Yüksek enflasyon ve ekonomik dalgalanmaların ücret artışlarına yaptığı baskıyla mücadele etmek isteyen şirketler, yan hak politikalarım masaya yatırdı. Yetenekleri elde tutmak isteyen şirketler, çeşitliliği artırmanın yanı sıra esnek uygulamalara imza atıyorlar.
05-18 Şubat 2023 tarihli sayıdan
Yüksek enflasyon nedeniyle son dönemde şirketler ücret politikalarını yeniden gözden geçirmek zorunda kaldı. Pandemi sonrasında yaşanan ekonomik dalgalanmaların ücret artışlarına yaptığı baskı, nitelikli çalışanlarını kaybetmek istemeyen şirketleri yaratıcı çözümler bulmaya yöneltti.
Birçok şirket yan hak politikalarını çeşitlendirmek için harekete geçti. Yan hak uygulamalarının çeşitliliğini artıran organizasyonların mevcut piyasa koşullarına karşı aldığı önlemler arasında; esnek yan haklara geçiş ve daha fazla esnek çalışma imkanı sağlama, evden çalışma ile birlikte hayata geçen yeni yan haklar uygulamaları yani internet desteği, ergonomi desteği, ek yiyecek ödeneği ve elektrik fatura ödeneği öne çıkan uygulamalar oldu.
Well-being çerçevesinde ise psikolojik danışmanlık, diyetisyen, spor kulübü üyelikleri, check up gibi sağlanan yan hak uygulamalarının yanı sıra önceki yıllarda sene içerisinde bir defa güncellenen yemek ve yol yardımı gibi yaygın sunulan yan hak ödenekleri daha sık artırıldı.
Mercer Türkiye Yan Haklar ve Bireysel Emeklilik Danışmanlığı Lideri Serap Özalp Aslanargın, ”2022 yılında çalışanlara yeni yan hak seçenekleri sunan ve şirkete ek bir maliyet getirmeden yapılandırılan ve sonuç olarak çalışanların şirkete olan aidiyetini ve bağlılığını artıran esnek yan haklar programlarının yaygınlığında da gözle görülür bir artış söz konusu oldu" diyor.
ESNEK YAN HAKLAR
Esnek çalışma modeline yönelik önemli adımlar atan Lilly Türkiye, esnek yan haklar programıyla da çalışanların yan haklarını dijital bir portal üzerinden kişisel ihtiyaçlarına göre düzenlemesine imkan tanıyor.
Bunun yanında Lilly genelinde çevrimiçi bir global ödüllendirme platformu var. Çalışanlar bu ödüllendirme platformu üzerinden tüm dünyadaki çalışma arkadaşlarına yaptıkları işler, projeler veya aldıkları destekle ilgili anında teşekkür edebiliyor, takdir ederek puan verebiliyor ve bu puanları istedikleri gibi kullanarak alışveriş yapabiliyorlar.
Lilly Türkiye İnsan Kaynakları Direktörü Defne Orhun, eğitim için çevrimiçi eğitim platformları LillyU (Lilly Üniversitesi) ve LinkedIn Learning kullandıklarını belirtiyor.
Marsh Türkiye, yan haklar konusunu 'toplam ödüllendirme' başlığı altında ele alıyor. Bununla birlikte sadece ayni yardım olarak değil, çalışanların esenliği ve gelişimleri için yapılan tüm destekler, toplam ödüllendirme paketinin içinde yer alıyor.
"Pandemide ruh-beden sağlığına yönelik webinarlar, workshoplar düzenledik. Yanı sıra yıllık izin günlerinin etkilenmeyeceği şekilde özel gün izinlerini ekledik ve diğer tüm yan haklarımızda ekonomi ve pazar koşullarını göz ederek artışlarda bulunduk" diyen Marsh Türkiye Eş CEO'su Yeşim Aksüt, esnek yan haklar modelini hayata geçirmek amacıyla çalışmalarına başladıklarını belirtiyor.
TÜP BEBEK DESTEĞİ
ASAŞ, çalışanlara Ramazan ayı market yardımı, yakacak yardımı, eğitim yardımı, vefat yardımı, doğum yardımı, evlilik yardımı, çocuk zammı yardımı gibi birçok yan hak sunuyor. Şirket ayrıca 'Her Yuvaya Bir Altıntop' projesi ile tüp bebek tedavisi imkanı sunuyor.
