TALİP YILMAZ
tyilmaz@ekonomist.com.tr
Yenigün, “Bu yıl satış, ihracat ve kârlılıkta en iyi dönemimiz olabilir. Şu ana kadarki gerçekleşmeler buna işaret ediyor” diyor. Türkiye otomotiv sektörü, ihracatta iyi dönemlerinden birini geçiriyor. Yedi ayda geçen yıla göre yüzde 41,1 artışla 2,4 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşıldı. Sektör, Türkiye’nin ihracatının da lokomotifi durumunda. Türkiye’nin ihracatında ise şampiyon şirket yine otomotiv sektöründen Ford Otosan.
Geçen yıl 6,1 milyar dolarlık satış geliri ve 3,8 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaşan şirket, yatırımlarının meyvelerini topluyor. Ford Otosan Genel Müdürü Haydar Yenigün, 2017’nin iç pazardaki gerilemeye rağmen ihracat artışı sayesinde en iyi yılları olmaya aday olduğunu söylüyor. Yenigün ile sektörü, şirketin performansını ve yeni yatırımları konuştuk.
Sektör ve Ford Otosan bu yıla nasıl başladı? Gidişatı nasıl görüyorsunuz?
2017’de en iyi yılımızı geçireceğimizi düşünüyoruz. İşimizin yüzde 70’inden fazlasını ihracat oluşturuyor. İç pazarda 2016’daki rekor yılın ardından 2017’de yüzde 9 gibi bir daralma var. Bunu da daralma olarak görmemek lazım. Makro açıdan Türkiye’yi 2016’nın gerisinde görmüyorum. Şirket açısından da daha ileriye gittiğimizi görüyorum. Ford Otosan olarak geçen yıldan çok daha fazla araç üretmiş ve ihraç etmiş olacağız. Son dört yılda otomotivdeki olumlu gelişmenin devam ettiğini görüyoruz.
2010-2014 döneminde yapılan yatırımlar zamanlama olarak çok mu doğru oldu?
Bu dönemde doğru zamanlama ile 1,6 milyar dolarlık yatırım yaptık. Şimdi yatırımların meyvesini alma dönemindeyiz. Türkiye’de yapılan ve Avrupa’ya giden ticari araçlar, Ford’u Avrupa’da ticari araç pazarında liderliğe taşıdı. Üç yıl önce Ford ticari araçta o dönemdeki ürün gamıyla yedinci sıradaydı. Son iki yıldır lider konumda. Bu hem Ford Otosan olarak bizi hem de ortağımız Ford’u çok mutlu ediyor.
Geçen yıla göre bu yıl nasıl bir mali performans sergiliyorsunuz?
Geçen yıl 6,1 milyar dolar satış geliri, 3,8 milyar dolar ihracat, 519 milyon dolar EBİTDA’mız ve yüzde 8 civarında EBİTDA marjı rakamlarımız gerçekleşmişti. 2017 yılında 2016’nın üzerinde rakamlara ulaşacağımızı düşünüyorum. Geçmiş yedi aya bakıldığında bu hedeflerimizde sapma olmayacak gibi görünüyor. İç pazarda 105115 bin, ihracatta 280-290 bin araç satışı planıyla yıla başlamıştık. İç pazardaki yüzde 9 daralma nedeniyle bu hedefimizin biraz altında kalabiliriz. Ancak ihracattaki artış eğilimiyle 290 bin hedefini aşarız. İç pazardaki sapmanın daha üzerinde ihracat yaparız.
En güçlü ihracat pazarınız olan İngiltere’nin Brexit sürecinde olması sizi nasıl etkiler?
Bizim en güçlü pazarımız İngiltere ve Almanya başta olmak üzere AB. İngiltere toplam ihracatımızın yüzde 30-35’ini oluşturuyor. Brexit kısa vadeli bir süreç değil. Nisan ayında görüşmeler başladı, iyimser tahminle iki yıl sürecek. İngiltere tamamen çıktığında muhtemelen Türkiye ile İngiltere arasında serbest ticaret anlaşması imzalanacak. Beklentimiz AB kadar rahat olmamakla birlikte bir anlaşma olacağı yönünde. Bu anlaşmanın etkileri ko-nusunda da iyimser tahminle iki yıl önceden değerlendirme yapmak spekülasyon olur.
