CEREN ORAL
coral@ekonomist.com.tr
Gelişmekte olan ülke (GOÜ) fonlarına para girişi, 2017'de 192 milyar dolarla rekora ulaşmıştı. Yabancı yatırımcıların Türkiye piyasalarına ilgisi de 2017'de yüksekti. 2017'de yabancılar, hisse tarafında 1 milyar 781 milyon dolarlık alım yaptı. BİST-100 de 2017'de TL bazında yüzde 48 değer kazandı.
Tabloyu görmek için görsele tıklayın.
2018 ise piyasalarda dalgalı hareketlerin görüldüğü bir yıl oldu. Piyasalar, 2018'i yabancı yatırımcılar açısından parlak olmayan bir bilançoyla geride bıraktı. Yabancılar, hisse tarafında 2018'in 12 ayının dokuzunu satışla tamamladı. Böylece yabancı yatırımcılar, 2018'i hisse piyasasında 2 milyar dolarlık satışla kapattı. BİST-100'ün değer kaybı yüzde 20 oldu.
BANKALAR SATIŞTA
2018'de yabancıların en çok alım yaptığı ilk 10 hisseden dokuzunun sanayii hissesi olduğu görülüyor. Albaraka Türk ise bu sıralamada yer alan tek banka hissesi. Ancak bu 10 hissenin yedisinin 2018'i negatif getiriyle geride bıraktığı görülüyor. Satışta Garanti, Halkbank, İş Bankası C, Vakıfbank ve Yapı Kredi Bankası (YKB) olmak üzere beş banka hissesi yer alıyor. Garanti'deki
297,1 milyon dolarlık, Halkbank ile İş C'deki 254 milyon dolarlık yüksek miktarlı satışlar dikkat çekiyor. Bu listedeki tüm hisselerin getirisi de negatif. 2017'de ise yabancıların sattığı ilk 10 hisse arasında hiç banka hissesi yoktu.
ÇIKIŞLAR NEDEN HIZLANDI?
Peki, 2018'deki bu tablonun nedenleri neler? Ahlatcı Yatırım'ın kıdemli araş tırma uzmanı Muammer Demir, erken seçim, rahip Brunson krizi, Batı ile bozulan siyasi ilişkiler, artan jeopolitik riskler, ağustostaki kur şoku ve makro verilerdeki bozulmalar gibi gelişmelerin 2018'de yabancı yatırımcı ilgisinde azalışlara neden olduğunu söylüyor.
Muammer Demir; ABD-Çin ticaret savaşları, FED'in faiz artışları ile bilanço normalleşme sürecine devam etmesi, artan siyasi, küresel ve jeopolitik risklerin yabancı çıkışlarını artırdığını kaydediyor.
Demir, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) varlık alımlarını 2018 Aralık'ta sona erdireceğini açıklamasının GOÜ'lere yönelik baskıyı artırdığını ve bunun da BİST'teki yabancı çıkışlarını hızlandırdığını aktarıyor.
TAKAS PAYI NEDEN YÜKSEK?
2018'e BİST-100 117.524'ten başlarken yabancı payı da yüzde 65,74 idi. Ancak 2018 Mart ortasından itibaren düşüşe geçen BİST-100'e paralel yabancı payı gerilemeye başladı. Endeks temmuz sonunda 89.000'lere, yabancı payı yüzde 61'lere geriledi.
Ancak eylül-ekimden itibaren TCMB'nin faizleri artırması ve ABD ile normalleşme sürecine girilmesiyle TL varlıklarda pozitif ayrışma başladı. BİST-100 yılı 91.270'ten, yabancı payı yüzde 65'ten tamamladı. Şu an ise yabancı payı yüzde 66,03'lerde, BİST 101.000'lerde.
Şeker Yatırım analistleri, BİST'te ortalama 70-80 milyon dolarlık yabancı giriş-çıkışının endekste yaklaşık yüzde 1'lik değişime neden olduğu bilgisini veriyor. Kurum, "Eylül ortalarında yüzde 62,3'lerdeki yabancı payı TCMB yabancı girişine göre şu anda yüzde 64,50'lerde olmalıydı" diyor.
Ancak kurum, yabancı payının olması gereken seviyenin yüzde 1 üzerinde olduğunu kaydediyor. Şeker Yatırım analistlerine göre bunun nedenleri; bazı hisselerdekiblok takas değişimleri, banka hisselerinin piyasa değerinin hızlı yükselmesi, fiili dolaşımı düşük ancak halka açık hisse kısmı yüksek bazı banka hisselerindeki spekülatif fiyat yükselişinin yabancı payı sahipliğini yüksek göstermesi.
2019'DA NE OLUR?
Global Menkul Değerler Stratejisti Rıdvan Baştürk, 2019'da piyasalar için riskleri ABD-Çin ticaret savaşı, küresel ekonomik yavaşlama, FED'in hızlı faiz artırımı yapması ve anlaşmasız Brexit olarak sıralıyor.
"31 Mart'taki yerel seçimler ve sonrasındaki siyasi hava önemli" diyen Baştürk'e göre, enflasyondaki gelişmeler ve TCMB'nin bu konudaki aksiyonu önem arz edecek. Rıdvan Baştürk, yurtdışı riskler masada kaldığı sürece 2019'da yabancı yatırımcı ilgisi açısından 2017'e benzer senaryonun oluşmayacağı kanaatinde.
Baştürk, "Kısa vadede olabilecek gibi durmasa da ne zaman ki riskler tamamen ortadan kalkar o zaman risk iştahı da canlanır. Bu da yabancı ilgisini artırır" diyor. Ahlatcı Yatırım'dan Muammer Demir ise 2019'da küresel piyasalarda likiditenin azalmaya devam edeceğini ve fon/sermaye akışlarının daha seçici olacağını düşünüyor.
Demir, "Yurtiçinde makro verilerdeki iyileşme beklentisi ile TCMB'nin kararlı duruşu devam eder, CDS, tahvil ve döviz kuru piyasalarındaki dengelenme sürerse, 2019'da BİST'te yabancı yatırımcı ilgisi artabilir" diyor.
METİN AYIŞIK GEDİK YATIRIM GENEL MÜDÜRÜ "TL VARLIKLAR ÖN PLANA ÇIKABİLİR"
"2019'da GOÜ'lerin geneline yönelik risk iştahının ana belirleyici olması beklenebilir. Beklentilerimizle uyumlu olarak 2019'un ikinci yarısı itibarıyla makroekonomik göstergelerde iyileşmenin görülmeye başlaması durumunda, siyasi-jeopolitik mevcut risklerin artmayacağı varsayımımız bulunuyor.
Böylece uzun süredir diğer GOÜ varlıklarına kıyasla olumsuz performans gösteren TL varlıklara yönelik cazibenin artması beklenebilir. 2019 yılında birçok GOÜ'de yapılacak genel seçimler de bu anlamda TL varlıkların bir miktar daha ön plana çıkmasını destekleyebilir.
Yurtdışı yerleşikler 18 Ocak haftasında 771,8 milyon dolar ile son beş yılın en yüksek haftalık net alımını gerçekleştirdi. Böylelikle 4 Ocak, 11 Ocak ve 18 Ocak haftası toplamında 743,6 milyon dolarlık yabancı net alımı geldi. Bu veriler, ilk olumlu sinyaller olarak yorumlanabilir."