CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
TCMB'nin aksiyonları ve kur da yabancıların radarında yer alıyor. Piyasalar, 2018'de yabancı yatırımcılar açısından sıkıntılı bir tabloyla karşı karşıya.
Borsa İstanbul'un verileri, hisse tarafında ocakta net 22 milyon dolarlık alım yapan yabancıların şubattan itibaren satışa geçtiğini ortaya koyuyor.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
Öyle ki yabancılar şubatta 425 milyon dolarlık, martta 377,3 milyon dolarlık, nisanda 489,5 milyon dolarlık satış yaptı. Bu tablo mayıs ve haziranda da fazla değişmedi.
Yabancılar mayısta 135,3 milyon dolarlık, haziranda 328,2 milyon dolarlık satış gerçekleştirdi.
Böylece 2018'in ilk yarısında yabancılar, toplamda 1 milyar 722 milyon dolarlık hisse satışı yaptı. Oysa 2017'nin ilk yarısında 1 milyar 633 milyon dolarlık net alım yapılmıştı.
HANGİ HİSSELER?
Yabancıların ilk altı ayda en çok alım yaptığı ilk 10 hisse arasında, Yapı Kredi Bankası (YKB) ve Albaraka Türk olmak üzere, sadece iki banka hissesi var.
Satışta ise Garanti, Halkbank, İş Bankası C ve Akbank olmak üzere dört banka hissesi bulunuyor. 2017'de yabancıların sattığı ilk 10 hisse arasında hiç banka hissesi yoktu.
GCM Menkul Araştırma Uzmanı Enver Erkan, seçim öncesindeki belirsizlik döneminin ve artan TL maliyetlerin faizlere yaptığı baskının bankalara yönelik negatif algıyı artırdığını söylüyor.
Yıllık manşet enflasyon haziranda yüzde 15,39 ile 2003 bazlı serinin en yükseğine ulaştı. Erkan, yüksek enflasyon sonrası TCMB'nin faiz artışı olasılığının yükseldiğini kaydediyor.
"Ancak TCMB'nin repo faizindeki artırımları bankaların kâr marjlarını baskılıyor" diyen Erkan, kredi faizlerindeki artışla kredi büyümelerinin yavaşlayacağını öngörüyor. Fonlama faizlerindeki artışın bankaları olumsuz etkileyeceğine değinen Erkan, bu tabloyu gören yabancının bankalardan çıktığını kaydediyor.
SATIŞIN NEDENLERİ
Global Menkul Değerler Stratejisti Rıdvan Baştürk, küresel bazda risk iştahının 2017'ye göre zayıf seyrettiğine dikkat çekiyor.
Baştürk, FED'in faiz artırımlarının ve bilanço daraltmasının, diğer büyük merkez bankalarının sıkı politikaya geçiş hazırlığı yapmalarının, ABD-Çin ticaret savaşının ve petrol fiyatlarındaki yükselişlerin riskli varlıklardan para çıkışlarını beraberinde getirdiğini vurguluyor.
Rıdvan Baştürk, Türkiye piyasalarının iskontosunun artan siyasi, jeopolitik ve ekonomik risklerle seçim öncesinde yüzde 50'ye yaklaştığını hatırlatıyor.
"Seçimin atlatılması ve ekonomiye ilişkin beklentiler ise son dönemde TL varlıkların bir miktar pozitif ayrışmasını sağladı" diyen Baştürk, ancak bu ayrışmanın henüz normal ortalamaların uzağında kaldığının da altını çiziyor.
YERLİLER ATAKTA
Yabancı takas payı geçen hafta yüzde 62,48'e geriledi. Bu da Ocak 2017'den beri en düşük oran. BİST-100 ise 96.000-98.000 bandında seyrediyor.
Alnus Yatırım Araştırma Müdürü Yunus Kaya, yabancı payı yüzde 62,5'e çekilirken BİST-100'ün TL bazında çok gerilememesini şaşırtıcı olmadığını düşünüyor. Kaya, bunun nedenini şöyle açıklıyor: "Çünkü BİST-100 dolar bazında 20.000'lerin altını gördü.
Ocak ayı sonundan beri banka endeksi dolar bazında yarı yarıya eridi. Ayrıca yabancı satışlarının bir bölümü yerliler tarafından karşılanıyor.