Çalışanlara fırsat eşitliği sunmaya yönelik hayata geçirilen bir diğer projede ise, çalışan çocuklarına karşılığında herhangi bir taahhüt almaksızın, geri ödemesiz burs imkanı sağlanıyor. ASAŞ İK Direktörü Özlem İnce, 2016 yılından bu yana devam eden burslarla bugüne kadar 300'ün üzerinde öğrencinin eğitim hayatına destek verildiğini belirtiyor.
Arzum'da şirket otomobili, öğlen yemeği, ulaşım desteği, laptop, cep telefonu ve hattı, özel sağlık sigortası, ferdi kaza sigortası, yıl sonu primi gibi yan haklar sunuluyor. Bu haklardan bazılarının kapsamı, çalışanın rolüne göre değişebiliyor.
Son yıllarda, özellikle pandemi sırasında ve sonrasında, evden çalışmayı destekleyecek yan haklar da devreye girmeye başladı. Arzum'da; hibrit çalışma, esnek çalışma saatleri, yılda iki hafta istenilen lokasyondan çalışma, okul açılma haftasında ebeveynlere esneklik, yeni babalara iki hafta uzaktan çalışma gibi esnek çalışma uygulamalarına sahip.
Çalışanların ihtiyaçlarını, çalışma hayatı dinamiklerini ve mevcut ekonomik koşulları sürekli takip ettiklerini söyleyen Arzum İnsan Kaynakları Genel Müdür Yardımcısı Didem Oral, "Bu dinamikler doğrultusunda, 2023'te, esnek yan hak uygulamaları üzerinde çalışacağız. Şirketimizde motivasyon, bağlılık ve yaratıcılığı olumlu etkileyen esnek çalışma modelini biz de uyguluyoruz" diyor.
Avon Türkiye, üç yılı aşkın süredir uyguladığı Flex to Fit Esnek Yan Haklar Programı ile her çalışanın yan haklarını kişisel ihtiyaçlarına göre kendi isteği ile şekillendirmesini sağlıyor.
Çalışanı ve ailesini kapsayan özel sağlık sigortası, yemek ve internet yardımı, kanunun üzerinde yıllık izin, bayram çikolatası ve yeni yıl paketi gibi imkanları bütünsel olarak sunan Avon'da, çalışanlar bu yan hakların bazılarını esneterek market, alışveriş ve benzin çekine dönüştürebiliyor.
Nisan itibarıyla, hem tüm çalışanlar, özel olarak da kadın çalışanlar için yeni yan haklar hayata geçirildi. Yeni haklar çerçevesinde çalışanların infertilite tedavi masraflarına destek olan şirket, hamilelik kayıpları ya da menopoz, boşanma gibi özel dönemlerde, isteyenlere dört seanslık profesyonel koçluk yardımında bulunuyor.
Avon Türkiye İnsan ve Kültür Lideri Nilay Birgören Erhan, "Burada menopoz döneminin beraberinde getirdiği ihtiyaçlara yönelik hem çalışanlarımıza konfor ve destek sağlıyoruz" diyor.
Novartis, bireysel emeklilik programı, esnek mesai saatleri, evden çalışma uygulaması, doğum günlerinde yarım gün izin hakkı ve her alanda 7/24 uzman danışmanlık hizmeti veren 'Çalışan Destek Programı' gibi inisiyatifler sunuyor.
Anneler için esnek doğum izni uygulaması, esnek süt izni, hamilelik koçluğu, süt odası gibi uygulamalar da mevcut. Novartis Türkiye İnsan ve Organizasyon Direktörü Senay Kızılkaya, çalışanlara teknolojik altyapı ve donanım desteği sağlayarak dijitalleşme konusunda da yan hakları zenginleştirdiklerini belirtiyor.
Geçtiği iki yılda sağladığı yan hakları genişleten PayTR, uzaktan çalışmaya uygun olabilecek PC donanımını sağlıyor. Şirket, uzaktan çalışmaya devam edilse de yol ücreti adı altında yapılan ödemeyi, elektrik ve benzeri giderlerin karşılanabilmesi için devam ettiriyor.
İnternet desteği, iletişim ekipmanları, cep telefonu desteği veriliyor. PayTR İK Direktörü Özge Ünal, çalışanların kişisel gelişimlerine destek olmak amacıyla istedikleri Udemy eğitimlerinden faydalanmaları sağladıklarını söylüyor.
ESENLİK UYGULAMALARI ARTTI
Kişiye özel esnek yan haklar programı Pfizer Mutfak, Pflex çatısı altında farklı haklar veriliyor. Esnek çalışma saatleri ve esnek izinler ve yaz aylarında tam uzaktan çalışma, doğum günü izni esnekliği, Pfizer'de 15'inci yılı dolanlara üç aylık bir 'mola' uygulamalardan bazıları.