2011-2016 döneminde Ford Otosan’ın cirosu 5,5-6 milyar dolar aralığında seyretti. Bu ciroyu yukarı taşıma adına yeni yatırımlar gündemde mi?
Biz düzenli olarak ciromuzu artırma hedefinde olan bir şirketiz ve ciro artışımızı dolar bazında ifade ediyoruz. Bunun için 415 bin adetlik üretim kapasitemizi artırmaya yönelik çalışmalarımız var. 52 milyon dolarlık yatırımla kapasiteyi 455 bine çıkaracağız. Bunun yanında araç satışının yanında kom-ponent tarafında farklı iş kolları yaratarak ciro artırma stratejimiz var. Şu anda bunlar emekleme adımları olacak. Ancak önümüzdeki beş yılda buradan ciddi cirolar sağlayacağız.
Türkiye otomotiv pazarındaki durumu değerlendirir misiniz?
İç pazar ne zaman yükselmeye başlasa çeşitli isimlerle önüne bazı engeller konur. Bu engeller geçmiş yıllarda 600-700 bin bandında oluyordu. Şimdi 1 milyon sınırında oluyor. Bunu olumsuz olarak almamak da lazım. Bakıldığında Türkiye pazarında 1 milyon araç satılıyor. Bence önümüzdeki 2-3 yıl daha böyle gider. Sonrasında Türkiye’nin yeni bir sıçramaya daha ihtiyacı var. Bu sıçrama ile de 1,2-1,3 milyon aralığına çıkar.
Ford Otosan’ın yüzde 12 pazar payı var? Bu payı artırmak için ne yapıyorsunuz?
Türkiye pazarında 50’ye yakın marka yarış halinde. Bu yarışta akıllı olmak lazım. Gerek müşterinin istediği aracı, gerekse doğru ürünü doğru zamanda piyasaya sunarak müşterinin takdirini kazanmaya çalışıyoruz. Dolayısıyla bu çılgın yarışa çok da girmemek lazım. Bizim müşteriden gelen talebi en iyi ve hızlı şekilde karşılama adına bir mekanizmamız var, o da ürün geliştirme kabiliyetimiz. İstanbul Sancaktepe’deki AR-GE merkezimizde bin 350 mühendis çalışıyor. Ford Otosan’daki toplam mühendis sayımız ise 2 bin 800. Ürün geliştirme mekanizmamız sayesinde müşterinin ithal ederek aylar sonra eline geçecek ürünü, daha kısa sürede sağlıyoruz. Yıllık cironun yüzde 2,5’ini AR-GE harcamalarına ayırıyoruz.
AR-GE merkezinizin mali katkısı nedir?
2015 yılında başta ana ortağımız Ford olmak üzere yurtdışına 80 milyon doların üzerinde mühendislik hizmeti verdik. 2016 yılında bu rakam 106 milyon dolar oldu. Burada önemli işlerimizden biri de Çinli Jiangling Motors Corporation ile yaptığımız anlaşma. Çinli firma, Ford Otosan lisansı ile JMC markalı ağır kamyonların üretimine ve satışına bu yılın sonundan itibaren başlayacak.
Binek tarafında bu yıl piyasaya sunulacak hangi modelleriniz var?
Kuga ve Yeni Edge araçlarımızı piyasaya sunduk ve iyi tepkiler aldık. Eylülde yeni Fiesta geliyor. 2018 ilk çeyreğinde Focus yenilenecek. Her yıl 3- 4 modeli değiştiriyoruz. Otomotivde pazar payımız belli bir noktaya oturdu. SUV ve Crossover’da yeni araçlarımızla biraz daha pazar payımız arttı. 2018 sonunda Cargo’yu yeniliyoruz.