Bunun önemli kısmını emeklilik ve yatırım fonları ile yatırım ortaklıkları olmak üzere yerli kurumsal yatırımcılar oluşturuyor.
Yabancılar yılbaşına göre pozisyonlarını yüzde 5,6 azaltırken, yerli kurumsal yatırımcıların yılbaşında yüzde 4,3 olan payları haziran sonunda yüzde 7,2'ye yükseldi. BİST'in TL bazında fazla geri çekilmemesinin nedenini bu yerli alımları oluşturuyor."
YENİ ALIMLAR GELİR Mİ?
2017'de gelişmekte olan ülke (GOÜ) fonlarına para girişi 192 milyar dolarla rekora ulaştı. Gedik Yatırım Araştırma Müdürü Ali Kerim Akkoyunlu, 2018'in ilk yarısında bu rakamın 40 milyar dolar olduğunu ve Türk hisse senetlerinden 1,7 milyar dolar para çıkışı yaşandığını aktarıyor.
Peki, yabancılar hangi koşullarda alıma geçer? Ali Kerim Akkoyunlu, bunun için kredibilitesi yüksek bir ekonomi yönetimine ve ekonomik politika setine ihtiyaç olduğunu düşünüyor.
Global Menkul'den Rıdvan Baştürk ise "Dış piyasada ABD-Çin gerginliği biterse artan risk iştahıyla iç piyasaya da alımlar gelebilir" diyor.
Baştürk, iç piyasada son enflasyon verilerinin ardından TCMB'nin aksiyonları ile ekonomi yönetiminde kimlerin yer alacağının ve yapılacak reformların önemli olacağının altını çiziyor.
YABANCI KURUMLAR NE DİYOR?
Hollanda merkezli Rabobank, yabancı yatırımcılar için yapısal reformların hayati önem taşıdığını kaydediyor. Kuruma göre, yabancılar reformlara odaklanılıp odaklanılmayacağım izliyor.
TCMB'nin sıkı para politikasının akıbeti ve gerektiğinde faizi artırıp artırmayacağı da yabancıların radarında yer alıyor.
ABD merkezli Morgan Stanley, TL ve yerel faizlerde siyasi belirsizliğin kalkmasıyla kısa vadeli toparlanma yaşanabileceğini ifade ediyor. "Türkiye'nin dış fon ihtiyacı büyük.
Bu tür fonlar için dünya piyasalarındaki rekabet de yoğun" diyen Morgan Stanley, yerel tahvillerdeki veya kurdaki toparlanmanın daha iyi huylu dış ortam gerektirdiği görüşünde. Ancak kurum, bu ortamın oluşmasını beklemiyor.
TUNCAY TURŞUCU İNTEGRAL YATIRIM MEN. DEĞ. ARAŞ. DİREKTÖRÜ"Yabancılar alıma geçerse borsa toparlanacak"
FON ÇIKIŞLARI
Yabancı yatırımcıların satışlarında, GOÜ'lerden fon çıkışları etkili. Yurtiçinde ise yüksek enflasyon, artan cari açık, seçim süreci ve faiz tartışmaları, Türkiye piyasalarının negatif ayrışmasına ve yabancıların yoğun satış yapmasına neden oldu.
FİYATLARA YANSIDI
Son dönemde yabancı yatırımcı satarken, bireysel yatırımcılara ek olarak kurumsal fonları ve kurumsal şirketleri de içine alan yerli yatırımcıların alıma geçtiği görülüyor. Ayrıca birçok şirket hisse geri alımı yapıyor. BİST'in daha da düşmesini satışlardaki doygunluk önlemiş görünüyor. Saydığımız olumsuzlukların çoğu fiyatlara yansıtılmış durumda da olabilir.
GELİŞMELER İZLENİYOR
2018'in ikinci yarısında yabancılar gelişmeleri izleyip hareket edecek. Tekrar alım için aslında ucuz fiyatlardayız ve bir miktar alım da var. Ancak yabancılar, daha etkili alımlar için yeni başkanlık dönemini görmek, ekonomideki adımları izlemek, döviz kurlarında stabil seyirlerin oluşup oluşmadığını bilmek istiyor. Yabancılar alıma geçerse borsa da toparlanacak.