Ek olarak, çalışanlara giyim, yemek, şirket aracı, otopark, benzin ve ücretli yol/köprü masrafları, uzaktan çalışma ödeneği gibi birçok destek sağlanıyor.
Pfizer Türkiye Çalışan Deneyimi Direktörü Seda Tamur Oğralı, "Tüm çalışanlarımız Pfizer'in global Çalışan Destek Programı'na başvurarak gizlilik esasına dayalı olarak profesyonel destek hizmetleri ve hayatta karşılaşabilecekleri tüm sorunlara ilişkin yılın 365 günü, 24 saat dilediklerinde danışmanlık alabiliyorlar" diyor.
Petrol Ofisi, tüm çalışanlar için herhangi bir ek ödeme alınmaksızın eş ve çocukları kapsayan özel sağlık sigortası, yasaların üzerinde yıllık izin hakkı, öğle yemeği, işyeri sağlık hizmetleri ve servis imkânı sağlıyor.
Yine tüm çalışanlar için evlenme, doğum, bayram, izin, vefat gibi durumlarda sosyal yardım ödemeleri mevcut. Bunların yanı sıra belirli çalışan grupları için kira, nakil, taşınma ve eğitim yardımı; statü veya görev gereği şirket aracı, checkup desteği, cep telefonu ve şirket hattı ile birlikte 0-6 yaş grubunda çocuğu olan anneler için kreş ve bakım yardımı sağlanıyor.
Son dönemde esenlik (wellbeing) uygulamalarının da önemi çok arttığını belirten Petrol Ofisi İK Direktörü Burcu Yüksel Kocagöz, "Bu kapsamda hayata geçirdiğimiz 'Önce SEN' programımız ile çalışanlarımıza diledikleri gibi faydalanabilecekleri diyetisyen, psikolog, gelişim koçu ve bireysel spor antrenörlerinden seanslar alabilecekleri kişiye özel paketler tanımlıyoruz" diyor. Şirket, 2023, ayrıca takdir ve ödüllendirme uygulamalarına da ağırlık verecek.
YENİ TRENDLER
Şirketlerdeki bu trend yan haklar konusunda hizmet veren şirketlerin yeni çözümler geliştirmesine de yol açıyor. Sodexo, bu değişimi ve artan ihtiyaçları yakından takip ediyor ve stratejisini bu doğrultuda şekillendiriyor.
Kendini kurumsal yan haklar platformu olarak konumlandıran şirket, yemek, ulaşım, ödüllendirme ve teşvik gibi farklı konularda çözümler sunuyor.
Sodexo Avantaj ve Ödüllendirme Hizmetleri CEO'su Eda Uluca Özcan, "Dijital altyapımız, şirketlerin ve çalışanların ihtiyaçları doğrultusunda yemek kartı deneyimini geliştirmemize imkan tanıyor. Marka iş birlikleriyle gerçekleştirdiğimiz indirim kampanyaları ve bakiye ödül programlarımızla çalışanların motivasyonlarını ve alım güçlerini yükseltmeye destek oluyoruz" diyor.
FlexoGift platformu, çalışanların ihtiyacı olan esnekliği onlara sunmak üzere giyim, e-ticaret, turizm, teknoloji, wellbeing, ev dekorasyon ve kişisel bakım gibi çeşitli kategorilerden alışveriş yapma imkanı sağlıyor.
ÇALIŞANLARIN EN ÖNEMLİ 3 BEKLENTİSİ NE?
Şirketler, özellikle kanuni limitlerin üzerinde verilen izin günleri, yemek çekleri, giyim çekleri, ulaşım yardımı ve sosyal yardımlar esnek bütçeyi oluştururken, yeni yan hak olarak temel gıda, bireysel emeklilik planları, sağlık, giyim ve teknoloji masraflarına yardımcı olabilecek çok amaçlı alışveriş çeki/kartı uygulamalarını tercih ediyorlar.
Curiocity araştırma şirketi ve YenidenBiz Derneği iş birliğiyle gerçekleştirilen ‘Yeniden İnsan’ araştırmasının yeni dönem değişimi ortaya koyduğunu söyleyen Kariyer.net CEO’su Fatih Uysal, araştırmada çalışanlara işverenlerinden en çok beklediklerini sorulduğunda ilk üçte; çalışma saatlerinde esneklik, yeni yan haklar ve çalışan destek programı olduğu görülüyor.