GÖZDE YENİOVA
gyeniova@ekonomist.com.tr
Teknolojinin gelişmesinin en büyük etkilerinden birini finans sektöründe görüyoruz. Dijital bankacılık, elektronik para, mobil, bulut tabanlı temassız ödemeler, nesnelerin interneti teknolojileri gibi alanlara olan ilgi ve talep artıyor.
Finansal teknolojiler olarak adlandırılan fintech sektörü, dünyada olduğu gibi Türkiye'de de giderek büyüyor ve pazarda farklı uygulamaların ortaya çıkmasına neden oluyor.
Danışmanlık şirketi Deloitte'un raporuna göre, şu an yaklaşık 15 milyar dolar büyüklüğe sahip Türkiye fintech sektörü, önümüzdeki dönemde yılda ortalama yüzde 14 büyüyecek. Büyüme beklentilerine paralel olarak bu alanda yapılan yeni düzenlemelerle de sektörde dönüşüm yaşanıyor.
DÜZENLEME YAPILIYOR
Türkiye pazarında fintech alanının ilk olarak 2016 Haziran ayında yürürlüğe giren yasa ile mevzuata bağlanması ve kuruluşların faaliyet göstermek için BDDK'dan lisans alması, sektörü değiştiren bir unsur oldu.
Şimdiye kadar 29 ödeme kuruluşu şirket ve 12 elektronik para kuruluşu lisans aldı. Şirketler aldıkları lisanslarla hem yurtiçinde hem de yurtdışında yeni ürün ve hizmetleri sunmaya başladı. Şimdi ise finansal teknolojilerin gelişmesi ve yurtdışıyla rekabet edebilmesi için ikinci düzenleme devreye giriyor.
Kalkınma Bakanlığı, hazırladığı 11'inci Beş Yıllık Kalkınma Planı'na fintech alanını da stratejik sektör olarak dahil etti. Finans çalışma grubuna alınan fintech sektörü, finansal hizmetlerin gelişmesinde neler yapılabileceğine dair önerilerini burada dile getirdi.
22 Aralık 2017'de yapılan ilk toplantıdan sonra 17 Ocak'ta öneriler komisyona sunuldu. Yapılacak düzenlemelerin şubat ayı içinde son haline getirilmesi ve duyurulması bekleniyor.
YENİ UYGULAMALAR GELECEK
Burada ilk olarak dünyadaki fintech düzenlemelerine uygun güncellemelerin yapılması öneriliyor. Bu çerçevede de iki yeni rolün devreye girmesi bekleniyor. Bunlar, hesap bilgisi hizmet sağlayıcı ve ödeme başlatıcı hizmet sağlayıcı. Bu iki hizmeti vermek isteyenler lisans alarak yapabilecek.
Hesap bilgi hizmet sağlayıcısı rolü, kişilerin istemeleri halinde ödeme hizmeti aldıkları tüm kuruluşlardaki hesap bilgilerini konsolide halde tek bir yerde görebilmelerini, böylelikle kişilerin varlıklarını daha kolay ve etkin yönetmelerini sağlayacak.
Tabii yeni ürün ve hizmetler de gelecek. Ödeme başlatma hizmeti sağlayıcısı rolü ile ise kişilerin ödeme talimatını, herhangi bir ödeme hizmeti sağlayıcısında bulunan hesaplarına doğrudan bu kuruluşlar aracılığıyla verebilmelerine izin verilecek. Yani kişiler, hesaplarına ait bilgilere tek bir uygulamadan erişebilecek ve farklı kurumlardaki hesaplarına dair talimatı tek bir uygulamaya verebilecek.
KUM HAVUZU SİSTEMİ
Bir başka düzenleme de yurtdışında şu anda uygulanan sandbox (kum havuzu) sistemi olacak. Yenilikçi hizmetlerin uygulamaya girmesi mevzuatlardan dolayı iki yılı bulabiliyor. Bunun hızlanması adına kum havuzuna üye olan şirketler, mevcut düzenlemede olmayan yeni işleri yapabilmek için BDDK'dan izin alacak. Böylece hem kontrol sağlanacak hem de ürün ve hizmetin çıkması daha kısa sürede olacak.
Bir başka başlık ise rekabet ortamının sağlanması. Fintech şirketleri kendilerini finansal sistemin tamamlayıcısı olarak görüyor. Bunun için çalışmaların yapılmasını ve finansal otoritenin oluşmasını talep ediyor.
