmayı sağlayacak çıkış kapısı, tahliye sistemi veya yangın merdiveni de olması gerekiyor.
Bina, başvurudan itibaren 15 gün içerisinde sosyal çalışma görevlileri tarafından yerinde inceleniyor ve uygun şartları taşıyıp taşımadığına karar veriliyor. Binanın uygun görülmesi durumunda, başvuru sahibinden yönetmelikte sayılan diğer belgeler isteniyor. Bu evraklar da uygun bulunursa kurucu tarafından tefriş işine başlanıyor ve gerekli güvenlik önlemleri alınıyor.
AÇILIŞ İZNİ
Kurucu tarafından yönetmelikte sayılan tüm belgeler teslim edildikten sonra, belirlenen esaslara uygun olması ve il müdürlüğünce düzenlenen bina durum değerlendirme raporu ile inceleme raporunda olumlu kanaat bildirilmesi halinde; il müdürlüğünün teklifi ve valiliğin onayı ile kuruluş hizmete açılıyor. Kuruluşa çocuk kabulü ancak Açılış İzin Belgesi düzenlendikten sonra yapılabiliyor.
BEŞ YIL VERGİ ÖDENMİYOR
Ticari kazanç sahibi gerçek kişiler veya kurumlar vergisi mükellefleri tarafından kurulan; Okul öncesi eğitim, İlköğretim, Özel eğitim, Ortaöğretim, özel okullarının işletilmesinden sağlanan kazançlar beş vergilendirme dönemi gelir ve kurumlar vergisinden istisnadır.
İstisnadan yararlanmak isteyen mükelleflerin faaliyete geçmelerini müteakiben Maliye Bakanlığı’na yazılı olarak başvuruda bulunmaları gerekiyor. Bu istisna yeni değil, uzun yıllardır uygulanıyor.
KREŞLER DE EKLENDİ
6745 sayılı yasayla, yukarıdaki eğitim ve öğretim kurumlarına özel kreş ve gündüz bakım evleri de eklendi. Yani özel okulların yanında özel kreş ve gündüz bakım evlerinin işletilmesinden sağlanan kazançlar da beş yıl süreyle vergiden istisna olarak değerlendirilecek. Bu istisna, işletenin gerçek kişi olması durumunda gelir vergisi, şirket olması durumunda ise kurumlar vergisi ödenmeyeceği anlamına geliyor.
2017’DEN İTİBAREN
Önemli bir hususu hatırlatmakta fayda var. Eskiden kurulmuş olan kreş ve gündüz bakım evleri bu istisnanın kapsamına girmiyor. Yasa uyarınca sadece 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren faaliyete başlayan özel kreş ve gündüz bakım evleri istisnadan yararlanabilecekler.
Buna göre örneğin 2016 Aralık ayında kurulan bir kreşin elde ettiği gelirler vergiye (gelir veya kurumlar vergisi) tabi olacakken, 2017 Ocak ayında faaliyete başlayan bir kreşin 2017 ile 2021 yılları arasında elde ettiği gelirler üzerinden vergi ödenmeyecek.
DERSHANELERE YOK
Bilgisayar, sürücü, dans, bale, mankenlik ve spor kursları gibi çeşitli kurslar ya da ortaöğretime veya yükseköğretime giriş sınavlarına hazırlık kursları ile öğrenci etüt eğitim merkezlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlar istisna kapsamında değerlendirilmiyor.
HER OKUL VE KREŞ AYRI
İstisnadan yararlanan mükelleflerin, yeni okul, kreş veya gündüz bakım evi açmaları durumunda, bu işletmelerden elde edilen kazanç, istisna uygulaması açısından ayrı bir birim olarak değerlendiriliyor. Diğer bir ifadeyle, istisna her bir okul, kreş veya gündüz bakım evi için ayrı ayrı uygulanıyor.
Bu bakımdan mükelleflerin kayıtlarını, farklı yıllarda faaliyete geçen işletmelerinden elde edilen kazançları ayrı ayrı tespit etmeye imkan verecek şekilde tutmaları gerekiyor. Diğer taraftan, mevcut kapasitenin genişletilmesi veya başka bir binaya taşınılması durumunda istisnanın uygulanması söz konusu olmuyor.
DEVREDİLİRSE
Eğitim ve öğretim istisnasından yararlanan mükelleflerin bu işletmeleri başka bir kişi veya kuruma devretmeleri halinde, devralan kişi veya kurum, istisnadan beş vergilendirme dönemi değil, faydalanılmayan dönem kadar yararlanabiliyor.
REHABİLİTASYON MERKEZLERİ
2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu’nda bakım ve rehabilitasyon merkezleri; bedensel, zihinsel ve ruhsal engellilikleri nedeniyle normal yaşamın gereklerine uymama durumunda olan kişilerin, fonksiyon kayıplarını gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmasını sağlayan beceriler kazandırmak veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı bakmak üzere kurulan sosyal hizmet kuruluşları olarak tanımlanıyor.
Rehabilitasyon merkezlerinin işletilmesinden sağlanan kazançlar için de beş yıllık istisna söz konusu. Ancak bu merkezleri işleten tüm kurumlar istisna kapsamına girmiyor.
Sadece Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflara veya kamu yararına çalışan derneklere bağlı rehabilitasyon merkezlerinin, bu faaliyetlerinden sağladıkları kazançlar istisna olarak değerlendiriliyor.
Beş yıllık istisna süresi özel okullardaki gibi, yeni açılan her merkez için ayrı ayrı dikkate alınıyor. Ayrıca söz konusu vakıf ve derneklerin senedinde veya tüzüğünde, vakıf veya derneğin amaçları arasında genel insan sağlığına ilişkin kurumlar kurulması ve işletilmesiyle ilgili hükümlerin bulunması şart.
Bakanlar Kurulu’nca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ile kamu yararına çalışan derneklerden rehabilitasyon merkezi işletmeye başlayacak olanların da, istisnadan yararlanmak için Maliye Bakanlığı’na başvuruda bulunmaları gerektiği unutulmamalı.