E-ticaretin büyümesi için de alternatif finansal ödemelerin gelişmesi önemli bir başlık. KOBİ'lerin daha fazla ödeme sistemlerine erişmesinin de önünün açılması planlanıyor. Türkiye'de 25 milyon civarında bankacılık hizmeti almayan ya da alamayan kitle bulunuyor. Şirketler özellikle sunulacak finansal hizmetler ile bu kitleye erişmeyi hedefliyor.
ŞİRKET SAYISI ARTACAK
Ödeal Kurucu Ortağı Fevzi Güngör, yapılan düzenlemelerin sağlıklı rekabet ve hizmet sürekliliği için önemli bir referans noktası olduğunu söylüyor. Güngör, "Türkiye'de öne çıkan ödeme sistemleri içinde yer alan para tahsilatı, para transferi ve e-fatura/e-devlet gibi fintech yatırımlarının artması için bazı regülatif kuralların yumuşatılmasının olumlu olacağını düşünüyorum" diyor.
Fevzi Güngör, yeni düzenlemelerle fintech ekosisteminde müşterinin sahibi olan ve ona bütün ürünleri sunan değil, ürün bazında özelleşmiş ve bir-biriyle bağlantılı çalışan yapılar göreceğimizi ifade ediyor.
PayU CEO'su Emre Güzer de Kalkınma Bakanlığı raporunun da katkısıyla bundan sonraki dönemde fintech alanında farklı ürün ve hizmetlerin yanı sıra farklı oyuncuları da pazarda görebileceğimiz bir dönemin başladığına dikkat çekiyor. Güzer, "Bu yıl global projelere ve işbirliklerine ağırlık verdiğimiz bir dönem olacak. Aynı zamanda Türkiye'yi de bu bölgede bir merkez olarak konumlandırıp farklı ürünler ve hizmetler için denemeler yapmayı planlıyoruz" diye konuşuyor.
ORTAK PLATFORM KURULDU
Yakın zamanda yeni düzenlemelerle bağlantılı olarak yeni bir uygulama daha devreye girdi. Türkiye Ortak Ödeme Platformu, İBB/Bel-bim, Denizbank, PTT, Turkcell, Türk Telekom ve Vakıf Katılım'ın işbirliğiyle hayata geçti. Ödeme platformu, kullanıcıların gerek kartla, gerek cep telefonuyla, tek bir uygulama ile para transferi, alışveriş, ulaşım gibi ödeme ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine olanak sağlayacak.
YATIRIMLAR ARTIYOR
Deloitte raporuna göre, Türkiye'de fintech yatırımlarının miktarı 2016'da önceki yıla göre yüzde 175 büyüyerek 28 milyon dolara ulaştı. Girişim sermayeleri ve melek yatırım ağları son dört yılda (2012-2016) ülkedeki fintech girişimlerine toplam 53,2 milyon dolarlık yatırım yaptı. Startups.watch'ın verisine göre de 2017 yılının birinci yarısında yapılan 63 yatırımın toplam değeri 36,2 milyon doları buldu ve en çok yatırım yapılan alan fintech oldu.
"250 BİN KOBİ'YE HİZMET VERECEĞİZ"
"Avrupa'da 2015 yılında yayımlanan ve dünya ölçeğinde ödeme hizmetleri alanında değişikliklere neden olacak Ödeme Hizmetleri Direktifi 2'ye üye ülkelerin, mevzuatlarını direktife uyumlu hale getirmesi için tanınan süre Ocak 2018'de doldu.
Finansal teknoloji ve ödeme sistemlerindeki düzenlemeler ivedilikle dünyadaki düzenlemelerle uyumlu hale getirilmeli. Buna uyumlu düzenlemeler çalışma grubunda ele alındı. Fintech sektörü, banka dışında hizmet almak isteyenleri hedefliyor.
Özellikle KOBİ'ler bu açıdan hedef kitlemiz. Şu anda ödeme kuruluşları 13 milyon kişiye ve 80 bin KOBİ'ye hizmet veriyor. Yeni düzenlemeler ve sektörün gelişimiyle birlikte üç yıl içinde 30 milyon kişiye ve 250 bin KOBİ'ye hizmet vermek istiyoruz."